Author Archives: Ruud

Alle eindjes aan elkaar knopen

Gepubliceerd op

U heeft het vast zelf ook wel eens meegemaakt. Klanten die uw betalingstermijn wat flexibel hanteren. U vraagt de factuur binnen twee weken te voldoen, de klant denkt dat vier weken ook nog wel prima is. Of van die muggenzifters die niet tevreden zijn over de plek waar u netjes de rookgasafvoer heeft gebeugeld en daarom de rekening weigeren te betalen omdat zij het zo niet mooi genoeg vinden. U zult waarschijnlijk het principe de ‘klant is koning’ hanteren en vervolgens de beugel verplaatsen, zodat u gewoon netjes uw geld krijgt. En u belt de klant op die achterblijft met betalen om te vragen of hij dit alsnog wilt doen. In de meeste gevallen krijgt u vervolgens netjes uw geld en kunt u gewoon doorgaan met de dagelijkse bedrijfsvoering.

Zo was het ook altijd met Karel. Alleen u kent hem inmiddels; hij loopt de installatie-kantjes er nog al eens van af. Toevallig maakten twee inmiddels ex-klanten onlangs behoorlijk bezwaar tegen de rekening van Karel. Dit vanwege de niet veilige en bovendien slecht functionerende installatie die hij had geïnstalleerd. Beide ex-klanten weigerden pertinent de rekening te voldoen. Sterker nog, ze hadden een andere installateur gevraagd om de rotzooi van Karel te herstellen en legden de kosten hiervan bij hem neer.
De cashflow van Karel had hierdoor een bedenkelijk niveau bereikt. Toen hij bij een klant kwam om een radiator op te hangen, kon hij nog maar nauwelijks genoeg buis aanschaffen om het geheel waterdicht af te sluiten. Vanwege het behoorlijke aantal bochten en al het buisknipwerk bleek hij bovendien nog eens te weinig buis over te houden om het geheel met één stuk af te maken. Gelukkig had hij nog wel voldoende restanten om de eindjes aan elkaar knopen, zodat de klant uiteindelijk over een prima werkende radiator kon beschikken. Het is te hopen dat deze klant zijn de rekening wel gaat betalen!

Natuurlijke ventilatie verwarming

Je kunt er als installateur nauwelijks omheen. Het is een onderwerp dat nagenoeg dagelijks langs komt in het (vak)nieuws. Complete ...
Verder Lezen

Materialentekort

Het is één van de grote problemen die ontstonden na de wereldwijde corona lockdowns: tekorten aan materialen en grondstoffen. De ...
Verder Lezen

Nineties dance ode

Afgelopen weekend hadden Karel en zijn eega de stoute schoenen aangetrokken. Na jaren stilletjes een beetje naast elkaar op de ...
Verder Lezen

Condensemmer

De afgelopen twee weken had Karel van zijn vrouw een verplicht kerstreces opgelegd gekregen. Ze vond het de hoogste tijd ...
Verder Lezen

Nieuw installatiefestival NXT GEN inspireert

Gepubliceerd op

Installateurs weten het al. Techniek is niet ingewikkeld, saai of alleen voor jongens. Tijd om dat ook te laten ervaren door je partner, kinderen of andere bekenden. Tijdens installatiefestival NXT GEN laat groothandel Wasco samen met zo’n 60 fabrikanten zien hoe leuk techniek écht is.

Ventilatie

Gepubliceerd op

ENERGIE-EFFICIENTIE WORDT BELANGRIJKER

Na jaren van corona, waarin de noodzaak om goed te ventileren in de woon-, werk- en leeromgeving duidelijk is geworden, zijn we nu in een tijd beland waarin de nadruk op energie-efficiënt ventileren is komen te liggen. We leven in een turbulentie wereld. Eens te meer is maar weer eens gebleken dat wereldwijde problemen ook ons land in hun greep kunnen krijgen.

In ons vakgebied wordt al jarenlang het belang van goed ventileren en voldoende doorspoelen van ruimtes uitgedragen. In het Bouwbesluit zijn hiervoor de nodige richtlijnen opgenomen. Helaas is dit wel waaraan minimaal moet worden voldaan en in de praktijk laat dit nogal eens te wensen over. In de coronaperiode is dat duidelijk naar voren gekomen. Hoewel het in de eerste 1,5 jaar stevig werd ontkend, kwam daar dan uiteindelijk toch dat tekentje om het raam open te gaan zetten, want ventileren helpt.

Richtlijnen
Als ventilatiesector zijn we blij dat ook de aerogene transmissieroute erkend wordt, alleen blijft de overheid achter. Eigenlijk zouden de richtlijnen moeten worden aangepast. Helaas kan dit tot wel vijf jaar gaan duren. Dan moet het ook nog worden opgenomen in het Bouwbesluit. Pas als dat is gebeurd, wordt het meegenomen in de bestekken. Dus komt het er voor nu op neer om je gezonde verstand te gebruiken.

Energieprijzen
Eind 2021 zijn de energieprijzen gaan stijgen. Eerst omdat de economie aantrok en er dus meer vraag was, maar sinds begin 2022 ook door de oorlog in Oekraïne, waardoor we te maken kregen met een boycot op Russisch gas. De hoge energieprijzen zijn ook in Nederland goed te voelen en zullen ook niet meer zomaar dalen naar het niveau van twee jaar geleden. Het doel wordt dus om verantwoord en zo effi­ciënt mogelijk om te gaan met energie. Eigenlijk had dit al veel eerder moeten gebeuren, maar er is nu een directe incentive, omdat het zo duidelijk voelbaar wordt in onze portemonnee.

Griepvirus
Het advies van ruim een jaar geleden om zoveel mogelijk te ventileren en daarvoor het raam open te zetten in de winterperiode en de verwarming dan maar wat hoger te zetten, zal nu niet meer zo snel worden gegeven. Sterker nog: ramen blijven zoveel mogelijk gesloten om warmte binnen te houden en zo energie te besparen. Dat heeft de nodige negatieve effecten. De huidige variant van corona is weliswaar niet meer zo schadelijk, maar er is wel weer een oude bekende terug; het griepvirus. Twee jaar lang hoorde je er bijna niet over, maar nu is dit virus weer terug van weggeweest. Hoe zou dat toch komen?

Aerosolen
Besmetting door de lucht heet in vaktermen, zoals eerder al vermeld: de aerogene transmissieroute. Hierbij worden besmette zwevende deeltjes, aerosolen, over een langere tijdspanne en afstand verplaatst. Een besmet persoon die aerosolen uitstoot, kan hierdoor dus andere mensen besmetten. Om dit risico te minimaliseren is het van belang goed te ventileren. Ook goede luchtreiniging kan een belangrijke bijdrage leveren. Goede luchtreinigers zijn in staat om ultrafijnstof uit de lucht te halen, de drager van het aerosol en zo virussen te deactiveren.

Onderzoek
Omdat er nog onvoldoende bekend is over deze besmettingsroute, zijn er onderzoekprogramma’s opgestart. Doel is om inzichtelijk te krijgen hoe de besmettingsroutes van verschillende virussen werken, op welke manieren ze zijn te voorkomen en welke rol ventilatie en luchtreiniging hierin kunnen spelen. Het bijzondere aan deze onderzoekprogramma’s is dat er een samenwerking is aangegaan tussen wetenschappelijke instituten en het bedrijfsleven. Ook de overheid doet een duit in het zakje: een instantie als Health~Holland subsidieert het samenwerkingsverband CLAIRE: Clean Air for Everyone onder leiding van de Universiteit Utrecht en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en het samenwerkingsverband MItigation STrategies for Airborne Infection Control (MIST) onder leiding van de Universiteit Twente. De verwachting is dat de eerste resultaten van dit onderzoek over twee jaar beschikbaar zijn en dat ze hun doorwerking zullen hebben in de richtlijnen.

PPM
Nu wordt er al met behulp van CO2-meters gekeken naar de luchtkwaliteit in, bijvoorbeeld, scholen. Dat geeft een goede indicatie. Maar wat zegt deze waarde precies en hoe hoog mag die zijn voordat er meer geventileerd moet worden? Is dat 800 PPM, 1000 PPM, 1200 PPM of nog hoger? Wat zou een combinatie met luchtreiniging, op een juiste manier toegepast, voor implicaties hebben? Zou er dan minder geventileerd kunnen worden en daarmee een hogere CO2-waarde acceptabel zijn? Dit zijn belangrijke vragen. De antwoorden kunnen helpen bij de selectie van de juiste luchtbehandelingsoplossingen.

Conditionering
De antwoorden zijn ook van belang voor een andere taak van het luchtbehandelingssysteem, namelijk het conditioneren van de lucht. We hebben het dan over verwarmen, koelen, bevochtigen en ontvochtiging. Al deze aspecten spelen een rol bij het bewerkstelligen van een comfortabel binnenklimaat.
Energiebesparing
Energetisch gezien zijn er forse besparingen te realiseren. Voor ventileren worden er daarvoor warmteterugwinsystemen gebruikt, waarbij de aangezogen verse lucht wordt opgewarmd door de af te voeren vervuilde lucht, zonder dat deze luchtstromen met elkaar in contact komen. Voor het verwarmen en koelen van de lucht kan er gebruik gemaakt worden van warmtepompen. Idealiter is de energie afkomstig van duurzame bronnen als PV-panelen of een WKO-opslag. Door het klimatiseringssysteem te voorzien van een regeling en die goed in te regelen kan er vraaggestuurd, energie-efficiënt, geklimatiseerd worden.

Stappen
Er vindt nu dus volop onderzoek plaats naar het belang van ventilatie en luchtreiniging. De uitkomsten zijn nog onbekend, maar dat hoeft ons niet te verhinderen alvast stappen te zetten om op een energie-efficiënte wijze een gezond binnenklimaat te realiseren. Waar hebben we het dan over?

1. Zorg dat ventilatiesystemen van opdrachtgevers goed onderhouden worden. Controleer de filters en vervang deze minimaal één keer per jaar of vaker indien de vervuiling groter is en er hierdoor een hogere drukval en meer energiegebruik, over het filter is.
2. Zorgt dat het ventilatiesysteem draait wanneer het nodig is. Vraaggestuurd ventileren is vaak in te stellen op basis van de bezetting, openingstijden of door middel van een CO2-meting.
3. Indien het ventilatiesysteem een andere regeling heeft dan het verwarmingssysteem, zorg dan dat ze op elkaar zijn afgestemd wat betreft de temperatuurinstelling en de bedrijfstijd. Anders wordt er onnodig veel energie gebruikt.
4. Mocht er gesleuteld worden aan de instellingen voor de bedrijfstijden en temperatuur, wees dan alert op het feit dat het gebouw ook wordt gebruikt als buffer en dus op temperatuur dient te blijven 

Auteur: Marius Klerk is als technisch commercieel directeur werkzaam voor Lucam, leverancier van klimatiseringssystemen. Daarnaast is hij projectlid van schoolvent (voor een gezonde leeromgeving) en iventionair (voor een gezonde sportomgeving)

Claire

Het samenwerkingsverband heet CLAIRE: Clean Air for Everyone. De Universiteit Utrecht coördineert de samenwerking, waarvoor 2,8 miljoen euro beschikbaar is gesteld door Health~Holland. In het consortium nemen naast de vier kennisinstellingen zestien bedrijven en andere organisaties deel: PlasmaMade, Dolphin Air, Euromate, Noa Air, Ultrasun, Wolf, Konvektco (Jaga), AL-KO, Fellowes, TROX, Dehaco, Trotec, Vereniging Binnenklimaat Nederland, Habion, Actiz en Stichting Binnenklimaattechniek. Hoogleraar Lidwien Smit coördineert het samenwerkingsverband namens de Universiteit Utrecht. Ondanks dat de coronapandemie op dit moment lijkt af te nemen, ziet Smit de relevantie van het onderzoek voor de samenleving, vertelt ze op de website van de UU. “Meer kennis over effectieve luchtreiniging is niet alleen van groot belang voor de verspreiding van SARS-CoV-2 en andere virussen, maar ook voor de voorbereiding op toekomstige pandemieën en voor de verbetering van het binnenklimaat in het algemeen. Het onderzoek vindt plaats op basisscholen en in verpleeghuizen”, vertelt Smit. “Naast de bouwkundige, technologische en virologische aspecten, onderzoeken we ook of de systemen acceptabel en bruikbaar zijn voor gebruikers. We leveren een wetenschappelijke basis om ventilatiesystemen en luchtreinigingsapparatuur te evalueren.” De wetenschappers onderzoeken de prestaties van luchtreinigers en ventilatiesystemen terwijl ze aerosolen en SARS-CoV-2 virus en andere micro-organismen in de lucht meten. Ook richten de onderzoekers zich op recente ontwikkelingen rond mobiele luchtreinigingsapparaten, waarvoor ze nieuwe evaluatie- en validatiemethoden ontwikkelen.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Out of the (ventilatie)box

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus ...
Verder Lezen

Inzicht in COVID, aerosolen en ventilatie

Maandag 23 mei 2022 geeft professor Lidia Morawska een keynote lezing over binnenlucht en infectieziekte-overdracht tijdens CLIMA 2022 in Ahoy ...
Verder Lezen

Ventilatie nieuwe stijl

Heb je je wel eens afgevraagd waarom we een appartementengebouw van een totaal ander ventilatiesysteem voorzien dan een kantoorgebouw met ...
Verder Lezen

Ventilatiefouten

We zien tegenwoordig de meest ingewikkelde installaties ontwikkeld worden om de duurzaamheidsvraag te beantwoorden. Een perfecte ventilatie in de woning ...
Verder Lezen

Goed werkende installaties voor binnenluchtkwaliteit

Gepubliceerd op

In de winterperiode worden in veel gebouwen en woningen de ramen en deuren zoveel mogelijk dicht gehouden. Zo wordt geprobeerd om energie te besparen en de daarmee gepaard gaande hoge kosten, waar bijna iedereen in ons land inmiddels mee is geconfronteerd, laag te houden. Veel mensen zijn zich echter niet bewust van de gevolgen die het onvoldoende ventileren van een gebouw of huis hebben op de binnenluchtkwaliteit. Zo wordt in recente berichtgeving in de landelijke media gesproken over schimmelvorming en vochtproblemen in slecht geventileerde, koude en vochtige ruimtes. Naast dat schimmel de staat van een gebouw of woning aantast, is het bovenal slecht voor de gezondheid.
Het goed installeren, instellen, inregelen, onderhouden en monitoren van airconditionings- en luchtbehandelingssystemen zorgt voor de juiste binnenluchtkwaliteit bij een laag energiegebruik. Veel onderzoeken hebben uitgewezen dat hierin nog een wereld te winnen is in Nederland. Door het volgen van de onderhoudsrichtlijnen, die NVKL samen met het Rijksvastgoedbedrijf en Binnenklimaat Nederland heeft opgesteld, wordt al veel gewonnen op dit vlak. Daarnaast zijn er ook de ISSO-publicaties Duurzaam Beheer en Onderhoud 100 - 107 die de juiste handvatten bieden om airconditionings- en luchtbehandelingssystemen gedurende de levenscyclus goed te laten presteren.
Voor het goed installeren en onderhouden van airconditionings- en luchtbehandelingssystemen kun je terecht bij NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, waar NVKL-erkende installateurs graag met je meedenken en je voorzien van gepast advies. De erkende installateurs zijn in het bezit van de NVKL-erkenning en voldoen daarmee aan alle verplichte wet- en regelgeving, opleidingen en vakkennis waarop zij bovendien tweejaarlijks getoetst worden.

Coen van de Sande, directeur NVKL

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ventileren in de renovatie

Bij het renoveren van een woning wordt vaak ook gelijk de woningisolatie verbeterd, zeker nu de prijzen zo gestegen zijn ...
Verder Lezen

Goed nieuws!

In het vmbo kiezen steeds meer leerlingen voor een technische opleiding. Net als een jaar eerder groeide het aantal vmbo’ers ...
Verder Lezen

Gaan energiezuinigheid en comfort samen?

Woningeigenaren staan voor de complexe taak om hun bezit te verduurzamen. Bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening zijn er ...
Verder Lezen

Een stap vooruit, ook in de energiecrisis

Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het ...
Verder Lezen

Legionella voorkomen dankzij TECE hygiënespoeling

Gepubliceerd op

Een hotel is een goed voorbeeld van een (semi-)publieke ruimte waar delen van het gebouw van tijd tot tijd niet gebruikt worden. Wanneer in delen van een drinkwaterinstallatie het water langere tijd stilstaat, kan legionella ontstaan, zeker in warme ruimten zoals badkamers. De hygiënespoeling van TECE garandeert regelmatig spoelen, zodat stilstaand water en legionella worden voorkomen. Een mooi project waarbij deze hygiënespoeling succesvol is toegepast, is bij de renovatie van het Karl August hotel.

Natuurlijke ventilatie verwarming

Gepubliceerd op

Je kunt er als installateur nauwelijks omheen. Het is een onderwerp dat nagenoeg dagelijks langs komt in het (vak)nieuws. Complete scholingsprogramma’s zijn aan het onderwerp gewijd, het bouwbesluit staat er vol van en er is zelfs een heuse branchevereniging voor opgericht. Het binnenklimaat, Frisse scholen, Passieve huizen, Systeem a, b, c of d; een goed opgeleid vakman kan er echt niet omheen. Maar dan is er ook nog de ‘self made’-man, ultraklusser en bedenker van de meest uiteenlopende installatiehoogstandjes: Karel.
Karel leest wel eens wat, hoort wel eens wat en denkt dat hij het wel allemaal weet. Meestal knoopt hij (letterlijk) draadjes op gevoel aan elkaar. Wat in zijn hoofd logisch lijkt, past hij toe. En ja, ook Karel had wel eens wat vernomen over het binnenklimaat. ‘Iets met lucht, temperatuur en behagelijkheid toch?’, horen we hem bijna denken.
Met de aan elkaar geknoopte draadjes in zijn hoofd, was het meer dan logisch dat hij weer eens dacht de bewoners van het huis waar hij een ketelmontage verrichtte. De heerlijk warme rookgassen die uit de ketel komen, zouden volgens Karel prima de bovenverdieping van de woning kunnen bij-verwarmen. ‘Dus als ik de rookgasafvoer nou eens lekker bij het ventilatierooster monteer, dan kan dat anders verspilde stukje restwarmte weer net wat extra behagelijkheid opleveren’. Toch weer een mooie opsteker voor het binnenklimaat van de klant!

Met dank aan Camiel Hack en loodgieter Zevenhuizen voor het toezenden van de foto.

Materialentekort

Het is één van de grote problemen die ontstonden na de wereldwijde corona lockdowns: tekorten aan materialen en grondstoffen. De ...
Verder Lezen

Nineties dance ode

Afgelopen weekend hadden Karel en zijn eega de stoute schoenen aangetrokken. Na jaren stilletjes een beetje naast elkaar op de ...
Verder Lezen

Condensemmer

De afgelopen twee weken had Karel van zijn vrouw een verplicht kerstreces opgelegd gekregen. Ze vond het de hoogste tijd ...
Verder Lezen

Spuugmooi design

Dat Karel een groot liefhebber is van kunst is veelal terug te vinden in zijn fantastische creaties. Als het aan ...
Verder Lezen

Ventileren in de renovatie

Gepubliceerd op

Bij het renoveren van een woning wordt vaak ook gelijk de woningisolatie verbeterd, zeker nu de prijzen zo gestegen zijn. Hiermee wordt meestal ook gezorgd dat de woning een stuk luchtdichter is en daarmee wordt het ook noodzakelijk om goed te ventileren.
Nu is het de vraag hoe deze ventilatie het beste in te vullen is. Meestal komt de keuze uit op ofwel mechanische afvoer d.m.v. een MV-unit ofwel op mechanische toe- en afvoer d.m.v. een warmteterugwinningsunit. Voor het algehele energieverlies heeft WTW-ventilatie hier meestal het voordeel.
Echter, bij WTW-ventilatie komen vaak ook toevoerkanalen kijken, die doorgaans nog niet aanwezig zijn in een woning. Afvoerkanalen zullen in beide situaties nodig zijn, echter zijn deze vaker al aanwezig. Nu zijn er oplossingen om decentrale WTW toe te passen, maar dit geeft vaak extra investeringen die niet altijd uit kunnen. Waar wel naar gekeken kan worden is het inblazen in een centrale ruimte, zoals bijvoorbeeld een trappenhuis van een woning. Aanwezige afvoer naar diverse ruimtes zoals de keuken, badkamer en wc’s zal al zorgen voor overstroming. Hiermee moet dan alleen nog gezorgd worden voor toevoer in de ruimtes waar geen afzuigpunten zijn of achterliggen. Dit kan ofwel door uitbreiding van het afvoerkanaal (wanneer mogelijk) of door een extra ventilator die luchtstroom naar deze ruimtes creëert. Hiermee kan een huis zonder toevoerkanalen toch WTW-ventilatie krijgen.
Echter, wanneer dit toch teveel wordt en er wordt gekozen voor alleen mechanische afvoer, zorg dan in ieder geval dat er vraaggestuurd geventileerd wordt. Hiermee kan alsnog zoveel mogelijk ventilatieverlies beperkt worden.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Goed nieuws!

In het vmbo kiezen steeds meer leerlingen voor een technische opleiding. Net als een jaar eerder groeide het aantal vmbo’ers ...
Verder Lezen

Gaan energiezuinigheid en comfort samen?

Woningeigenaren staan voor de complexe taak om hun bezit te verduurzamen. Bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening zijn er ...
Verder Lezen

Een stap vooruit, ook in de energiecrisis

Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het ...
Verder Lezen

Er kan nog wel meer bij

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij ...
Verder Lezen

Welke ShowerDrain WTW past het best bij jouw klant?

Gepubliceerd op

Als je normaal doucht gaat alle warmte uit het water verloren, dat is zonde. De ShowerDrain X zorgt ervoor dat een groot deel van deze warmte wordt gebruikt om het inkomende koude water op te warmen. Dit zorgt voor een duurzame douche-ervaring van het hoogste comfortniveau! Maar hoeveel scheelt het nu eigenlijk? Bereken jouw terugverdientijd met de nieuwe WTW-douchegoot calculator! Kijk op www.aco.n/wtw of scan de QR code! Hier vind je informatie voor de adviseur, installateur en eindgebruiker.

The Green Village

Gepubliceerd op

PROEFTUIN VOOR INSTALLATIETECHNIEK

In The Green Village wordt de techniek van morgen getest. Het openlucht-laboratorium op de TU Delft Campus bestaat sinds 2017 en is een doorslaand succes. In de loop der jaren zijn er ruim honderd innovaties getest, waaronder een significant aantal op het gebied van installatietechniek. IZ ging op bezoek en sprak met Pieter van Schaik, Projectmanager duurzaam bouwen & renoveren.

Op het terrein van The Green Village staan verschillende panden, waarin nieuwe technieken worden uitgetest. Dat gebeurt op initiatief van uiteenlopende partijen. Van bij wijze van spreken fabrikanten, tot kennisinstellingen en start-ups die voortgekomen zijn uit de TU Delft.

Circulariteit
Op dit moment is onder andere circulariteit een belangrijk thema. Maar waar in bouwkundige concepten al forse stappen worden gezet, blijft de installatietechniek wat achter. Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Betrokken partijen worstelen soms met de materialisatie, zeker als ze ook nog biobased varianten willen gebruiken. Daarnaast kunnen demontabiliteit, ruimtebeslag en firmware of software updates een belemmering vormen, licht Van Schaik toe.

Elektrische cv-ketel
Een ander thema is verduurzaming van bestaande gebouwen. Daarbij is natuurlijk volop aandacht voor all-electric concepten. Zo test Heatleap op dit moment de iCV in een proefwoning in The Green Village. Met deze elektrische cv-ketel kunnen bestaande woningen eenvoudig de overstap maken van stoken op aardgas naar 100% elektrisch verwarmen. De iCV levert ook warm water. Het systeem bestaat uit verschillende onderdelen, waaronder een elektrische infrarood cv-ketel, PV-panelen en een zonneboiler die tot 50% hernieuwbare elektriciteit en warmte leveren. De overige helft kan worden voorzien door klimaatneutrale energie van de leverancier. Opslag van warmte gebeurt in de warmteboiler.

Installatie
De iCV kan zonder bouwkundige aanpassingen in een dag tijd worden geïnstalleerd in een bestaande woning. De installatie komt op de plaats van de aardgasgestookte cv-ketel, er is enkel een drie-fase aansluiting nodig. PV-panelen en zonnecollector komen op het dak en er wordt gebruik gemaakt van het warmte-afgiftesysteem van de woning. Het grote voordeel van het systeem is het ontbreken van bewegende delen, waardoor het onderhoudsarm is. In vergelijking met een lucht-water warmtepomp is het bijkomende voordeel dat er geen buiten-unit is en dat het geen geluidsoverlast oplevert.

Peak-shaving
Een interessante mogelijkheid van het systeem is het dempen van piekbelasting op het elektriciteitsnet door de vraag van stroom uit te stellen of juist naar voren te trekken. Voor de voorziene piekbelasting kan de woning al worden voorverwarmd en tijdens de piekbelasting kan de opgeslagen warmte uit de zonneboiler aangesproken worden. Met deze smart-grid aansluiting kan optimaal gebruik gemaakt worden van schone energie en kan worden bespaard op de elektriciteitsrekening.

Nieuwe warmtepomp
Een andere interessante innovatie die wordt getest is de Tarnoc-turbineketel, een nieuw soort warmtepomp gebaseerd op de techniek die wordt gebruikt voor de airconditioning in vliegtuigen en bij het vloeibaar maken van aardgas. Wanneer je dit proces omdraait, kun je warmte maken.

Koudemiddel
Een groot verschil met reguliere warmtepompen is dat de turbineketel van Tarnoc geen fluorhoudend koudemiddel rondpompt, maar pure buitenlucht. Met de buitenlucht als 100% natuurlijk koudemiddel wordt warmte uit de lucht gehaald via een compressor en tot 80 graden afgegeven aan het bestaande verwarmingssysteem. Met een COP van 2 (bij -10°C) is de turbineketel een mogelijke een-op-een vervanger van de cv-ketel.

Bestaande woningen
De volledig elektrische turbineketel heeft geen buitenunit. Met deze oplossing is het mogelijk om bestaande woningen energiezuiniger en aardgasvrij maken zonder ingrijpende aanpassingen te hoeven doen. Zelfs als deze woningen beperkt geïsoleerd zijn.

Andere trends
Tijdens de rondgang over het terrein van The Green Village vertelt Van Schaik over andere belangrijke ontwikkelingen, zoals de toenemende systeemintegratie, prefabricage en de strengere geluidsnormen. Vooral warmtepompen krijgen hier nu volop mee te maken. Hoewel het soms lijkt alsof de meeste ontwikkelingen in de klimatisering plaatsvinden, staat ook de sanitairwereld niet stil, verduidelijkt Van Schaik.

Regenwater toilet
Zo wordt in één van de bewoonde huizen het regenwatertoilet getest van uitvinder Pim Wijnakker. Het is een eenvoudig systeem, waarbij een extra stortbak aan het plafond van het toilet of de badkamer wordt bevestigd. Dit kun je helemaal wegwerken met een verlaagd stukje plafond. Hier wordt het regenwater via de regenpijp in opgevangen. Het toilet wordt eerst met dit water doorgespoeld en als deze stortbak leeg is, schakelt dit systeem zonder elektra automatisch over op drinkwater. Het is mogelijk om meerdere regenwaterreservoirs als legoblokken aan elkaar te bevestigen en zo nog meer regenwater op te vangen. In een interview met Dunea vertelde Wijnakker vorig jaar al waarom zo’n testperiode in The Green Village zinvol is. “In principe is het product vrijwel af maar we gebruiken deze periode in The Green Village om het nog verder te verbeteren. Zo ontdekten we een vervelend druppelend geluid wanneer de stortbak met regenwater leeg was. Ook zijn we aan het kijken hoe we met behulp van filters de gelige kleur van het regenwater uit het water kunnen krijgen”, aldus Wijnakker.

2023
Het voert te ver om alle innovaties die worden getest te belichten, vandaar dat we er maar drie uitgeplukt hebben. Ook dit jaar gaan weer interessante trajecten van start. Zo worden onder andere diverse energiebuffers getest en op verschillende manieren gekeken hoe we op een simpele en betaalbare manier gevels kunnen vergroenen om hittestress te voorkomen. Voor alle duidelijkheid: in The Green Village vindt niet het hele testtraject van een nieuw product plaats. Het gaat om de fasen 4-6 van de internationale Technology Readiness Level standaard. Pas in fase 9 wordt een nieuwe oplossing daadwerkelijk op de markt gebracht

Meer weten?
Surf naar www.thegreenvillage.org

Openlucht-laboratorium

Onderzoekers, studenten, start-ups, ondernemers en overheden werken op The Green Village elke dag aan de innovatieopgaven van vandaag en morgen. De focus ligt hierbij op drie thema’s: Duurzaam bouwen en renoveren, Toekomstig energiesysteem en Klimaatadaptieve stad. Op The Green Village onderzoeken, experimenteren, valideren en demonstreren kennis- en onderwijsinstellingen, ondernemingen, overheden én burgers hun duurzame innovaties. Op elk thema kunnen er innovaties getest worden op de bestaande state-of-the-art infrastructuur. The Green Village beschikt onder andere over bewoonde rijtjeshuizen, kantoorgebouwen, straten en een waterstof-, gelijkspanning- en warmtenet. Eindgebruikers en bewoners houden je scherp en zorgen dat je na een testperiode op The Green Village echt klaar bent om de stap te zetten naar implementatie en opschaling. The Green Village is ook de ontmoetingsplek waar alle stakeholders bij elkaar komen om kennis te brengen, te halen en uit te wisselen.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Minister De Jonge opent BouwBeurs 2023

Vanmorgen heeft minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening BouwBeurs 2023, het grootste bouwevent van Nederland, officieel geopend ...
Verder Lezen

Energietransitie centraal op BouwBeurs 2023

Van maandag 6 tot en met vrijdag 10 februari vindt BouwBeurs 2023 in Koninklijke Jaarbeurs plaats. Centraal staat de transitie ...
Verder Lezen

Strengere handhaving op apparatuur met F-gassen

Apparaten zoals airco’s, industriële koelinstallaties en warmtepompen worden doorgaans gekoeld met schadelijke koudemiddelen (F-gassen). In de praktijk blijkt dat deze ...
Verder Lezen

Subsidie voor de F-Gassen opleiding

Voor de opleiding F-Gassen Categorie 2/warmtepompen geldt bij WasCollege vanaf het nieuwe jaar een subsidieregeling van 1.000,- euro. Het gaat ...
Verder Lezen

Materialentekort

Gepubliceerd op

Het is één van de grote problemen die ontstonden na de wereldwijde corona lockdowns: tekorten aan materialen en grondstoffen. De mailtjes van de leveranciers zullen iedereen bekend voorkomen: ‘Vanwege toenemende vraag naar onze producten, gelden er aangepaste leveringstijden…’

Ook Karel kreeg wekelijks van die geweldige updates van zijn leveranciers in zijn mailbox, waar hij soms moedeloos van werd. De geplande klus werd dan maar weer uitgesteld. Met regelmaat zorgde dat bij zijn klanten voor grote irritatie. “U heeft de klus nu al drie keer uitgesteld”, beet één van die klanten Karel toe. Hij was al een tijdje geleden door hem gevraagd een zestal zonnepanelen te monteren.

Karel had gehoopt de klant nog een keer te kunnen sussen met opmerking dat zijn handen gebonden waren. Het was voor hem ook wachten op de leveringen van zijn van leveranciers. Maar deze klant wilde daar niks meer van weten. ”Je zorgt er maar voor dat die panelen er deze week liggen. Ik hik tegen torenhoge energieprijzen aan en heb die panelen nu nodig.” Waarna de klant de verbinding verbrak.

Karel, die uiteraard tot het gaatje ging voor zijn klanten, moest zich even goed achter zijn oren krabben. Op zich had hij de belangrijkste spullen in huis: de omvormer was al enige tijd binnen, de paneeltjes lagen al weken in zijn magazijn klaar. Alleen die verdomde montagesystemen hadden een levertijd van maanden.

Maar Karel zou Karel niet zijn als hij geen Eureka-moment zou hebben gekregen. Dat moment kwam toen hij langs de plaatselijke komkommerteler reed. Deze wilde Karel wel uit de brand helpen en had ook nog eens voldoende kratten in dezelfde kleur. Veel mooier kon het niet worden.

Nineties dance ode

Afgelopen weekend hadden Karel en zijn eega de stoute schoenen aangetrokken. Na jaren stilletjes een beetje naast elkaar op de ...
Verder Lezen

Condensemmer

De afgelopen twee weken had Karel van zijn vrouw een verplicht kerstreces opgelegd gekregen. Ze vond het de hoogste tijd ...
Verder Lezen

Spuugmooi design

Dat Karel een groot liefhebber is van kunst is veelal terug te vinden in zijn fantastische creaties. Als het aan ...
Verder Lezen

Veilig werken met Karel

Dat de energieprijzen de pan uit rijzen, is natuurlijk geen nieuws. De energiekosten voor het aan laten staan van het ...
Verder Lezen

Richtingaanwijzers

Gepubliceerd op

TRENDS IN DE KOELTECHNIEK

Beurzen zijn richtingaanwijzers. Ze geven een goede indruk van het innovatieniveau, de trends en de marktpositie van de sector. De meest belangrijke beurs voor de koeltechniek is ongetwijfeld de Chillventa. Tijdens de afgelopen editie was het duidelijk dat de sector voor belangrijke keuzes staat. Hoe nu verder?

IZ sprak met de beursorganisatie, Lisa Egberts van exposant Fieldpiece Instruments en de gelouterde HVAC-expert Andrew Gaved uit Groot-Brittannië.

Chillventa
Afgelopen najaar vond wederom de Chillventa plaats in Neurenberg. Deze beurs richt zich vooral op de koude-, klimaattechniek en warmtepompen geeft altijd goed beeld van de trends en innovaties in het vakgebied. De beursorganisatie blikte tevreden terug op de laatste editie, blijkt uit de persberichten en kort interview met de beursorganisatie.

Cijfers
De tweejaarlijkse Chillventa kon voor het eerst in 4 jaar weer plaatsvinden. De 2022 editie Chillventa trok ruim 30.000 bezoekers die het aanbod van 844 exposanten bekeken en onderzochten. In 2018 lagen deze cijfers weliswaar iets hoger (35.490 bezoekers en 1.019 exposanten), maar externe factoren zoals de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne kunnen natuurlijk niet buiten beschouwing worden gelaten, aldus de beursorganisatie.

Sentiment
Dat laat niet onverlet dat het algemene sentiment positief was. Volgens de organisatie was de branche na de jarenlange pandemie opgetogen weer face-to-face contact te hebben op een beursvloer. Bovendien bleek uit een onderzoek van de beursorganisatie dat zowel de exposanten als bezoekers erg enthousiast waren over de beurs. Meer dan 90% van de exposanten noemde de beurs een succes. 95 procent was in staat om nieuwe contacten te leggen en verwacht zakelijk profijt van het evenement te hebben.

Bezoekers
Ook de bezoekers waren in hun nopjes met de beurs. Negen van de tien bezoekers heeft aangegeven tevreden te zijn over het aanbod van producten en diensten op de beursvloer. Bovendien waren de bezoekers van een ‘hoge kwaliteit’, volgens de beursorganisatie: 81 procent ervan was direct betrokken bij inkoop en inkoopbeslissingen.

Exposant
Rond de 850 Nederlandse bezoekers bezochten de beurs. Zij konden onder andere de nieuwe oplossingen bekijken van 19 Nederlandse bedrijven. Lisa Egberts stond er in 2022 voor de eerste keer namens Fieldpiece Instruments, een specialist op het gebied van gereedschappen voor de koude- en koeltechniek. “Wij kijken met een tevreden gevoel terug op onze deelname”, vertelt ze. “Het liep goed door bij onze stand. Er kwamen onder andere distributeurs en eindklanten, zoals installateurs langs.”

Fysieke beurs
De beurs leverde dan ook veel leads op, vertelt Egberts. Zelfs in deze tijd waarin E-commerce onstuimig doorgroeit, blijven fysieke beurzen belangrijk, beklemtoont de Marketing Manager. “Voor onszelf om meer naamsbekendheid te verwerven en face-to-face contact te hebben met klanten. Bovendien is het erg prettig dat klanten allemaal naar jou toe komen.” Maar ook de installateur heeft baat bij een beurs als de Chillventa. “Je merkt dat ze het op prijs stellen om de producten echt te kunnen zien en aan te raken. Ook hebben ze de mogelijkheid om direct vragen te stellen en antwoorden te krijgen.”

Trends
De belangrijkste trend was toch wel de groeiende aandacht voor warmtepompen, vond Egberts. Andrew Gaved beaamt haar constatering, maar signaleerde ook andere belangrijke ontwikkelingen. Gaved is een bekende HVACR-expert in Groot-Brittannië, die onder andere werkzaam is als Hoofdredacteur van H&V News and RAC Magazine.

F-gassenverordening
Hij wijst onder andere op de komende update van de F-gassenverordening, ook wel bekend als de ‘Herziening van de EU-regels (2015-20)’ van de Europese Commissie. Deze update bevat verschillende voorstellen om gefluoreerde broeikasgassen in warmtepompen dit decennium te verbieden en ligt nu ter consultatie bij het Europees Parlement en de Raad van Ministers van de Europese Unie.

Voorbeelden
De verordening bevat een uitgebreid pakket aan maatregelen. Om maar een voorbeeld te noemen: Zo zouden vanaf 1 januari 2025 stekkerklare airco- en warmtepompapparatuur met gefluoreerde broeikasgassen en een global warming potential (GWP) boven de 150, en stationaire single-split airco- en warmtepompapparatuur met minder dan 3 kilogram gefluoreerd broeikasgassen en een GWP van meer dan 750, worden verboden.

Natuurlijke koudemiddelen
Volgens Gaved voelen fabrikanten zich flink onder druk gezet en zien zij het als een uitdaging om op een duurzame wijze invulling te gaan geven aan deze verordening. In de praktijk kan het onder andere leiden tot een massale overstap op propaan voor kleine AC-systemen. Vandaar ook dat tijdens de Chillventa van menig fabrikant nieuwe modellen te zien zijn die met dit natuurlijke koudemiddel zijn uitgerust of in ontwikkeling zijn. Gaved: “Maar daarnaast waren er ook partijen, zoals Carrier, die CO2 voor luchtgekoelde chillers en warmtepompen met ammoniak als koudemiddel promoten.”

Chemische koudemiddelen
Betekent dat een exit voor de HFO’s? Nee, zegt Gaved. Fabrikanten proberen de GWP-waardes van HFO’s omlaag te krijgen. Onder andere Koura, Chemours en Honeywell lieten tijdens de Chillventa zien hiermee bezig te zijn. Op dit moment verdwijnt R410A steeds meer van het toneel, domineert R32, maar fabrikanten innoveren ook met oplossingen die nieuwe koudemiddelen zoals R471A en R1234ze bevatten.

Energieprijzen
Een andere belangrijke trend, aldus Gaved, is de groeiende aandacht voor energie-efficiency. Niet verwonderlijk in deze tijd, waarin de energieprijzen zo volatiel zijn. In de praktijk blijken de beste resultaten te worden behaald door een samenspel van mechanische en digitale innovaties. Ontwerp bijvoorbeeld een betere compressor en verzamel tegelijkertijd in real-time data over de prestaties en je kan voortdurend blijven finetunen.

Predictive Maintenance
Bovendien maken remote monitoring en data-collecting het mogelijk om Predictive Maintenance uit te voeren. Daardoor wordt het onderhoud en beheer eenvoudiger en efficiënter.

Vakmanschap
De laatste trend die Gaved aanstipt is vakmanschap. In veel landen, inclusief Nederland, is vakmanschap een bottleneck. Er moet voortdurend geïnvesteerd worden in de aanwas van nieuw personeel en training om de duurzaamheidstransitie vlot te laten verlopen.

Conclusie
De afgelopen editie van de Chillventa goed liet zien dat de herziening van de F-gassenverordening, vraag naar energie-efficiënte oplossingen en het juiste personeel de komende jaren hun stempel gaan drukken op de sector. Aan ons als branche de taak om hier op een goede wijze invulling aan te geven

Diversificatie

In Duitsland liggen de ambities hoog. Anno 2030 moeten er 6 miljoen warmtepompen zijn bijgekomen, vertelt de beursorganisatie. Niet alleen om te verwarmen, maar ook om te koelen. Door de klimaatveranderingen zal de vraag naar koeling fors toenemen. De vraag is echter waar die warmtepompen de komende tijd vandaan moeten komen. In de nasleep van de pandemie, de oorlog in Oekraïne is de internationale handelsketen verstoord geraakt. Fabrikanten en leveranciers zijn zich aan het heroriënteren. Het is verleidelijk om de productie weer terug te brengen naar de eigen contreien. Bovendien is het verstandig om meer diversificatie aan te brengen in het aanbod van toeleveranciers.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Minister De Jonge opent BouwBeurs 2023

Vanmorgen heeft minister Hugo de Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening BouwBeurs 2023, het grootste bouwevent van Nederland, officieel geopend ...
Verder Lezen

Energietransitie centraal op BouwBeurs 2023

Van maandag 6 tot en met vrijdag 10 februari vindt BouwBeurs 2023 in Koninklijke Jaarbeurs plaats. Centraal staat de transitie ...
Verder Lezen

Strengere handhaving op apparatuur met F-gassen

Apparaten zoals airco’s, industriële koelinstallaties en warmtepompen worden doorgaans gekoeld met schadelijke koudemiddelen (F-gassen). In de praktijk blijkt dat deze ...
Verder Lezen

Subsidie voor de F-Gassen opleiding

Voor de opleiding F-Gassen Categorie 2/warmtepompen geldt bij WasCollege vanaf het nieuwe jaar een subsidieregeling van 1.000,- euro. Het gaat ...
Verder Lezen

Goed nieuws!

Gepubliceerd op

In het vmbo kiezen steeds meer leerlingen voor een technische opleiding. Net als een jaar eerder groeide het aantal vmbo’ers met het profiel Produceren, Installeren, Energie (PIE). Dat is goed nieuws voor onze sector waarin we jong talent goed kunnen gebruiken. En nog beter nieuws is dat meiden steeds vaker de keuze maken voor een technische vmbo-richting. Op havo en vwo zien we nog steeds dat de belangstelling voor technische profielen afneemt.
We kunnen doemdenken en vooral de negatieve kant zien. En de reden hiervoor is er ook wel: de technieksector heeft op dit moment 20.000 openstaande vacatures. Maar laten we eerlijk zijn: de toenemende instroom in het vmbo is goed nieuws. We hebben als sector blijkbaar kunnen laten zien dat we een aantrekkelijk branche zijn die het verschil kan maken. Maar dat vraagt ook iets van de bedrijven. Een goede landingsplek in de organisatie, het voortdurende gesprek, oog hebben voor wensen van medewerkers, oog voor diversiteit. En dat kunnen we! Als we maar onze maatschappelijke rol combineren met goed werkgeverschap; zo kunnen we ervoor zorgen dat meer mensen en ook vooral meiden de weg naar de techniek vinden.
Kiezen voor de techniek is kiezen voor de toekomst van Nederland en kiezen voor een goede baan waar de vakmens sleutelpersoon is. Met of zonder diploma, dat kunnen we hebben. Krapte maakt creatief. We zien dat bedrijven de opleiding betalen van studenten. We zien dat de aanvullende arbeidsvoorwaarden worden aangepast op basis van persoonlijke wensen, zoals parttime werken en de inzet op een betere balans werk-privé. Oog hebben voor de persoon; dat is wat centraal staat. Waar we de flexibiliteit op de markt inzetten om te reageren op de wensen van de klant en maatschappij, moeten we die flexibiliteit ook inzetten voor mensen die in de sector willen werken. Innoveren als werkgever. Met alle uitdagingen van dien. Dat met elkaar delen is van groot belang. Want leren van elkaar is het begin van een nieuwe (sociale) innovatiegolf. En het feit dat we daar al midden in zitten, is goed nieuws. Ook al zijn er nog steeds veel vacatures.

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Gaan energiezuinigheid en comfort samen?

Woningeigenaren staan voor de complexe taak om hun bezit te verduurzamen. Bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening zijn er ...
Verder Lezen

Een stap vooruit, ook in de energiecrisis

Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het ...
Verder Lezen

Er kan nog wel meer bij

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij ...
Verder Lezen

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting ...
Verder Lezen

Verwarmen

Gepubliceerd op

VAN HYBRIDISERING TOT INDIVIDUALISERING

De verwarmingsmarkt is in beweging. Door de pandemie en verduurzamingseisen groeit het repertoire aan oplossingen, zowel om warmte op te wekken als voor de afgifte. IZ sprak met twee leveranciers over vloer- en wandverwarming, LT-radiatoren en infraroodpanelen.

Zowel Bas Spekreijse van Etherma als Arjan Dorrestijn van Rehau merkt dat de warmtepomp rap aan populariteit wint. “Eigenlijk is het in de nieuwbouw de standaardoplossing aan het worden.” Ook in de renovatiemarkt maakt de warmtepomp slagen, blijkt wel uit het verhaal van beide experts. Zeker in de hybride uitvoering.

Hybridisering
Die hybridisering uit zich ook op andere vlakken. Zo ziet Spekreijse meer installatieconcepten verschijnen waarin warmtepompen worden gecombineerd met PVT-panelen. Maar de grootste trendverschuivingen lijken zich wel voor te doen bij de afgiftesystemen.

Integratie
Waar vroeger radiatoren of vloerverwarming de dienst uitmaakten thuis, verschijnen nu vaker geïntegreerde concepten. Onder andere vanwege de stijgende energieprijzen en de veranderende, lees hogere, eisen die men stelt aan het binnenklimaat.

Variatie
Over het algemeen kiezen bewoners vooral voor vloerverwarmingsoplossingen beneden, vertellen zowel Spekreijse als Dorrestijn. Boven is meer variatie te bespeuren. Over de gehele line verschijnen nu installatieconcepten waarin een rol is weggelegd voor LT-radiatoren, infraroodpanelen, PCM’s, Aircosystemen of wandverwarming.

“Knuffelmuren”
Zo is wandverwarming interessant voor ruimtes, met voldoende muuroppervlakte, vertelt Dorrestijn. “In de praktijk dus vooral boven, beneden heeft men al snel wanddecoratie of meubelstukken die de afgifte kunnen hinderen.” Er is een uitzondering. In het luxere segment van de woningbouw verschijnen nu vaker kachels die lemen muren verwarmen op de begane grond. “Ze worden ook wel ‘knuffelmuren’ genoemd”, zegt Dorrestijn lachend.

PCM
Installatieconcepten met warmtepompen, vloerverwarming en PCM’s zijn vooral aantrekkelijk als de woning weinig thermische massa heeft. “In dat geval fungeren de PCM- bufferpanelen als een accu die overdag de overtollige warmte uit de ruimte opslaat en in de avond weer afgeeft. Hiermee verhoog je het comfort met een stabielere ruimtetemperatuur gecombineerd met een lager energiegebruik”, verduidelijkt Dorrestijn.

LT-radiatoren
Ook LT-radiatoren lijken vooral boven te worden toegepast. Ze zorgen voor snelle verwarming van weinig gebruikte ruimtes, zoals de slaapkamer. Met name de varianten met ventilatoren winnen aan populariteit in de renovatiemarkt, heeft Dorrestijn gemerkt.

Infrarood
Afgelopen najaar verscheen het Kleintje Infraroodverwarming van ISSO. De timing was uitstekend. Infraroodpanelen zijn duidelijk bezig met een opmars. Zo is het een aantrekkelijke oplossing voor badkamers, waar vaak te weinig vloeroppervlak is om een vloerverwarmingssysteem naar behoren te laten functioneren, vertelt Spekreijse.

Hoofdverwarming
Maar infraroodverwarming kan ook als hoofdverwarming fungeren, zeker in moderne, duurzame woningen met een hoge isolatie. Dat geldt ook voor andere marktsegmenten overigens, zoals bedrijfshallen waar alleen specifieke locaties verwarmd hoeven te worden. Of, in minder gebruikte woningen, zoals we ze kennen uit recreatieparken.

Regelgeving
Hoewel de consument meer warm lijkt te lopen voor infraroodverwarming, kijkt de installateur nog de kat uit de boom. Dat heeft alles te maken met regelgeving, zegt Spekreijse, die duwt ons als het ware meer richting warmtepompen, zowel in hybride als all-electric uitvoeringen. “De BENG regelgeving dwingt huiseigenaren om warmtepompen te laten installeren, maar gaat daarbij voorbij aan de beperkingen en nadelen van deze oplossing. Zoals ontsierende en lawaaierige buitenunits, storingsgevoeligheid, allerlei onderhoudskosten én de noodzaak om gespecialiseerde installateurs beschikbaar te hebben. Al deze zaken hebben implicaties voor de betaalbaarheid van de energietransitie. Met name in kleinere, goed geïsoleerde woningen, met een minimale warmtevraag, schiet de regelgeving volledig zijn doel voorbij. De betaalbaarheid van woningen in deze grote doelgroep komt hiermee in gevaar. In dergelijke woningen kan infraroodverwarming een hele betaalbare oplossing zijn, met een lage CO2 footprint.”

Bureauverwarming
Zelf bracht Etherma afgelopen jaar het Lava Desk 2.0 Bureauverwarming systeem op de markt (zie kadertekst). In feite een infraroodpaneel waarmee je een bureau verwarmt. Dit nieuwe product past goed binnen een trend die we over de hele breedte bespeuren in de klimatisering: een stijgende vraag naar persoonlijke oplossingen.

Persoonlijke klimatisering
“Persoonlijke klimatisering is in opmars”, vertelt Spekreijse. Het heeft te maken met een andere grote trend in onze maatschappij: individualisering. “De consument wil zelf zijn ventilatie, koeling, verwarming en verlichting kunnen regelen. En dat is ergens ook wel logisch. In een kantoortuin met een één klimatiseringsoplossing heb je altijd mensen die het te warm vinden of te koud, meer ventilatie willen of juist minder…”

Naregelen
Met persoonlijke klimatiseringsoplossingen kunnen gebruikers de temperatuur, ventilatie en verlichting naregelen en laten aansluiten op hun persoonlijke wensen. Het is ook vanwege andere redenen een zinvolle toepassing. “Denk bijvoorbeeld aan plekken die moeilijk te verwarmen zijn met een reguliere oplossing, zoals een receptie in een grote ontvangsthal.” Bijkomend voordeel is dat er energie bespaard kan worden. Als de infraroodpanelen de receptioniste warm houden, kan de basisverwarming wel een graadje lager.

Levensduur
Over het algemeen zijn infraroodpanelen vrij eenvoudig aan te brengen en onderhoudsvrij. In het LAVA-concept hebben ze zeker een levensduur van 15 jaar. Kortom, het overwegen waard, zegt Spekreijse.

Vloerverwarming
Maar hoe je het ook wendt of keert, vloerverwarming domineert de verwarmingsmarkt. En dat zal ook zo blijven, denkt Dorrestijn van Rehau. De TOjuli eis, die ongewenste opwarming van woningen moet tegengaan, stimuleert fabrikanten om door te innoveren. Zo ziet Dorrestijn dat men bewust voor de legafstand van 10 cm kiest ter verbetering van de koelprestatie. Daardoor neemt het rendement en de regelbaarheid toe. “En dat kan consumenten weer over de streep trekken om ook boven vloerverwarming te leggen.”

Innovatie
Rehau lanceerde zelf vorig jaar nog het Complheat systeem. Een droogbouwsysteem met een Brio-dekvloer. De Brio23 is een massieve gipsvezelplaat, geproduceerd volgens een speciaal productieproces met gips en versterkende vezels. Dit maakt het mogelijk om het leidingwerk voor vloerverwarming direct in de plaat te frezen zonder een verlies van stabiliteit. Dankzij de vloerverwarmingsbuis van slechts 14 mm en met een dunnere wanddikte van slechts 1,5mm behaalt het systeem nog betere thermische prestaties.
Complheat is compact en heeft een opbouwhoogte van slechts 23 mm. Daardoor heeft het systeem al zijn weg gevonden in de renovatiemarkt en wordt het zowel beneden als boven toegepast, vertelt Dorrestijn.

Toekomst
Hoe ziet de toekomst eruit? Dorre­steijn is duidelijk: de opmars van watergedragen vloerverwarmingssystemen gecombineerd met warmtepompen zal doorzetten. Qua COP scoren ze goed, zegt hij. Alhoewel LT-radiatoren in de bestaande bouw wel iets van het marktaandeel kunnen afsnoepen. Verder voorziet hij een toenemende integratie met PV-panelen en op termijn ook accu’s. “Zeker nu teruglevering aan het net financieel gezien steeds minder interessant wordt.”

Energieprijzen
Volgens Spekreijse zullen de hoge energieprijzen een grote stempel drukken op toekomstige ontwikkelingen. “Met de huidige tarieven wordt het financieel gezien aantrekkelijker om elektrisch te gaan verwarmen dan met gas. Dat effect wordt nog sterker als we verder in de toekomst gaan kijken, want ik verwacht dat dat de stroomprijzen eerder zullen normaliseren dan de gasprijzen.” Dat kan een impuls geven aan de infraroodmarkt, maar ook aan een bredere acceptatie van warmtepompoplossingen. “Zeker als er meer monoblocksystemen op de markt verschijnen, die ruimtebesparend zijn en eenvoudiger te installeren.” 

 

Het Lava Desk 2.0 Bureauverwarming zorgt voor de nodige warmte bij bureaus. Door de eenvoudige montage kan de infraroodverwarming probleemloos gemonteerd worden onder een tafel-/bureaublad of zelfs aan de achterwand van het bureau, voor precies de gewenste warmteafgifte. Met een hoogte van slechts 15 mm is deze verwarming onder de tafel nagenoeg onzichtbaar en neemt ze geen ruimte in beslag. Door gebruik te maken van de dimmer/timer-uitvoering zal de Lava Desk nog efficiënter ingezet kunnen worden.

Nominale spanning: 230 V
Vermogen: 80 W
Oppervlaktetemperatuur: maximaal 70°C
Oppervlak: glad oppervlak
Corpus: stalen behuizing wit, RAL 9016
Apparaatdiepte: 15 mm
Beschermingsgraad: IP 21
Stekkerkabel: 2 m inclusief aan-/uitschakelaar
Garantie: 5 jaar
Systeemopbouw: CE-conform

Kleintje Infraroodpanelen

Afgelopen najaar verscheen het nieuwe ‘ISSO Kleintje Infraroodpanelen, elektrische stralingsverwarming’. Dit ISSO Kleintje geeft onder andere handvatten voor het kiezen van de juiste plek en het installeren van de IR-panelen. Aan bod in deze publicatie komen onderwerpen als goed dimensioneren, de optimale regeling, de comfortbeleving van elektrische infraroodverwarming en vooral hoe en wanneer je deze toepast. De wettelijke eisen die gelden voor verwarming met IR-panelen worden ook besproken. Wie elektrische infraroodpanelen als verwarmingssysteem voor ruimten toepast, krijgt wel te maken met speciale randvoorwaarden. Zo is minimaal een goede kierdichting en na-isolatie bij renovatietoepassingen nodig. Dit ISSO Kleintje behandelt de toepassing van elektrische IR-panelen in woningen, kantoren en vergelijkbare situaties. De kennis is niet bedoeld voor industriële toepassingen. Ook hoge temperatuurstralers, zoals terrasverwarmers, vallen buiten de scope van deze uitgave. Het Kleintje is beschikbaar via https://open.isso.nl.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Historisch verwarmen

Door de klimaatcrisis en coronapandemie staan verduurzaming en ventilatie van gebouwen volop in de belangstelling. Tegelijkertijd is het opmerkelijk hoe ...
Verder Lezen

Voorbereid op verwarmen met waterstof

De Vaillant ecoTEC plus is nu geschikt voor bijmenging van 20 procent waterstof aan het aardgas. De cv-ketel is getest ...
Verder Lezen

Verwarmen én niet-condenserend koelen

Jaga introduceert een vrijstaande radiator die kan verwarmen en niet-condenserend kan koelen. De radiator is geschikt voor plaatsing bij grote ...
Verder Lezen

Ventileren, koelen en verwarmen van scholen

Ned Air introduceert de EduComfort 1000, een nieuwe decentrale schoolventilatie-unit met warmteterugwinning die bovendien kan koelen én verwarmen. Met de ...
Verder Lezen

Gaan energiezuinigheid en comfort samen?

Gepubliceerd op

Woningeigenaren staan voor de complexe taak om hun bezit te verduurzamen. Bij de omschakeling naar een duurzame energievoorziening zijn er drie mogelijkheden te onderscheiden:
1. Verwarmen met aardgas door over te stappen van een standaard (VR) ketel naar een (HR) ketel met hergebruik van de rookgassen om het energiegebruik te verminderen. Vooral geschikt voor woningen waar een warmtepomp nog niet toegepast kan worden.
2. Hybride verwarmen. Met name toe te passen bij renovatie en vervanging, waarbij de warmtepomp samenwerkt met de bestaande cv-ketel. Alleen als het buiten te koud is om de gevraagde warmte te leveren of als extra warm water nodig is, springt de ketel bij. Met als resultaat aardgasbesparingen tot 70%.
3. All-electric verwarmen. Met name geschikt voor woningen vanaf bouwjaar 2000.

Overweeg ook de inzet van de warmtepompboiler voor het duurzaam verkrijgen van warm tapwater, waarbij de energie uit de buiten- of ventilatielucht wordt gehaald en eventueel ook de door de zon opgewekte elektriciteit wordt gebruikt.
De basis voor een comfortabele en energiezuinige installatie is een juiste dimensionering. Het moet duidelijk zijn hoe het afgiftesysteem in elkaar zit en wat de energetische behoefte van de woning is. De jaarrekening geeft een goede indicatie. Vervolgens wordt bepaald of de benodigde energie met een warmtepomp kan worden opgebracht.
Energiezuinigheid en comfort gaan zeker uitstekend samen, mits er rekening wordt gehouden met de energetische behoefte van de woning, de wensen van de consument en de opstelruimte van de warmtepomp-buitenunit om de geluiden over het lawaai te doen verstommen.

Jan Henk van der Wijk, Marketing & Communicatiemanager ATAG Verwarming Nederland bv, namens de sectie warmteopwekking van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Een stap vooruit, ook in de energiecrisis

Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het ...
Verder Lezen

Er kan nog wel meer bij

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij ...
Verder Lezen

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting ...
Verder Lezen

Out of the (ventilatie)box

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus ...
Verder Lezen

Nineties dance ode

Gepubliceerd op

Afgelopen weekend hadden Karel en zijn eega de stoute schoenen aangetrokken. Na jaren stilletjes een beetje naast elkaar op de bank te hebben gehangen, waren ze weer eens samen uit geweest. Karel had van een goede, bevriende klant (ja, wij zijn net zo verbaasd als u) twee kaarten gekregen voor een nineties danceparty, waar de klant in kwestie niet naar toe kon gaan.

Karel en vrouw Karel hadden de nodige herinneringen aan deze roemruchtige tijd van de Eurohouse, hardcore en andersoortige dansmuziek. Alhoewel ze destijds al niet meer helemaal tot de doelgroep behoorden, vielen de cd’s van de Vengaboys, Dj Paul Elstak, 2Unlimited en andere bekendheden uit die tijd altijd erg in de smaak. En juist die artiesten traden op. Ze genoten die avond dan ook als vanouds.

De hernieuwde jeugdenergie spatte er bij Karel van af toen hij ‘s maandags vrolijk housebeats neuriënd besloot zijn eerste klus van de dag te wijden aan de grootste hit van de Vengaboys: Up and Down. De sifon die hij moest verleggen bood daarvoor een uitstekende gelegenheid. Hopelijk is de klant net zo’n muziekliefhebber, want de gootsteen zal toch vooral ‘up’ blijven staan.

Condensemmer

De afgelopen twee weken had Karel van zijn vrouw een verplicht kerstreces opgelegd gekregen. Ze vond het de hoogste tijd ...
Verder Lezen

Spuugmooi design

Dat Karel een groot liefhebber is van kunst is veelal terug te vinden in zijn fantastische creaties. Als het aan ...
Verder Lezen

Veilig werken met Karel

Dat de energieprijzen de pan uit rijzen, is natuurlijk geen nieuws. De energiekosten voor het aan laten staan van het ...
Verder Lezen

Keukenboerinstallateur

We benoemen het wel vaker, Karel heeft (denkt hij) overal verstand van. Van specialist op het gebied van airco tot ...
Verder Lezen

Programma systeemkoffers van Viega verder uitgebreid

Gepubliceerd op

Viega heeft het programma systeemkoffers verder uitgebreid. Nieuw is de uitvoering met persringen 3/8, 1/2 en 3/4, dekselinzet en kofferinzetstuk voor de persringen. De persringen met scharnierfunctie zorgen ervoor dat ook op ontoegankelijke plaatsen snel en eenvoudig kan worden geperst.

De persringen uit de nieuwe persringset worden aangedreven door de Viega zwenkbek P1 of Z1.

Eén van de voordelen van de persringen is dat hiermee ook op ontoegankelijke plaatsen snel en eenvoudig kan worden geperst. Dat geldt voor het volledige diameterbereik van Megapress van 3/8 tot en met 4 inch. De persringen worden gebruikt in combinatie met alle varianten Viega persmachines.

Snel, veilig en betrouwbaar

Het Megapress-systeem is speciaal ontwikkeld voor dikwandig stalen buizen en maakt het tijdrovend, fysiek belastend en kostbaar lassen overbodig. Een Viega Megapress-verbinding is in enkele stappen een feit: buis op de gewenste lengte zagen, ontbramen, de leiding reinigen, de verbinding monteren en persen - klaar! Dat werkt 60% sneller en efficiënter en zorgt tegelijkertijd voor een duurzame en veilige verbinding. Bovendien zorgen de fittingen met Viega SC-Contur ervoor dat een verbinding die per ongeluk wordt vergeten, bij een dichtheidstest onmiddellijk zichtbaar wordt. Net als bij andere Viega systemen geldt dus ook hier: niet geperst = niet dicht.

Breedste programma op de markt

Het Megapress-systeem leent zich voor uiteenlopende stalen buizen - verzinkt, industrieel gelakt of gecoat in de maten 3/8 t/m 2 inch en van 2 t/m 4 inch. Het systeem wordt geleverd in drie uitvoeringen: Megapress S, Megapress S XL en Megapress G voor gasaansluitingen.

Het Megapress-programma omvat maar liefst 545 artikelen in 315 verschillende modellen en is daarmee het breedste programma op de markt

Nog eens 10 miljoen groeikapitaal voor PVT-warmtepomp

Gepubliceerd op

Triple Solar, uitvinder van de PVT-warmtepomp en bijbehorende PVT-warmtepomppanelen, heeft met pensioenfonds ABP een belangrijke nieuwe aandeelhouder aangetrokken om ook de komende jaren voorop te kunnen blijven lopen in de energietransitie.
ABP investeert via haar vermogensbeheerder APG samen met de huidige aandeelhouders - het Participatiefonds Duurzame Economie Noord-Holland (PDENH), DOEN Participaties, Enfuro Ventures en de beide founders - in het verder vergroten van de impact van Triple Solar op de energietransitie. Het kapitaal wordt aangewend om het warmtepompsysteem internationaal verder uit te rollen, de productiecapaciteit uit te breiden en nieuwe energiezuinige producten en diensten te ontwikkelen.

Verschil maken
Cees Mager, CEO en founder van Triple Solar: “ABP had vanaf het begin onze voorkeur bij de zoektocht naar een nieuwe partner. Zo krijgen wij de mogelijkheid om via het pensioenspaargeld van een grote groep Nederlanders ons land verder te verduurzamen met producten die zowel in de nieuwbouw als in de bestaande bouw het verschil gaan maken.”

Duurzaam beleggen
Dominique Dijkhuis, uitvoerend bestuurder van pensioenfonds ABP: “Met deze belegging kan ABP bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving in Nederland en zorgen voor een goed rendement voor onze deelnemers.  De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor bijna 40 procent van de totale CO2-uitstoot wereldwijd. Vermindering van het verbruik van fossiele brandstoffen is daarom ook hier cruciaal voor de energietransitie. Door deze investering kan dit Nederlandse bedrijf groeien en kunnen we gezamenlijk onze impact op de energietransitie vergroten.”

“Winnende product-marktcombinatie”
ABP investeert in Triple Solar via het ABP Nederlands Energie Transitiefonds (ANET), dat speciaal is opgericht voor investeringen in veelbelovende bedrijven die zich richten op (technologische) oplossingen voor de Nederlandse energietransitie. Anthony Viellevoije, Investment Director PDENH: “PDENH investeerde in 2018 voor het eerst in Triple Solar, omdat we sterk geloofden in de visie en het uitvoerend vermogen van het team. In de tussentijd, na een influx van talent in de organisatie en de recente ontwikkelingen in de energiemarkten, is onze overtuiging nog verder gesterkt dat Triple Solar een winnende product-marktcombinatie in handen heeft, waarmee significante impact gemaakt kan worden in onze strijd tegen klimaatverandering.”

Een stap vooruit, ook in de energiecrisis

Gepubliceerd op

Er is veel gaande op het gebied van energie en milieu. Boeren kampen met (stikstof)problemen, steeds meer huishoudens staat het water aan de lippen door de energieprijzen die de pan uit rijzen. De noodzaak tot het besparen van energie was nog nooit zo hoog.
Er wordt naarstig gezocht naar oplossingen die het liefst snel ingezet kunnen worden en bij voorkeur tegen geringe kosten. Het isoleren van woningen is al heel lang een hele goede maatregel, te beginnen bij het optimaliseren van de schil. Om het gebruik van aardgas verder terug te dringen is de hybride warmtepomp een uitstekende oplossing met vele voordelen. Er zijn weinig aanpassingen nodig aan de woning, de hybride warmtepomp is in veel situaties toe te passen en het is een hele goede optie naast de aanwezige (moderne) cv-ketel. Zo is de investering voor de huiseigenaar te overzien. En bij het aangekondigde prijsplafond op de energierekening voor 2023 werkt de hybride warmtepomp óók kostenbesparend. Bovendien heeft de hybride warmtepomp de keuze uit twee energiebronnen, te weten (aard)gas en elektriciteit. De gebruiker is hiermee niet afhankelijk van één energiebron; switchen is mogelijk. Helemaal met slimme, in te bouwen regelingen die in de toekomst zelfs kunnen sturen op inkoopprijs.
In het demonstratieproject Hybride warmtepompen (kijk eens op demoprojecthybride.nl) worden 200 huishoudens met een hybride warmtepomp een jaar lang gevolgd. Met de resultaten uit dit project kunnen we nóg beter voorspellen wanneer deze oplossing geschikt is en hoeveel besparing er kan worden verwacht. Bovendien kunnen de ervaringen gebruikt worden om hybride apparaten en het afgiftesysteem, zoals radiatoren, te verbeteren en het installeren eenvoudiger en sneller te maken met een voordeliger totaalplaatje als gevolg. Dat is goed voor het milieu èn de portemonnee!

Henk Sijbring, voorzitter namens de sectie Warmteopwekking van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Er kan nog wel meer bij

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij ...
Verder Lezen

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting ...
Verder Lezen

Out of the (ventilatie)box

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus ...
Verder Lezen

Onze energie raakt op

‘Energie’ is het gesprek van de dag. Zo zijn de energieprijzen de laatste tijd flink verhoogd. Het betekent dat veel ...
Verder Lezen

Condensemmer

Gepubliceerd op

De afgelopen twee weken had Karel van zijn vrouw een verplicht kerstreces opgelegd gekregen. Ze vond het de hoogste tijd dat hij gewoon weer eens een beetje zou bijtanken thuis. Na de zomer was het één en al rennen geweest, dus mevrouw Karel had zijn agenda volledig leeggemaakt en Karel een goed boek cadeau gedaan met Kerst.

De vakantie had Karel luierend en lezend op de bank doorgebracht. Hij was dan ook volledig ontspannen toen hij deze week weer aan het werk ging; mogelijk zelfs een beetje te ontspannen. Was zijn werktempo voor de kerst nog van het niveau Speedy Gonzalez, na zijn vakantie was dit afgezakt naar een lamlendig Spaans niveau. Zo vertelde hij maandagmiddag 15.30 uur mevrouw Karel doodleuk dat hij de klus waar hij die dag aan begonnen was de volgende dag wel even zou afmaken; een klus waarvan hij er normaal gesproken twee op één dag doet!

De dag erop was zijn werkethos nog geen steek veranderd. Karel vond het allemaal wel prima. Mevrouw Karel daarentegen had hem om 11 uur toch maar eens geïrriteerd gevraagd waarom hij nog niet bij zijn volgende klant was. Stoïcijns had Karel geantwoord dat hij simpelweg nog niet klaar was met zijn eerste klus.

De wind die hij vervolgens van voren kreeg maakte Karel eindelijk duidelijk dat hij zo niet langer door kon gaan. Hij moest weliswaar nog de condensafvoer aansluiten, maar met de hete adem van zijn vrouw in zijn nek, besloot hij dan maar met een emmer en wat koperdraad zijn lopende klus binnen no-time af te maken. Tot grote opluchting van zijn vrouw had Karel zijn snelheid en kwaliteit weer als vanouds te pakken.

Spuugmooi design

Dat Karel een groot liefhebber is van kunst is veelal terug te vinden in zijn fantastische creaties. Als het aan ...
Verder Lezen

Veilig werken met Karel

Dat de energieprijzen de pan uit rijzen, is natuurlijk geen nieuws. De energiekosten voor het aan laten staan van het ...
Verder Lezen

Keukenboerinstallateur

We benoemen het wel vaker, Karel heeft (denkt hij) overal verstand van. Van specialist op het gebied van airco tot ...
Verder Lezen

Halloween wastafelcombinatie

Eigenlijk moet Karel helemaal niets hebben van al die Amerikaanse-feestdagen-onzin. De afgelopen jaren ziet hij, met oer-Hollandse ergernis, steeds vaker ...
Verder Lezen

Warmteservice opent opnieuw drie vestigingen

Gepubliceerd op

Warmteservice heeft op 19 december een vestiging in Zutphen geopend. De start van deze vestiging onderstreept de groeiambities van het familiebedrijf, dat dicht bij de klant in de buurt aanwezig wil zijn. Warmteservice richt zich op installatie- en klusbedrijven en handige doe-het-zelvers en verkoopt via haar vestigingen en webshop producten op het gebied van verwarming, sanitair, installatiemateriaal en duurzame oplossingen. Eerder in december opende Warmteservice al vestigingen in Almere en Zwijndrecht. De vestiging in Zutphen is inmiddels de 77e vestiging in Nederland.

De vestiging in Zutphen is te vinden op het grote industrieterrein aan de rand van de stad, nabij het treinstation. Wie op de drukke Pollaan rijdt, kan niet om de vlaggenmasten en het Warmteservice-pand heen. Het pand van ruim 600 vierkante meter is gelegen aan de Mercuriusweg 1, omringd door publiekstrekkers zoals een woonboulevard, bouwmarkten, een Mac Donalds en keuken- en badkamerwinkels. ‘Een ideale locatie dus voor een Warmteservice-vestiging’, vertelt de jonge bedrijfsleider Rodney Neijenhuis vol trots. ‘Het pand is goed bereikbaar vanaf de welbekende Pollaan, heeft voldoende parkeerplaatsen voor de deur en valt op tussen de andere winkels.’

De eerder geopende vestiging in Almere is de tweede vestiging in de provincie Flevoland. De bedrijfsleider hier is Harry de Koter. De Koter werkt al sinds 1991 voor Warmteservice en is begonnen in de eerste vestiging van het familiebedrijf. In de jaren erna heeft De Koter vier nieuwe Warmteservice-vestigingen opgestart.

De 28-jarige Rik Spits, ten slotte, zal de nieuwe vestiging in Zwijndrecht onder zijn hoede nemen. De bedrijfsleider werkt al bijna zes jaar bij Warmteservice: ‘Ik heb in de afgelopen jaren als verkoopmedewerker veel geleerd en kijk er onwijs naar uit om nu als bedrijfsleider aan de slag te gaan in Zwijndrecht.” In de vestiging adviseert Spits klanten over het gevarieerde assortiment.

Energieprijzen

Gepubliceerd op

In dit artikel legt Ron Bosch, adviseur en HBO-hoofddocent Installatietechniek uit waarom de huidige energieprijzen medebepalend zijn bij de keuze voor verwarmingsoplossingen. Daarbij gaat hij uitgebreid in op het verschil tussen COP en SCOP.

Veel mensen menen dat de huidige energieprijzen ongunstig uitpakken voor warmtepompen. Maar is dat wel zo? We nemen al zoveel aan in ons land, zeker als we kijken naar de huidige op hol geslagen energiemarkt. Laten we eens een kijkje nemen in de wazige wereld van energie, warmtepompen en gasgestookte systemen.

Warmtepomp
Een warmtepomp kan beschikbare warmte uit de omgeving van een lage temperatuur opvoeren tot de gewenste hogere temperatuur. De warmtepomp kan de warmte gebruiken uit bijvoorbeeld de bodem, grondwater, oppervlaktewater, afvalwater, ventilatielucht en uit de buitenlucht. Een warmtepompinstallatieconcept bestaat uit een warmtebron, de pomp en het warmteafgiftesysteem. De warmtepomp zelf bestaat uit een compressor, condensor, expansieventiel en een verdamper.

Werking
In dit gesloten systeem circuleert een koelvloeistof. Deze vloeistof onttrekt warmte aan de bodem of luchtwarmtewisselaar en wordt dampvormig. De damp wordt vervolgens door een compressor samengeperst, waarbij de druk stijgt. Dat geldt ook voor de temperatuur. De warmte wordt als de damp condenseert afgegeven aan de boiler of het verwarmingssysteem. Bij het expansieventiel wordt de koelvloeistof in druk en in temperatuur verlaagd, waarna de warmtepompcyclus opnieuw begint.

Bron
Zo onttrekt de lucht/water warmtepomp gratis omgevingsenergie aan de buitenlucht om verwarmingswater te verwarmen. De warmtepomp verwarmt het water tot ca 55°C.
Met andere woorden: de warmtepomp zet laagwaardige warmte om in hoogwaardige warmte voor ruimteverwarming en de productie van warm tapwater.

Gas- en energieprijzen
Tot zover de werking van de warmtepomp, maar hoe zit het nu precies met het rendement en de stijgende gas- en energieprijzen? Dan moeten we eerst terug naar de eenheden m3 gas en kWh. Een m3 Nederlands aardgas kent een energie-inhoud van 35,17 MJ. 1 kWh komt overeen met 3,6 MJ. We kunnen dus stellen dat 1 m3 aardgas overeenkomt met ongeveer 10 kWh.

COP en SCOP
Voorheen werd het rendement van een elektrische warmtepomp uitgedrukt in Coëfficiënt Of Performance, ofwel COP. Dat is de geleverde nuttige warmte gedeeld door de toegevoerde elektrische energie. In het rekenvoorbeeld verderop in dit artikel bedraagt de COP 4,0 wat gezien kan worden als een ‘rendement’ van 400%.

Kanttekening
In de praktijk echter blijkt dat de COP van een warmtepomp erg afhankelijk is van de temperatuur van de omgevingswarmte (waaruit energie wordt onttrokken) en de temperatuur van de nuttige warmte (die dus wordt afgestaan). Zo zal een water-/water warmtepomp, die bijvoorbeeld zijn energie onttrekt uit een grondwaterbron, te maken krijgen met een vrij constante omgevingstemperatuur van 10°C. Maar een lucht-/water warmtepomp, die zijn energie onttrekt aan de buitenlucht, gebruikt voornamelijk omgevingswarmte van -10°C tot aan 16°C. De COP-waarde van dergelijk systemen wordt (volgens de EN14511) weergegeven bij een buitentemperatuur van +7°C. Het moge duidelijk zijn dat deze waarde niets zegt over de werkelijk te verwachten rendementen.

SCOP
Om deze reden is de SCOP (Seasonal Coëfficiënt Of Performance) in het leven geroepen (EN14825). Hierin worden verschillende COP-waarden gemeten bij verschillende buitentemperaturen (-7°C , +2°C , +7°C en +12°C ) en wordt een gewogen gemiddelde berekend, waarbij rekening wordt gehouden hoeveel uren per jaar (gemiddeld) deze buitentemperaturen voorkomen. Deze SCOP-waarden geven uiteraard een veel reëler beeld van het rendement dan de COP.

Airco
Praktisch zien we dat bij lucht-lucht warmtepompen (airconditioningsystemen) SCOP-waarden worden behaald van 4,3 tot aan 5,9. Dit zijn erg hoge rendementen die laten zien dat een airconditioningwarmtempomp inderdaad effectieve verwarming biedt.
Bij lucht-water warmtepompen zien we dat de SCOP-waarden mede afhankelijk zijn van de CV-wateraanvoertemperatuur. De SCOP bedraagt bijvoorbeeld 3,3 bij een aanvoertemperatuur van 55°C en 4,7 bij 35°C.

Rekenvoorbeeld
Essent hanteert vanaf 1 oktober de volgende tarieven voor klanten met een variabel contract: € 1,99 / m3 aardgas en € 0,44 / kWh elektrisch. Als we dus uitgaan van 1 m3 gas = 10 kWh dan bedragen de prijzen per 10 kWh dus
€ 1,99 voor gas en € 4,40 voor elektra. Je huis verwarmen met een elektrisch kacheltje (met een rendement van 100%) is dus > 2 x zo duur als verwarming met de Cv-ketel (met een rendement van 95%).
Stel, je dient 10 kWh warmte op te wekken dan is hiervoor met een Cv-ketel 10/0,95 = 10,52 kWh aan gas nodig ofwel € 2,10.

Gelijk
Indien we 10 kWh warmte opwekken met een warmtepomp met een SCOP van 4 dan bedraagt de benodigde elektrische energie 10/4 = 2,5 kWh ofwel
€ 1,10. Dit is dus bijna 2 x zo goedkoop als de Cv-ketel. Anders gezegd, bij een SCOP van 2,2 zullen de verwarmingskosten gelijk zijn met een gasgestookte ketel (met een rendement van 95 %) bij bovenstaand vermelde energieprijzen.

CO2-uitstoot
Als we kijken naar het milieu dan kunnen we het volgende zeggen over de CO2-uitstoot van de woning zónder warmtepomp:
Gasgebruik: 1.907m3 = 3.566 kg CO2
Elektriciteitsverbruik: 3.300 kWh = 1.200 kg CO2
Totaal: 4.766 kg CO2-uitstoot per jaar

De CO2-uitstoot van de woning mét warmtepomp:
Elektriciteitsgebruik warmtepomp: 5.212 kWh = 1.876 Kg CO2
Elektriciteitsgebruik: 3.300 kWh = 1.200 Kg CO2
Totaal: 3.076 Kg CO2-uitstoot per jaar

Toekomst
De cijfers zijn duidelijk. Met de huidige gas- en energieprijzen loont het om een warmtepomp te laten draaien. Hoe de prijzen zich verder gaan ontwikkelen is nog koffiedik kijken. Volgens prognoses bestaat er een gerede kans dat de energieprijzen in 2023 weer ‘normaal’ worden. In concreto: dat de energieprijzen weer gelijk worden aan de energieprijzen van 2019/2020. Dit is echter afhankelijk van verschillende factoren, waaronder gasleveringen uit het buitenland, wintertemperaturen, emissierechten en de btw-verlaging 

Advies installateur

De markt heeft massaal ingezet op de ombouw van Cv-ketels naar hybride warmtepompen in bestaande panden. Na 1-1-2023 zou je in een hybride oplossing de Cv-ketel als Master kunnen instellen en de warmtepomp als Slave. Zodra de energieprijzen weer normaliseren kies je voor de omgekeerde volgorde. Wat de exacte verhoudingen zijn, dient gebaseerd te zijn op het toegepaste installatieconcept en de energietarieven die gelden. Bedenk dus als installateur niet alleen een installatieconcept, maar geef ook advies.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Ook verhoogd prijsplafond maakt warmtepomp duur

Ook het verhoogde prijsplafond biedt geen soelaas voor wie een warmtepomp heeft of van plan was deze aan te schaffen ...
Verder Lezen

Kosten besparen met gebruik van restwarmte

Als koeltechnische branche willen en moeten we vol inzetten op het verduurzamen van onze sector. Dit doen wij door het ...
Verder Lezen

Warmtepomp door prijsplafond bijna 900 euro duurder dan cv-ketel

Het prijsplafond op energie dat het kabinet op Prinsjesdag aankondigde maakt dat veel Nederlanders de aanschaf van een warmtepomp voorlopig ...
Verder Lezen

Stijgende energieprijzen

Met de oorlog in Oekraïne en de daardoor stijgende energieprijzen realiseert de westerse wereld zich meer dan ooit hoe belangrijk ...
Verder Lezen

Slimme oplossingen maken installateurs tot helden van de energiecrisis

Gepubliceerd op

Elke crisis heeft een held nodig. Daarom rust Resideo installateurs, helden van de energiecrisis, uit met de slimme oplossingen. Een kleine verandering maakt zo een groot verschil.

Uit onderzoek van Resideo blijkt dat ruim 92% van de Belgische huiseigenaren zich zorgen maakt over de stijgende energie- en gasprijzen. Zij geven aan dat ze actief op zoek gaan naar manieren om de energierekening te verlagen door middel van simpele oplossingen als slimme thermostaten.

Resideo is ervan overtuigd dat installateurs een sleutelrol kunnen spelen in deze crisis. Door hen uit te rusten met de juiste producten en kennis worden zij de helden van deze winter. Denk daarbij aan producten als slimme thermostaten, thermostatische radiatorkranen en radiatorregelaars en slimme zoneregeling. Met Resideo Academy stelt Resideo informatie beschikbaar over comfort-, water- en beveiligingsproducten. Zo hebben installateurs de juiste training voor de juist klus, op het juiste moment.

 

Waterzijdig inregelen

Radiatoren die koud blijven, weinig comfort, hoge energierekeningen en dure bezoeken van onderhoudsmonteurs; het zijn de gevolgen van een niet of slecht geregelde verwarming. Met waterzijdig inregelen en het vervangen van handmatige radiatorkranen door thermostatische radiatorkranten en -regelaars kan dit voorkomen worden. Daarnaast bespaart deze kleine verandering tot 18% op de rekening.

Slimme T6 thermostaat

Installateurs hebben ook de mogelijkheid om een combinatie van de eerdergenoemde oplossingen toe te passen. Een slimme thermostaat samen met thermostatische radiatorkranen en radiatorregelaars leveren een besparing op van zo’n 31% ten opzichte van een mechanische thermostaat en handmatige kranen. De T6 slimme thermostaat van Resideo is zo’n intuïtieve, programmeerbare met Wifi verbonden thermostaat. De intelligente comfortregeling helpt de gewenste temperatuur te behouden wanneer de gebruiker dat nodig heeft. Onnodig verwarmen behoort daarmee tot het verleden.

Evohome slimme zoneregeling

Door de mechanische thermostaat en handmatige radiatorkranen te vervangen voor een slimme zoneregeling met thermostatische radiatorkranen en elektronische radiatorregelaars kan uw klant tot 32% aan energiekosten besparen.

T4R programmeerbare thermostaat

De thermostaten van de T4-serie zijn moderne, gemakkelijk te installeren en te gebruiken 7-daagse programmeerbare kamerthermostaten. Het ontwerp draait volledig om het automatisch regelen van de tijd en temperatuur van huishoudelijke systemen in woningen of lichte commerciële ruimten. Door een mechanische thermostaat te vervangen door een modulerende thermostaat zoals de T4R loopt een besparing op de stookkosten op tot wel 12%.

Meer informatie over deze en Resideo’s andere energiebesparende producten vindt u op resideo.com

Spuugmooi design

Gepubliceerd op

Dat Karel een groot liefhebber is van kunst is veelal terug te vinden in zijn fantastische creaties. Als het aan hem ligt wordt alles gemonteerd op een uitzinnig kunstige wijze.

Een kunstig gevormde regenpijp? Karel draait er zijn hand niet voor om. Het onmogelijke mogelijk maken? Karels genialiteit kent geen grenzen. Een einde maken aan de saaie rechttoe-rechtaan-radiator? Niemand zet ze zo mooi schuin neer als Karel. Design in de keuken? Een dure ontwerper is niet nodig. Een duidelijk eigen stempel op zijn noeste arbeid, Karel is dé man. Kortom, Karel is dé specialist als het gaat om kunstig ‘out of the box’ denken. Uiteraard met vaak niet goed functionerende systemen.

Maar soms hoeft zelfs Karel geen enkele inspanning te plegen om iets fantastisch te creëren. Afgelopen week zag hij in de koopjeshoek van de plaatselijke groothandel een badkamerradiator die hij niet kon laten staan. Hij vond de radiator zelf al bijzonder fraai maar het toeval wilde dat een excentrieke klant van hem al eens gevraagd had naar een dergelijke radiator, liefst in de kleur blauw. Voor Karel was het dit keer niet meer dan een kwestie van ophangen, uiteraard wel inclusief een foutieve montage van de thermostaatknop, zodat de radiator belabberd zal verwarmen. Precies zoals het hoort in Karelland . Wat kan design toch spuugmooi zijn!

Veilig werken met Karel

Dat de energieprijzen de pan uit rijzen, is natuurlijk geen nieuws. De energiekosten voor het aan laten staan van het ...
Verder Lezen

Keukenboerinstallateur

We benoemen het wel vaker, Karel heeft (denkt hij) overal verstand van. Van specialist op het gebied van airco tot ...
Verder Lezen

Halloween wastafelcombinatie

Eigenlijk moet Karel helemaal niets hebben van al die Amerikaanse-feestdagen-onzin. De afgelopen jaren ziet hij, met oer-Hollandse ergernis, steeds vaker ...
Verder Lezen

Tiny badkamer

Karel loopt al jarenlang mee in de (zijn) ‘installatiewereld’ en is dan ook op de meest uiteenlopende plekken geweest: van ...
Verder Lezen

Vakman up-to-date

Gepubliceerd op

Een nieuw Handboek Zonne-energie is geen overbodige luxe. In een constant veranderende markt zijn er vele ontwikkelingen die herziening van deze kennis noodzakelijk maakte. Denk aan certificering, nieuwe eindtermen en aanpassingen in NEN 1010 en NEN 7250.

Nog niet zo lang geleden waarschuwden inspecteurs in de media dat de kans op onveilige zonnestroominstallaties toeneemt, door toedoen van onbekwame monteurs en zelfs beunhazen. Buiten het feit dat opdrachtgevers zorgvuldig moeten nagaan of vakmensen de juiste kennis hebben - bijvoorbeeld via een erkenning - moeten vakmensen hun kennis up-to-date houden. Met het nieuwe Handboek Zonne-energie, dat ISSO eind november publiceerde, hebben zij hiervoor een hulpmiddel in handen.

Drie disciplines
De kennis in het Handboek Zonne-energie omvat drie onderliggende disciplines: zonnestroom (PV), zonnewarmte (zon thermische) en bouwkundige integratie. Dit zijn dezelfde disciplines die in de nieuwe NEN 1010 (Elektrotechnische installaties voor laagspanning) en NEN 7250 (Zonne-energiesystemen, Integratie in daken en gevels – bouwkundige aspecten) zijn verwerkt.

Ontwikkelingen in de markt
Naast de eerdergenoemde ontwikkelingen in de markt maken ook het nieuwe Bouwbesluit, de nieuwe erkenningsregeling Zonnestroom van InstallQ, en diverse nieuwe technieken en toepassingsvormen van zonne-energie een geactualiseerd handboek noodzakelijk. De editie bevat dan ook alle kennis over zonne-installaties, vanaf het ontwerp tot en met de inspectie.

Kennis over zonnestroom en zonnewarmte
Naast het nieuwe Handboek lanceert ISSO tegen het einde van dit jaar en begin volgend jaar ook twee nieuwe ‘Kleintjes’ voor het werken aan zonne-energiesystemen. Het huidige Kleintje Zonne-energie ondergaat een uitgebreide actualisatie en zal ook worden gesplitst in een Kleintje Zonnestroom en een Kleintje Zonnewarmte. “We hebben besloten om het oude Kleintje Zonne-energie op te delen. De vakgebieden zonnestroom en zonnewarmte ontwikkelen zich dusdanig anders, dat het zinvol is om de technieken in aparte handboeken te beschrijven”, vertelt Henry Lootens, specialist Elektrotechniek bij ISSO.

Gericht op de monteurs
“In het nieuwe Kleintje Zonnestroom actualiseren we alle kennis die al in de oude editie stond, maar we voegen ook nieuwe inzichten en informatie toe. Deze zijn specifiek gericht op de monteurs. Denk dan aan nieuwe informatie ten aanzien van stekkers. Voorheen was het ‘not done’ om verschillende stekkers te combineren. Nu zijn er nieuwe inzichten waarbij dit onder bepaalde voorwaarden wel kan en mag. Die informatie zullen we bijvoorbeeld helder weergeven. Ook zullen we tips en trucs meegeven die vooral op de werkvloer belangrijk zijn. Denk aan zaken als aarding en vereffening. In de praktijk blijkt dat dergelijke zaken nogal eens worden vergeten. Of monteurs zijn gewoon niet voldoende opgeleid om hieraan te denken. Vandaar dat wij beschrijven waarom dit belangrijk is en hoe het nu ook alweer zit met aarding en vereffening.”

De kennis over zonne-energie is te vinden in ISSO Open via www.isso.nl 

Warmteverlies

Het komende jaar krijgen ontwerpers en installateurs van werktuigkundige installaties de beschikking over veel nieuwe kennis. Niet alleen via drie ...
Verder Lezen

Vers bloed

Uit onderzoek van TechniekOpleiding.nl blijkt dat het animo voor omscholing naar een technisch beroep laag is. Opleider ROVC is niet ...
Verder Lezen

Eisen aan cv-systemen

Warmtepompsystemen, lagetemperatuurverwarming, zoneregelingen, testen van de luchtdoorlatendheid. Stuk voor stuk nieuwe onderwerpen die de afgelopen 15 jaar belangrijker zijn geworden ...
Verder Lezen

Sanitaire installaties

Door de coronalockdown staat in veel gebouwen het water in leidingen stil. Bijkomende zorgen om de legionellabacterie maakt legionellapreventie nóg ...
Verder Lezen

Er kan nog wel meer bij

Gepubliceerd op

Met de stijgende energieprijzen is heel Nederland aan het besparen geslagen, of wordt daartoe een poging gedaan. Informatie is hierbij essentieel. Ik hoorde een kennis van mij recent nog zeggen dat hij via de gemeente gratis duurzaamheidsadvies kon krijgen. Maar na wat telefoontjes bleek dat er niet genoeg personeel was om dit aan te bieden. Hij zal niet als enige zijn teleurgesteld.
Maar waar gaat een consument dan heen voor advies? (naast dat hij of zijn alle informatie raadpleegt die online beschikbaar is.) Vaak toch maar naar de eigen installateur, die het eigenlijk al te druk heeft met zijn werkzaamheden, zelfs al voordat de energiecrisis startte.
Aan alle vragen over wat mogelijk is of wat uitgevoerd kan worden, kan deze lang niet altijd gehoor geven. Het ontbreekt de installateur simpelweg aan tijd. In een offerte of advies voor warmtepompen gaat bovendien nog eens meer tijd zitten dan in een offerte of advies voor een traditionele ketel. Dat komt er bovenop in een al overbelaste sector.
Ook ben ik benieuwd naar wat installateurs de komende jaren allemaal nog gaan tegenkomen. Hier en daar duiken bijvoorbeeld ideeën op over doorstroomboilers of andere één-op-één elektra warmte-opwekkers. Ideeën die wellicht rendabel zijn bij een overschot aan zelf opgewekte elektra (en geen saldering…). Maar het zou mij niets verbazen als er volgend jaar geklaagd wordt over een extreem hoog elektraverbruik, om vervolgens te ontdekken dat een zelf aangelegd systeem met diverse boilers hiervoor verantwoordelijk is. Wellicht nóg een extra taak voor installateurs dus: het waarschuwen van mensen.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting ...
Verder Lezen

Out of the (ventilatie)box

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus ...
Verder Lezen

Onze energie raakt op

‘Energie’ is het gesprek van de dag. Zo zijn de energieprijzen de laatste tijd flink verhoogd. Het betekent dat veel ...
Verder Lezen

Met de juiste leiding wordt het geen lijdensweg

Het aansluiten van radiatoren doen we al jaren met kunststof leidingsystemen. Meestal met mantelbuis en weggewerkt in de afwerkvloer. Dit ...
Verder Lezen

Toys or Tools?

Gepubliceerd op

Fieldpiece Instruments is een nieuwe speler op de Nederlandse HVACR-markt. Het van origine Amerikaanse bedrijf levert een gespecialiseerd aanbod aan gereedschapsartikelen voor de koude- en klimaattechniek. Een niche dus, vanwaar deze keuze?

IZ sprak erover met Bas Kamermans. Volgens de General Manager EMEA van Fieldpiece heeft de sector gespecialiseerd gereedschap nodig om in te kunnen spelen op de belangrijke trends.

Werkwijze
“De groeiende populariteit van natuurlijke koudemiddelen brengt een andere werkwijze met zich mee. Zo moeten installateurs bijvoorbeeld bij CO2 rekening houden met hogere drukken en bij propaan met een gas dat brandbaar is en explosief van karakter.”

Monitoring
“Daarnaast vragen opdrachtgevers steeds vaker om de monitoring van energieprestaties. Bovendien neemt door het gigantische tekort aan vakmensen de druk toe om zo snel en goed mogelijk het werk af te ronden.”

Niche
Deze en andere trends vragen om een specifieke benadering. “We leveren geen generiek gereedschap, maar hebben echt samen met de installateur ons assortiment aan oplossingen ontwikkeld om zijn werk gemakkelijker, beter en sneller te kunnen doen.”

Leesbaarheid
Dat klinkt als een verkooppraatje, dus verder doorvragen is wel geboden. Hoe geeft Fieldpiece hier in de praktijk handen en voeten aan? “We gaan met de monteur het veld in om mee te kijken waar die persoon tegenaan loopt en goed na te gaan hoe we het probleem het beste kunnen oplossen. Zo komen we op oplossingen die ogenschijnlijk simpel, maar eigenlijk heel doordacht zijn. Bijvoorbeeld een blauw LCD-display op onze manifold. Wij kiezen voor deze manier van weergeven, met grote letters en scherpe contrasten. Zo kan een monteur ook op het dak zijn scherm goed aflezen als hij bezig is met een installatie. Zelfs pal in de zon.”

Meer functies
Ook is er in bepaalde gevallen voor gekozen om meer functies samen te voegen in een instrument dan gangbaar is. “Bijvoorbeeld in onze multimeter, waar een W-monteur ook fasenrotatie mee kan meten.” Of, aansluitingen op andere hoeken, zodat een gereedschap makkelijker aan te sluiten is.

Ergonomie
Ergonomie blijft een punt van aandacht. “Wij gebruiken dezelfde materialen voor onze gereedschappen als concullega’s, zoals metalen en kunststoffen. Maar ons gereedschap heeft een krachtige grip en robuuste look en kan tegen een stootje. Je wilt als monteur geen ‘toys’ maar ‘tools’.”

Digitalisering
Zoals bekend moet gereedschap ieder jaar gekalibreerd worden volgens de BRL100. Uiteraard probeer je tussentijds alles in topconditie te houden. De huidige digitaliseringsslag die nu plaatsvindt in de HVACR-wereld, draagt daar ook een steentje aan bij, legt Kamermans uit. “Een analoge meter vertoont al snel afwijkingen. We zien nu dat digitaal en draadloos gereedschap aan populariteit wint. De meetgegevens kunnen overigens centraal worden verzameld en afgelezen op Job Link, een app die Fieldpiece heeft ontwikkeld.”

Blijvertje
Van digitale manifolds tot pompen, lekzoekers en elektrische meters. En van manometers tot weegschalen. Als nieuwe speler heeft Fieldpiece een breed aanbod voor de specialist in de koel- en koudetechniek. De verwachting is dan ook dat deze nieuwe Amerikaanse speler op de Nederlandse markt een blijvertje is 

Weegschaal

De eerste, draadloze, waterdichte weegschaal ter wereld die is goedgekeurd voor handelsdoeleinden: De Fieldpiece SRS3EC. De weegschaal combineert elektronica en robuuste materialen om te presteren op hoog niveau. Met de SRS3EC weegschaal kun je flexibel werken, in alle weersomstandigheden en voldoe je aan de EC-regelgeving.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Het roer om

Het nieuwe buzzword in de installatiebranche is circulariteit. Dat is niet verwonderlijk. In feite til je daarmee duurzaamheid naar een ...
Verder Lezen

Warmteverlies

Het komende jaar krijgen ontwerpers en installateurs van werktuigkundige installaties de beschikking over veel nieuwe kennis. Niet alleen via drie ...
Verder Lezen

Historisch verwarmen

Door de klimaatcrisis en coronapandemie staan verduurzaming en ventilatie van gebouwen volop in de belangstelling. Tegelijkertijd is het opmerkelijk hoe ...
Verder Lezen

Hybride systemen

Bouwinvest verduurzaamde in 2020/2021, verdeeld over elf complexen in Diemen, 567 huurwoningen en koos daarbij onder meer voor in totaal ...
Verder Lezen

Veilig werken met Karel

Gepubliceerd op

Dat de energieprijzen de pan uit rijzen, is natuurlijk geen nieuws. De energiekosten voor het aan laten staan van het vertrouwde cv-keteltje komt tegenwoordig overeen met de huidige goudprijs. Veel mensen denken dus wel twee keer na voordat ze die bankrekening-slurper aanzetten. Precies zo dacht de broer van onze Karel. Hij had goedkoop een allesbrander op de kop kunnen tikken, waarvoor hij minstens zo goedkoop aan brandstofstof kan komen aangezien hij nu eenmaal in de pallethandel zit.

Of Karel hem even wilde helpen met de montage van de schoorsteen voor deze allesbrander. Geen al te moeilijk klusje, maar meer recht-toe-recht-aan karweitje van 12 in een dozijn. Een kwestie van een dubbelwandige kachelpijp plaatsen en broer met gezin zouden kunnen profiteren van een heerlijk warm huis tegen relatief lage kosten.

Vanzelfsprekend moest die kachelpijp nog even door het dak heen en dus moest Karel het dak op moest om daar een trekkap te monteren.  Nou heeft Karel weinig moeite met hoogte, maar zijn broertje lief vond het idee dat Karel zonder enige borging het dak op zou gaan maar niks. Fijn dus om te zien dat Karel nog wat state-of-the-art borgingsmateriaal in zijn bus had liggen. Broer Karel keek vol vertrouwen toe hoe hij op het dak netjes zijn werk verrichtte. Gelukkig gaat bij Karel veiligheid voor alles.

Keukenboerinstallateur

We benoemen het wel vaker, Karel heeft (denkt hij) overal verstand van. Van specialist op het gebied van airco tot ...
Verder Lezen

Halloween wastafelcombinatie

Eigenlijk moet Karel helemaal niets hebben van al die Amerikaanse-feestdagen-onzin. De afgelopen jaren ziet hij, met oer-Hollandse ergernis, steeds vaker ...
Verder Lezen

Tiny badkamer

Karel loopt al jarenlang mee in de (zijn) ‘installatiewereld’ en is dan ook op de meest uiteenlopende plekken geweest: van ...
Verder Lezen

Perfecte energiebesparing

Nu de energieprijzen de pan uitstijgen krijgt Karel meer dan vaak de vraag of hij nog tips heeft hoe de ...
Verder Lezen

Slim de installatietijd van warmtepompen terugbrengen

Gepubliceerd op

In de Miljoenennota kondigde het kabinet aan om een tijdelijk prijsplafond in te stellen voor gas en elektriciteit om lastenverlichting voor de hoge energierekening te bieden. Alhoewel dit op de korte termijn wat lucht biedt, zal het toepassen van energiezuinige maatregelen zoals een (hybride) warmtepomp een langduriger effect hebben. Het installeren van een (hybride) warmtepomp duurt op dit moment echter twee dagen, terwijl het installeren van een cv-ketel drie uur kost. Daarbovenop komt nog het tekort aan de juiste vakmensen. Om zo snel mogelijk minder afhankelijk te worden van Russisch gas, moeten we dus tijd besparen en zullen er slimmere apparaten moeten worden ontwikkeld door de fabrikanten die slimmer geïnstalleerd moeten worden. Door bijvoorbeeld verwarmen, koelen en ventileren te integreren, processen in bedrijven te optimaliseren en producten plug-and-play te maken, kan de installatietijd volgens experts voor de helft teruggebracht worden.

Installatiebedrijven kunnen hierop inzetten door zich te specialiseren in het installeren van warmtepompen en hun bedrijfsproces zo efficiënt mogelijk in te richten. Dit kunnen ze doen door werkzaamheden in het installatieproces op te delen, waardoor ook minder gekwalificeerde medewerkers ingezet kunnen worden om de eenvoudige werkzaamheden op te pakken. Daarnaast kan men werken met zoveel mogelijk prefab installatiedelen die in de werkplaats zo volledig mogelijk zijn samengebouwd en al zijn afgeperst, waardoor de monteurs op de werkvloer er minder werk aan hebben. Door dergelijke toepassingen kan een (hybride) warmtepomp in de nabije toekomst al in één dag geïnstalleerd worden. Binnen NVKL, de vereniging van koeltechnische bedrijven, zijn de NVKL-erkende installateurs volledig op de hoogte van bovenstaande ontwikkelingen op het gebied van (hybride) warmtepompen en kunnen zij hier snel op anticiperen.

Coen van de Sande, directeur NVKL

Op onze nieuwsbrief abonneren

Out of the (ventilatie)box

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus ...
Verder Lezen

Onze energie raakt op

‘Energie’ is het gesprek van de dag. Zo zijn de energieprijzen de laatste tijd flink verhoogd. Het betekent dat veel ...
Verder Lezen

Met de juiste leiding wordt het geen lijdensweg

Het aansluiten van radiatoren doen we al jaren met kunststof leidingsystemen. Meestal met mantelbuis en weggewerkt in de afwerkvloer. Dit ...
Verder Lezen

Het echte teamgevoel

Nadenken over je bedrijf is nadenken over je medewerkers. Wat maakt een team een goed team? Bij het beantwoorden van ...
Verder Lezen

Praktijkles voor ministers Dijkgraaf en Wiersma

Gepubliceerd op

Voor Jan van den Berg, directeur van Schouten Techniekgroep, was het een bijzondere Dag van de Ondernemer. In alle vroegte stonden er twee ministers op de stoep. Het onderwijsduo Robbert Dijkgraaf en Dennis Wiersma meldde zich in het leerbedrijf in Nootdorp voor een praktijkles. Goedemorgen Nederland, het nieuwsprogramma van omroep WNL, deed er de hele ochtend live verslag van.

Mbo-student Teun van Eijk liet minister Dijkgraaf zien hoe je een storing in een elektrotechnisch schakelpaneel oplost. Zijn studiegenoot Sem van Driel en zij-instromer Simone Marella gingen samen met minister Wiersma aan de slag bij een hybride warmtepomp.

Levensgevaarlijk
Minister Dijkgraaf noemde het ‘levensgevaarlijk’ om hem als theoretisch natuurkundige zo dicht bij een elektrische installatie neer te zetten, maar was enthousiast over wat hij meemaakte: ‘Op de Dag van de Ondernemer is het mooi om te zien dat dit een plek is waar heel veel energie in zit voor de maatschappij.’

Energietransitie
Dijkgraafs collega Wiersma onderstreepte het belang van praktisch, technisch onderwijs. ‘Het is zaak om al vroeg te beginnen met het onderwijs in de techniek. Zo krijgen we de instroom omhoog en kunnen we maatschappelijke uitdagingen zoals de energietransitie aangaan.’

Bloemen
Aan het eind van de bijeenkomst richtte algemeen directeur Erik van Engelen van Techniek Nederland nog eens de aandacht op de persoon om wie het op deze dag allemaal draait: de ondernemer. Hij overhandigde Jan van den Berg een bos bloemen om hem en zijn collega-ondernemers te bedanken voor hun inzet. Jan van den Berg: ‘Heel bijzonder dat er twee ministers langskwamen. We hebben mooie gesprekken gevoerd.’

“Méér instroom in het techniekonderwijs nu echt nodig”

De instroom in technische mbo- en hbo-opleidingen daalt in absolute aantallen. Dat blijkt uit cijfers die Techniekpact deze week naar ...
Verder Lezen

Gift van drie ton voor elektro- en installatieonderwijs

Het elektro- en installatieonderwijs van het ROC van Amsterdam en ROC van Flevoland ontvangt vanuit Stichting Aandelen Remeha een bedrag ...
Verder Lezen

Onderwijs en bedrijfsleven weten elkaar beter te vinden

Scholen in het mbo en hbo en bedrijven weten elkaar steeds vaker en beter te vinden in publiek-private samenwerking (pps) ...
Verder Lezen

Onderwijs sluit niet goed aan op technisch bedrijfsleven

Slechte aansluiting van het onderwijs op het bedrijfsleven is de belangrijkste oorzaak voor het tekort aan technici. Hierdoor past het ...
Verder Lezen

Praktijkrichtlijn voor rookgasafvoer herzien

Gepubliceerd op

Deel 45 van de serie NPR 3378 ‘Praktijkrichtlijn Gasinstallaties – Sectie uitmondingen’ is herzien. Hierin staan aanwijzingen voor het vervangen van verbrandingstoestellen, het werken aan de voorziening voor de afvoer van rookgas van verbrandingstoestellen en het beoordelen van de consequenties van wijzigingen aan de bestaande ventilatie en infiltratie van het gebouw.

NPR 3378-45:2022 vervangt NPR 3378-45:2017. Deze nieuwe editie is nodig voor toelichting op praktijksituaties waarin bij een concentrisch CLV-systeem slechts een of enkele van de toestellen wordt vervangen, en de totale aanpassing op een later tijdstip zal plaatsvinden (‘tijdelijk doorgebruik’). Deze toelichting, met de voorwaarden en aandachtspunten, staat in bijlage D, ‘Tijdelijk doorgebruik concentrische CLV-systemen en uitpandige collectieve systemen’.

Wat is NPR 3378-45?
Deel 45 van NPR 3378 geeft richtlijnen voor het werken aan:
•             bestaande rookgasafvoersystemen;
•             bestaande uitmondingen;
•             het ventilatiesysteem;
•             de schil van het gebouw.
Met behulp van de richtlijnen kunt u beoordelen wanneer wel of niet sprake is van een potentieel gevaarlijke situatie. Er wordt ingegaan op het vereiste kwaliteitsniveau van de voorzieningen. Ook wordt een handvat gegeven om de consequenties te kunnen beoordelen van wijzigingen aan de bestaande ventilatie en infiltratie van het gebouw, bijvoorbeeld door het aanbrengen van mechanische ventilatie in een bestaand gebouw.
De richtlijnen gelden ook voor situaties waarin wordt gewerkt aan de gasinstallatie van een gebouw waarin op een eerder moment wijzigingen zijn aangebracht aan het ventilatiesysteem en waarbij door verbeteringen aan de gebouwschil de infiltratie door de gebouwschil is verminderd.
Ten slotte staan in NPR 3378-45 richtlijnen voor de vervanging van een verbrandingstoestel, met betrekking op de luchttoevoervoorzieningen en de rookgasafvoervoorzieningen.

Verdere herziening
Nadat het nieuwe deel 48, Praktijkrichtlijn gasinstallaties – Sectie afvoersystemen – Deel 48: Renovatie van rookgas- afvoervoorzieningen en verbrandingsluchttoevoervoorzieningen in de gestapelde bouw – Leidraad bij NEN 2757-1 en NEN 8757 (in ontwikkeling), is gepubliceerd, zal een verdere herziening plaatsvinden.

Thermostatische rookgasafvoer

Tegenwoordig is alles feilloos in te stellen en monitoren met slimme regeltechniek. Debiet onder controle krijgen? Daar hebben we een ...
Verder Lezen

Praktijkrichtlijn voor rookgasafvoer herzien

Deel 60 van de serie NPR 3378 ‘Praktijkrichtlijn Gasinstallaties – Sectie uitmondingen’ is herzien. Hierin staan aanwijzingen voor goede werking, ...
Verder Lezen

Norm voor rookgasafvoer gepubliceerd

De norm voor grotere gebouwgebonden rookgasafvoersystemen, NEN 2757-2, is gepubliceerd. De norm wordt op termijn aangewezen door het Bouwbesluit 2012 ...
Verder Lezen

Nefit Bosch introduceert universele adapter voor rookgasafvoer

Als eerste cv-producent introduceert Nefit Bosch een universele rookgasafvoer/luchttoevoer adapter voor zijn HR-toestellen. Met de nieuwe, gepatenteerde adapter zijn de ...
Verder Lezen

Keukenboerinstallateur

Gepubliceerd op

We benoemen het wel vaker, Karel heeft (denkt hij) overal verstand van. Van specialist op het gebied van airco tot biogasinstallatie en van rookgas tot sanitair; hij heeft het allemaal weleens gedaan. Deze week kon hij zomaar weer een nieuw vinkje zetten achter zijn installatiecarrière: keukenboerinstallatiespecialist.
Bezig voor een woningbouwcooperatie in zijn dorp om een geisercontrole uit te voeren, had deze instantie hem terloops gevraagd of hij toevallig ook ervaring heeft met de montage van afzuigkappen. Karel had natuurlijk direct geantwoord dat dit één van zijn vele specialiteiten is, want in alles wat centjes oplevert is Karel tenslotte specialist bij uitstek.

Mevrouw Karel daarentegen, schoot gelijk in de stress toen hij haar vertelde dat hij ook nog even een afzuigkappie zou ophangen. Zij gaf haar man feilloos te kennen dat hij die dag ramvol zat en die geiserkeuring er eigenlijk al niet meer tussen had gekund.
Karel kende het stressniveau van zijn vrouw maar al te goed en stelde haar direct gerust. Hij zou die klus gewoon binnen het geplande tijdskader afronden. En uiteraard lukte hem dat ook prima. Zo’n kappie ophangen stelt immers niks voor. Dat de afwerking wat te wensen overliet, was niet zijn probleem. Hij is tenslotte geen keukenboer

Met dank aan het archief van Camiel Hack van Loodgieter.nl voor de toezending.

Halloween wastafelcombinatie

Eigenlijk moet Karel helemaal niets hebben van al die Amerikaanse-feestdagen-onzin. De afgelopen jaren ziet hij, met oer-Hollandse ergernis, steeds vaker ...
Verder Lezen

Tiny badkamer

Karel loopt al jarenlang mee in de (zijn) ‘installatiewereld’ en is dan ook op de meest uiteenlopende plekken geweest: van ...
Verder Lezen

Perfecte energiebesparing

Nu de energieprijzen de pan uitstijgen krijgt Karel meer dan vaak de vraag of hij nog tips heeft hoe de ...
Verder Lezen

Gespannen sifon

Een volleerd vakman weet dat de combinatie pvc, warmte en koude rare gevolgen kan hebben. Gooi wat kokend water in ...
Verder Lezen

Het roer om

Gepubliceerd op

Het nieuwe buzzword in de installatiebranche is circulariteit. Dat is niet verwonderlijk. In feite til je daarmee duurzaamheid naar een hoger niveau. Maar hoe geef je er handen en voeten aan? IZ sprak met een koploper uit de branche.

Spindler Installatietechniek is een bekende verschijning in het Rotterdamse. De totaalinstallateur bestaat al bijna 100 jaar. Richard Spindler, 53 jaar, behoort tot de 4e generatie. Samen met Marcel Comba bestiert hij het bedrijf met 220 man personeel. Spindler Installatietechniek is zowel actief in de woningbouw als utiliteit, waarbij het accent ligt op de eerstgenoemde sector.

Vraag
Het bedrijf merkt al enige tijd dat de vraag naar duurzame oplossingen aanzwelt. Bottlenecks op dit moment zijn een tekort aan personeel om warmtepompen, PV-panelen en dergelijke te installeren, alsmede het materiaaltekort, waardoor de leveringstijden snel oplopen.

Maatwerk
Spindler heeft gemengde gevoelens over de koers die Den Haag nu inslaat. “Met de Trias Energetica in het achterhoofd zou je eerst moeten isoleren, voordat je een (hybride) warmtepomp zou installeren. Aan de andere kant gaat het om maatwerk, waarbij je per situatie kijkt wat er technisch en financieel haalbaar is.”

Concurrerende oplossingen
“Een concurrerende oplossing, zoals de waterstofketel heeft ook zeker kans om een marktaandeel te veroveren. Er vinden al pilotprojecten plaats, de subsidiestroom komt op gang en technisch gezien hoef je maar weinig ingrepen te verrichten om over te stappen van een fossiel gestookte cv-ketel naar een waterstofvariant. Nadeel is wel dat je direct op wijkniveau de thermische energievoorziening moet regelen bij waterstof. Hoe dan ook, we zullen uiteindelijk toegaan naar gebiedsgebonden duurzame oplossingen denk ik.”

Circulariteit
Nederland is al volop bezig met de verduurzaming van de (thermische) energievoorziening. De aandacht voor circulariteit daarentegen komt nog maar net op gang. “Architecten, bouwkundige aannemers, ontwikkelaars en beleggers zitten er al bovenop, maar bij de installatiebranche staat het nog in de kinderschoenen”, merkt Spindler.

Inkoopcollectief
Hij wil daar als installateur en als onderdeel van een inkoopcollectief stappen in gaan zetten. Spindler Installatietechniek is lid van Inka, een inkoopcollectief van 25 middelgrote installateurs. “Inka heeft enige tijd geleden de PHI Factory ingeschakeld. Ze helpen ons om te versnellen naar een circulaire bedrijfsvoering en ambitieuze circulaire doelen te realiseren. De Roadmap en het actieplan zijn al gereed.”

CO2-scan
Voor Spindler Installatietechniek maakte de PHI Factory een scan van de CO2-footprint. Ook werd er gekeken naar mogelijkheden om circulariteit in de bedrijfsvoering vorm te geven. “Bijvoorbeeld door ons wagenpark te elektrificeren en ons energiegebruik te verduurzamen. Onze ambitie is om in 2027 de CO2-footprint met 50% te reduceren.”

Kantoor
Naast plannen maken, heeft de bevlogen installateur ook al concrete stappen gezet. Zo is voor de verbouwing van het kantoor gebruik gemaakt van circulair materiaal. In concreto: hout, dat van een eerder project afkomstig was. Ook heeft Spindler Installatietechniek inmiddels een eigen werkgroep ‘Duurzaamheid’.

Offertes
Met die werkgroep wil Spindler circulair werken concreet maken. “Zo kunnen we onze klanten bewust maken van kansen. Onder andere door in onze offertes de CO2-uitstoot mee te nemen en alternatieven te vermelden met een lagere CO2-uitstoot. Bijvoorbeeld door producten dichter bij huis te betrekken of gebruik te maken van lokale materialen. Op die manier geef je de klant een keuze.”

Demontabiliteit
Ook het demontabel maken van installaties draagt bij aan circulariteit in de bouwkolom. “Installeer alle systemen zodanig, dat je ze in hun totaliteit of onderdelen eenvoudig kunt repareren of vervangen”, licht Spindler toe. Klinkt simpel, maar blijkt in de praktijk nogal snel op obstakels te stuiten. “Zo zijn veel aannemers gewend om installaties in het beton te storten. Dan is het natuurlijk al einde verhaal. Je moet gezamenlijk op zoek gaan naar alternatieven. Circulariteit is me inmiddels wel duidelijk, vergt veel samenwerking met ketenpartners en nauwkeurige afstemming bij het ontwerp- bouw- en installatieproces.”

Kern
Terugkerend thema tijdens het gesprek is het gebruik van grondstoffen en materialen. Hoe ver ga je? Op dit moment zijn biobased materialen ‘hot’, ziet hij daar ook een toekomst voor weggelegd in de installatietechniek? “Ik zou eigenlijk niet zo goed weten hoe. Misschien voor de isolatie of bepaalde leidingsystemen, maar verder zie ik niet direct mogelijkheden. Wij werken veel met water, in combinatie met biobased materialen levert dit nog problemen op. Behalve als je gaat kijken naar Bioplastics.”

Materiaalpaspoort
Hij verwacht wel dat materiaalpaspoorten gemeengoed gaan worden in de installatiebranche. In een dergelijk paspoort staat welke materialen zijn gebruikt en waar ze precies zijn toegepast. Op die manier wordt hergebruik tijdens en na de levensfase van een gebouw een stuk eenvoudiger.

Obstakels
Koplopers, zoals Spindler Installatietechniek en branchevereniging Techniek Nederland zijn al bezig om de sector circulairder te maken. Maar daarbij loop je wel tegen obstakels aan. Hoe ga je je dienstverlening hierop afstemmen? Richard ziet wel brood in het ‘as a service model’, waarbij je een langjarig contract afsluit om bijvoorbeeld ‘warmte’ te leveren aan een klant en de precieze technische invulling, optimalisatie en het onderhoud bij de installateur komt te liggen. Maar hoe regel je dit juridisch? Wie is bijvoorbeeld de eigenaar van alle materialen en systemen? De fabrikant, de klant, de installateur…?

Conclusie
Werk aan de winkel dus. “Voor nu is het vooral belangrijk om massa te maken, vandaar ook dat we als Inka druk proberen uit te oefenen op ketenpartners door de oprichting van een Code of Sustainable Supply. Het kan dan zomaar heel snel gaan. Zeker als de politiek zich ermee gaat bemoeien. Volgens mij gaat het ons wel lukken om de sector in 2030 circulair te hebben ingericht.

R-ladder

De mate van circulariteit wordt vaak gerelateerd aan de zogenaamde R-ladder. Hoe hoger een strategie op deze lijst (ladder) van circulariteitsstrategieën staat, hoe circulairder de strategie is, legt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) op haar website uit

R1. Refuse en Rethink (afwijzen en heroverwegen). Stap af van producten of materialen die je eigenlijk niet nodig hebt. Maak een product overbodig door van zijn functie af te zien, of die met een radicaal ander product te leveren.

R2. Reduce (verminderen). Grondstoffen efficiënter gebruiken door minder grondstoffengebruik tijdens de productie en het gebruik van producten.

R3. Re-use (hergebruiken). Hergebruik van afgedankt nog goed product, in dezelfde functie door andere gebruiker.

R4. Repair, Refurbish, Remanufacture en Repurpose (repareren, opknappen, reviseren en hergebruiken). Reparatie en onderhoud van een kapot product voor gebruik in zijn oude functie. Verleng zo de levensduur van producten. Opknappen en/of moderniseren van oud product. Maak nieuwe producten van oude producten. Onderdelen van afgedankt product gebruiken in nieuw product met dezelfde of andere functie.

R5. Recycling. Materialen verwerken tot grondstoffen met dezelfde (hoogwaardige) of mindere (laagwaardige) kwaliteit dan de oorspronkelijke grondstof.

R6. Recover (terugwinnen). Verbranden van materialen met energieterugwinning. In een circulaire economie komen zo min mogelijk materialen bij deze stap terecht.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Installateur als duurzaamheidsambassadeur

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...
Verder Lezen

Innovatiekracht moet duurzaamheidsambities vorm geven

Nederland is één van de meest innovatieve en concurrerende landen ter wereld. Wanneer is er sprake van innovatiekracht? Gemakshalve gaan ...
Verder Lezen

Duurzame begint bij juist gebruik van gereedschap én materialen

Veiligheid en betrouwbaarheid van verwarmingsinstallaties is een steeds terugkerend thema. Het verrichten van onderhoud mét de juiste gereedschappen is daarbij ...
Verder Lezen

Hoe duurzaam is een klimaatsysteem?

Hoe ver ga je met duurzaamheid? Bouwkundigen en architecten zijn al volop bezig te onderzoeken hoe hun disciplines onderdeel kunnen ...
Verder Lezen

Podcastserie om tekort aan technici te helpen oplossen

Gepubliceerd op

Sinds deze week brengt Techniek Nederland samen met de redactie van De Makers van Morgen een nieuwe podcastserie uit: ‘Aan De Bak!’. Samen met studiogasten uit de sector bespreekt podcast-host Diana Matroos (o.a. BNR Radio) urgente HR-thema’s met als doel meer mensen te werven en samen de tekorten op te lossen.

‘Aan de Bak!’ is een podcastserie voor iedereen die in de techniek werkt en met personeelszaken te maken krijgt. De technische sector kampt al jaren met een enorm tekort aan personeel. Maar liefst 40.000 tot 60.000 extra mensen zijn er de komende tijd nodig om de uitdagingen op de woningmarkt, de energie- en klimaattransitie het hoofd te bieden. Meer dan ooit is de technische sector de spil in onze samenleving.

Topics
In de eerste acht afleveringen behandelt ‘Aan de Bak!’ acht topics waar ondernemers en HR-managers in de techniek dagelijks mee te maken hebben, zoals: Hoe ga je om met personeelstekorten? Hoe brengen we techniek terug in de klas? Hoe maken we het werk in de sector weer sexy? Zijn prefab-werken en robotisering de oplossing? Hoe bereik je het beste resultaat met arbeidsmigranten? En hoe zorg je dat de juiste mensen niet naar de concurrentie of zelfs buiten de sector verdwijnen?

Meer doen met minder mensen
In elke aflevering gaat Diana Matroos aan de hand van een concrete vraag in gesprek met ervaringsdeskundigen en experts van de technieksector. Ze bespreken best practices, spotten kansen, wijzen op valkuilen en brengen veel praktijkervaring en kennis bij elkaar. Zo bieden ze de luisteraars inspiratie voor hun eigen bedrijfspraktijk en wijzen ze op kansen en mogelijke oplossingen.

De eerste afleveringen van ‘Aan de Bak!’ staan inmiddels live op de podcastkanalen Soundcloud, Spotify en Apple Podcast en op www.demakersvanmorgen.com.

 

Brede oproep aan politiek: ‘Pak tekort aan technisch personeel aan

Het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) schaart zich achter de oproep aan een nieuw kabinet van ondernemersorganisatie FME en vakbond ...
Verder Lezen

Technische bedrijven kampen komende vijf jaar met flink personeelstekort

Ruim acht op de tien technische bedrijven (82%) verwacht de komende vijf jaar een tekort aan technici binnen hun organisatie ...
Verder Lezen

Vraag naar bekwaam technisch personeel blijft onverminderd groot

Uit recent onderzoek blijkt dat voor ruim vier op de tien (43%) technische werkgevers het tekort aan nieuwe aanwas de ...
Verder Lezen

Installateur populair bij eigen personeel en werkzoekers

Hoppenbrouwers Techniek mag zich voor de tweede keer de Beste Werkgever noemen. De ruim 1250 medewerkers beoordeelden de organisatie op ...
Verder Lezen

Out of the (ventilatie)box

Gepubliceerd op

De Trias Energetica klinkt als een samensmelting van vraag, verbruik en een duurzame invulling van de energiebehoefte. Een totaalvisie dus. Maar wie neemt de regie? De installateur vanuit de technische invulling of de bouwer vanuit de bouwkundige opgave? Een ding is zeker: bouwers en installateurs kunnen niet zonder elkaar en zeker niet als de energievraag wordt ingevuld met door een lagetemperatuursysteem.
Te vaak komt het voor dat er een warmtepomp geplaatst wordt in combinatie met een ventilatiesysteem C. Terwijl iedereen weet dat het comfort en de energierekening eronder lijden. Bij nieuwbouw is daar geen excuus voor te verzinnen, maar hoe zit dat bij renovaties? Ook hiervoor geldt: ‘Verliezers hebben excuses, winnaars zien kansen’. Ook in de bestaande bouw zijn er namelijk vaak voldoende mogelijkheden om woningen te voorzien van balansventilatie. Maar… dat realiseer je niet alleen. Het dubbele leidingwerk heeft ruimte nodig en moet netjes afgewerkt worden. Dus moet je de handen ineenslaan met de aannemer. Net zoals je dat ook hoort te doen wanneer je de radiatoren vervangt voor convectoren of vloerverwarming ten behoeve van de warmtepomp.
Bovendien zal je als installateur soms out of the (ventilatie)box moet denken en op zoek moeten naar nieuwe mogelijkheden. Oplossingen die niet alleen jouw leven, maar ook dat van de aannemer vereenvoudigen. Een luchtverdeelkast – waardoor veel minder leidingwerk nodig is – is zo’n oplossing. Net als halfronde ventilatieleidingen die minder ruimte vergen en eenvoudiger weg te werken zijn. En ja, dan nog is het bij renovatieopgaven vaak een puzzel én moet er ruimte gecreëerd worden voor elkaars oplossingen en vakmanschap. Maar het is wel de route die we zonder excuses moeten inslaan. Om te excelleren, een prettige omgevingstemperatuur en een gezond binnenklimaat te realiseren.

Jan Willem van Boven, Sales manager installatie Ubbink Nederland, namens de sectie rookgasafvoersystemen, de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Onze energie raakt op

‘Energie’ is het gesprek van de dag. Zo zijn de energieprijzen de laatste tijd flink verhoogd. Het betekent dat veel ...
Verder Lezen

Met de juiste leiding wordt het geen lijdensweg

Het aansluiten van radiatoren doen we al jaren met kunststof leidingsystemen. Meestal met mantelbuis en weggewerkt in de afwerkvloer. Dit ...
Verder Lezen

Het echte teamgevoel

Nadenken over je bedrijf is nadenken over je medewerkers. Wat maakt een team een goed team? Bij het beantwoorden van ...
Verder Lezen

Kosten besparen met gebruik van restwarmte

Als koeltechnische branche willen en moeten we vol inzetten op het verduurzamen van onze sector. Dit doen wij door het ...
Verder Lezen

Laat je klant niet in de kou staan

Gepubliceerd op

Een storing is nooit fijn. Al helemaal niet in de koude herfst- en wintermaanden. Zet het nummer van de Wasco 24/7 storingsservice direct in je telefoon: 06 – 55 18 80 83! Voor alle installaties leveren wij met onze 24/7 storingsservice onderdelen op het moment dat jij dit nodig hebt. Kies voor zekerheid!

Storingsservice uitgebreid
Het stookseizoen (van 1 oktober t/m 31 maart) is weer begonnen en dat brengt gebreken en storingen met zich mee. Daarom breidt Wasco in deze periode haar uit naar diverse vestigingen in Nederland. Zo is Wasco altijd bereikbaar voor spoedleveringen van onderdelen en word je nog sneller geholpen. Dit geldt niet alleen voor ketels, maar ook voor andere apparaten.

Vervangende pomp
Heb je snel een vervangende pomp nodig? Met de heb jij die kapotte pomp snel vervangen. Doordeweeks binnen 1 uur, buiten kantoortijden binnen 2 uur.

Storingen op een rij
Weet jij wat de meest voorkomende storingen zijn bij een cv-installatie, airco en warmtepomp? Wij hebben voor jou de meest voorkomende storingen op een rijtje gezet. Zo zijn ze snel weer opgelost. Laat je klant niet in de kou staan. Check .

 

 

 

 

Haaglandse installateurs bundelen krachten

Gepubliceerd op

Installatiebedrijf Heatprofs neemt branchegenoot Verbakel Gas Service over. Daarmee bundelen de beide in Haaglanden gevestigde nutsbedrijven hun krachten. Heatprofs is voortaan breder regionaal actief, in onder meer Den Haag, Delft, Zoetermeer en Rotterdam. De overname is eerder deze maand afgerond. Inmiddels verkent Heatprofs verdere groeimogelijkheden, in lijn met het streven zijn bijdrage aan de energietransitie te versterken.

“Juist nu de energiekosten hét gesprek van de dag zijn en de pan uit rijzen, moeten we de energietransitie versnellen”, benadrukt Willem Hulsenbeck, commercieel directeur van Heatprofs. “We willen in onze regio een voorttrekkersrol vervullen in het verduurzamen van huishoudens”, vult Said Ayat, oprichter van Heatprofs, aan. “De overname van Verbakel Gas Service is daar een mooie volgende stap in.”

Groei
Gesteund door de decennialange ervaring van zijn managementteam – in onder andere recruitment, detachering en het intern opleiden van personeel – focust Heatprofs de komende jaren op groei in een dynamische markt, waarin bovendien een structureel tekort aan geschoolde vakmensen heerst.

Duurzaam
Heatprofs helpt klanten om hun woning te verduurzamen, door over verduurzamingsmaatregelen te adviseren en deze vervolgens door te voeren. “Dat is een toekomstbestendige oplossing voor de huidige hoge energietarieven enerzijds en de afhankelijkheid van buitenlandse energieleveranciers anderzijds”, legt Hulsenbeck uit. “Wie zijn stroom en warmte uit duurzame bronnen haalt of zelfs volledig energieneutraal woont, is minder afhankelijk van de grillen van energiemaatschappijen en geopolitieke ontwikkelingen.”

Laagdrempelig
Tevens biedt Heatprofs abonnementen aan voor het onderhoud van de voor verduurzaming noodzakelijke apparatuur. Om zijn dienstverlening zo laagdrempelig mogelijk te houden, werkt het met verschillende financiële modellen. “Door middel van onder meer leaseconstructies en de mogelijkheid om in termijnen te betalen, helpen we klanten met een uiteenlopend budget om hun woning te verduurzamen”, aldus Hulsenbeck.

Familie Verbakel blijft betrokken
Verbakel Gas Service werd in 1981 opgericht door Koos en Anja Verbakel. In de beginjaren van het bedrijf richtten zij zich voornamelijk op het onderhoud en de installatie van gasapparaten, evenals op het oplossen van storingen. Met de tot op heden voortgaande ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid op het oog, hebben zij zich in latere jaren gespecialiseerd in energiezuinige en milieuvriendelijke oplossingen, zoals zonneboilersystemen en warmtepompen.
Ook nu het familiebedrijf wordt overgenomen, blijven Koos en Anja Verbakel nog zeker drie jaar in functie. Zo ondersteunen zij Heatprofs bij het aansturen en uitbreiden van het nieuwe fusiebedrijf.

 

 

Orange Climate neemt Inteco over

Orange Climate, ontwikkelaar en producent van duurzame klimaatsystemen, heeft overeenstemming bereikt over de overname van Inteco. Het bedrijf versterkt hiermee ...
Verder Lezen

Specialist in afwatering en producent van afscheiders gaan samen

Aquafix Milieu, Nederlands producent van olie- en vetafscheiders, is onderdeel geworden van de ACO Groep. Beide familiebedrijven willen elkaar versterken ...
Verder Lezen

Acquisitie van Fries installatiebedrijf is grootste overname ooit van Unica

Technisch dienstverlener Unica heeft een overeenkomst getekend voor de acquisitie van de Friese Pranger-Rosier Groep. Dit is het grootste zelfstandige ...
Verder Lezen

Smart infra sector sluit aan bij Techniek Nederland

De brancheorganisaties Techniek Nederland en Astrin fuseren op 1 januari 2021. Astrin vertegenwoordigt bedrijven in de smart infra, de sector ...
Verder Lezen

Energiecrisis en hittestress centraal tijdens webinar

Gepubliceerd op

Op woensdag 30 november legt DUCO tijdens het webinar Energiecrisis & Hittestress uit hoe hun ventilatie-en zonweringsoplossingen bijdragen aan een comfortabel binnenklimaat op een energiezuinige manier.

“Veel mensen denken niet aan ventilatie als energiebesparende maatregel, hoewel ventilatie een belangrijke bijdrage kan leveren aan de besparing op energiekosten. Ventilatie zorgt namelijk voor schone en droge lucht in de woning, waardoor de woning sneller verwarmd kan worden.” Aan het woord is Richard Geraerts, verkoopleider bij DUCO: "Droge lucht wordt sneller verwarmd dan vochtige lucht. Zeker in de winter ontstaat er een hoge luchtvochtigheid in huis omdat we de ramen dichthouden. Hoge luchtvochtigheid ontstaat door koken en douchen, maar ook door simpelweg ademen en bewegen. Naast dat de hoge luchtvochtigheid zorgt voor schimmel in de woning, zorgt het er ook voor dat je woning meer energie moet verbruiken om lucht op te warmen. Als de verwarming aanstaat kan er ook juist een te lage luchtvochtigheid ontstaan in je huis, wat niet goed is voor de gezondheid."

Passieve koeling in de strijd tegen hittestress
Doekzonwering of architecturale zonwering maken deel uit van de isolatie van je woning. Ze zijn doeltreffende oplossingen die levenslang meegaan met een lage energiefactuur voor koeling, verwarming en verlichting. De belangrijkste zaken worden toegelicht tijdens het webinar. Uit onderzoek van Groene Huisvesters (een samenwerking tussen corporaties, het Ministerie van Binnenlandse Zaken, VNG, de Woonbond en Aedes) blijkt dat hitte voor de helft van de huurders een thema is. En bijna twee derde van de woningcorporaties heeft van huurders klachten ontvangen over hittestress. Deze klachten leiden nog niet tot een structurele hitteaanpak door woningcorporaties.

Ramen open of dicht deze winter?
Het wordt een moeilijke keuze tussen ventileren of energie besparen. Zal er deze winter nog volop geventileerd worden om het risico op coronabesmettingen te verkleinen? In vergelijking met vorig jaar zijn de energieprijzen enorm gestegen. Al zal ventilatie niet altijd doorwegen op de energierekening, tenminste als de ruimte is uitgerust met moderne energiezuinige systemen. Bij de nieuwe systemen geeft de lucht die naar buiten gaat warmte af aan de lucht die naar binnen gaat. De thermische energie wordt voor een groot deel gerecupereerd, aldus DUCO.

Inschrijven
Het webinar vindt online plaats op woensdag 30 november van 10.00 tot 11.15 uur.

Daikin en Duco gaan partnership aan

Daikin Europe gaat een samenwerking aan met de Belgische fabrikant van ventilatiesystemen Duco in het segment van woonhuisventilatie. Daikin zal ...
Verder Lezen

Duco bouwt eigen duurzame kantoren complex

Duco is afgelopen zomer gestart met een grootschalige uitbreiding van zijn bedrijfsinfrastructuur. Er komt een hypermodern complex met een totale ...
Verder Lezen

DucoBox Eco: uithangbord slimme ventilatie met warmteterugwinning

Waar een ventilatie-installatie in het verleden vooral optimaal moest kunnen ventileren, wordt nu gezocht naar het summum van ventilatie, duurzaamheid, ...
Verder Lezen

DucoBox Energy tilt ventilatie met warmteterugwinning naar een hoger niveau

In de strijd tegen de aanscherping van de energienormen vormt de DucoBox Energy een belangrijk wapen. Met alle technologie die ...
Verder Lezen

NEN 3028 nu ook voor installaties met vaste brandstoffen

Gepubliceerd op

NEN 3028 is in 2022 uitgebreid: naast eisen voor verbrandingsinstallaties die gestookt worden met gas of op vloeibare brandstoffen, bevat de norm nu ook eisen specifiek voor toepassing van vaste brandstoffen, zoals pelletketels en pelletkachels. De nieuwe versie maakt onderdeel uit van het uitgebreide abonnement 'Werken met NPR 3378'.

NEN 3028 is van toepassing op zowel 'gebouwgebonden installaties' (installaties voor ruimteverwarming, warmtapwater- en voedselbereiding) als voor 'industriële installaties' (denk aan industriële drogers of metaalbehandelingsovens, verwarmingsinstallaties in tuinderskassen of in veestallen). De norm beschrijft waar opstellingsruimten en stookruimten van deze verbrandingsinstallaties aan moeten voldoen en welke veiligheidsmaatregelen nodig zijn. Daarnaast komt het beheer, periodiek onderhoud en de inspectie van de verbrandingsinstallaties aan bod.

Wijzigingen
De norm is volledig geactualiseerd. De belangrijkste wijziging is de toevoeging van eisen voor installaties die gestookt worden op vaste brandstoffen. De aanvullende eisen voor gasmotoren in opstellingsruimten en stookruimten (in bijlage C van NEN 3028:2016) vallen onder het Warenwetbesluit machines en zijn daarom geschrapt. De rekenmethodiek in bijlage D van NEN 3028:2016 werd bijna nooit gebruikt en is daarom ook geschrapt.

Andere aanpassingen:

  • gewijzigde definities voor belasting en maximum mediumdrukbeveiliging;
  • nieuwe definities voor vaste brandstof voor de toevoerinstallatie en het vermogen;
  • tabel 1 en tabel 3 zijn aangevuld met eisen voor vaste brandstoffen;
  • 7.7.2.1, 7.9.2, hoofdstuk 9, 12.2.1 en 12.3.3 zijn gewijzigd respectievelijk aangevuld.

Nieuwe versie BRL 6000-25 over gas

De nieuwe versie BRL6000-25 ‘Gebouwgebonden gasverbrandingstoestel en bijbehorende voorzieningen voor de toevoer van verbrandingslucht en de afvoer van rookgas’ van ...
Verder Lezen

Herziene norm voor verbrandingsinstallaties

NEN 3028 ‘Eisen voor verbrandingsinstallaties’ is herzien en gepubliceerd ter commentaar. Tot nu toe was de norm van toepassing op ...
Verder Lezen

Alles over gasverbranding in drie nieuwe ‘ISSO-kleintjes’

Ontwikkelingen als de nieuwe certificeringsregeling voor gasverbrandingsinstallaties, de Wet Kwaliteitsborging voor het Bouwen, aangepaste richtlijnen voor rookgasafvoer komen op de ...
Verder Lezen

NEN-eisen voor verbrandingsinstallaties gepubliceerd

NEN 3028 is gepubliceerd. Deze norm bevat eisen voor stookruimten en opstellingsruimten en regelt met name de brandveilige opstelling van ...
Verder Lezen

Binnen een dag plannen voor een duurzame wijk

Gepubliceerd op

Amersfoort kreeg deze week tijdens Techathon 2022 verschillende innovatieve plannen voorgeschoteld. Zeven teams kregen één dag de tijd om plannen uit te werken voor een duurzame toekomst van de wijk Hoefkwartier. Ieder team bestond uit mbo-studenten, hbo-studenten en veelbelovende talenten van technische bedrijven. Uiteindelijk koos de jury voor het plan Next gen digitale wijk van team Croonwolter&dros/Haagse Hogeschool/mboRijnland.

De Techathon is een jaarlijks terugkerend spektakel. Studenten en professionele talenten krijgen de opdracht om in één dag tijd een concreet plan te maken voor een bestaande uitdaging in de openbare ruimte. Dit jaar ging het om de herontwikkeling van de wijk Hoefkwartier. De teams gingen  in de ochtend in alle vroegte aan het werk in Playground 33 in Amersfoort. De deelnemers moesten woekeren met de beschikbare ruimte, maar ook rekening houden met regels en randvoorwaarden op het gebied van klimaatadaptatie, circulariteit, energie, natuur en veiligheid.

Vijftig jaar vooruit
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland en burgemeester Lucas Bolsius van de gemeente Amersfoort gaven het startschot. Terpstra maakte duidelijk dat de Techathon geen spelletje is: ‘We verbinden de praktijk van technische bedrijven met de ideeën van studenten op het mbo en het hbo. Dat is een serieuze zaak. Samenwerking en communicatieve vaardigheden worden steeds belangrijker in de techniek. Tijdens de Techathon moet je van die vaardigheden volop gebruikmaken.’ De burgemeester keek reikhalzend uit naar de plannen. Bolsius: ‘Hoefkwartier wordt een heel nieuw, spannend stuk stad, duurzaam en dynamisch. Met de herontwikkeling van de wijk moeten we weer vijftig jaar vooruit kunnen. Er zijn veel knappe koppen voor nodig om dat zover te krijgen. Deze talenten hebben we daarbij heel hard nodig.’

Digital-twin
De jury was verrast door de kwaliteit van de gepresenteerde plannen. De teams slaagden erin om de problemen op een originele manier en vanuit verschillende perspectieven te benaderen. Toch waren de juryleden het erover eens dat het plan van team Croonwolter&dros/Haagse Hogeschool/mboRijnland eruit sprong. Met name over het idee van de Digital-twin, een digitale wijk waarin het echte Hoefkwartier kan worden gesimuleerd en geregeld, was de jury enthousiast.

5.000 euro voor de winnaars
Na het verlossende woord van de juryvoorzitter kon algemeen directeur Erik van Engelen van Techniek Nederland de captain van team Croonwolter&dros/Haagse Hogeschool/mboRijnland de beker overhandigen. Een mooie trofee, maar captain Noëlle Choong was uiteraard óók blij met de cheque van 5.000 euro die haar team in ontvangst mocht nemen. Het winnende team krijgt verder een aantal vaktechnische boeken, een energietransitiespel én een circulair bierpakket. Al in december krijgen de winnaars de gelegenheid om de inhoud van hun plan voor de herontwikkeling van Hoefkwartier voor te leggen aan de gemeenteraad van Amersfoort.

Organisatie
Techniek Nederland organiseerde de Techathon in samenwerking met de gemeente Amersfoort en de kennisorganisaties Wij Techniek, ISSO en TVVL. Techathon 2022 komt voort uit de toekomstverkenningen voor de techniekbranche: CONNECT2025, SCENARIO2040 en CONNECT2030.

Duurzaam warmte- en koudesysteem voor nieuwbouw

De gemeente Amsterdam en Eneco hebben een overeenkomst gesloten voor de aanleg van een van de grootste duurzame warmte- en ...
Verder Lezen

Nederlandse installateurs voorop in duurzaamheid

Nederlandse installateurs lijken voorop te lopen met het werken aan projecten waarbij rekening wordt gehouden met duurzaamheid. Dit komt naar ...
Verder Lezen

Wedstrijdje circulair bouwen, renoveren en installeren

Het team Kuijpers/HvA//ROC Tilburg mag zich de winnaar noemen van de Techathon 2021, een prestigieuze wedstrijd voor installatiebedrijven en technische ...
Verder Lezen

Duurzaam warmte- en koudesysteem voor drie deelgebieden in Amsterdam

Energieleverancier Eneco gaat zorgen voor het collectief warmte- en koudenet voor verwarming, koeling en warm kraanwater in drie deelgebieden in ...
Verder Lezen

Halloween wastafelcombinatie

Gepubliceerd op

Eigenlijk moet Karel helemaal niets hebben van al die Amerikaanse-feestdagen-onzin. De afgelopen jaren ziet hij, met oer-Hollandse ergernis, steeds vaker festiviteiten uit zijn jeugdjaren naar de achtergrond verdwijnen. Ze maken plaats voor Halloween, Black-Friday en nog meer van dat soort fratsen.

Karel denkt vaak met weemoed terug aan de tijd dat er in Nederland gewoon drie feestjes waren: Pasen, waarop hij met zijn dochter uren in de tuin bezig was om de eieren te zoeken die zijn vrouw verstopt had; Sinterklaas, waarop hij standaard in de avond zogenaamd naar het toilet ging om vervolgens een paar keer goed hard op de voordeur te bonken en een zak met cadeautjes neer te zetten, dit alles tot grote verbazing van zijn dochter; en Kerst waarop het hele gezin de dennenboom versierde onder het zingen van de meest afgezaagde kerstliederen.

Kortom, de nostalgie spat er bij Karel ieder jaar vanaf, maar ook hij ontkomt inmiddels niet meer aan de ‘nieuwe’ feestdagen. Vooral Halloween drukt een steeds nadrukkelijker stempel op de samenleving en met name zijn dochter doet daar enthousiast aan mee.

Toen diezelfde dochter laatst trots haar Halloween-kostuum kwam laten zien, moest Karel schoorvoetend toegeven dat het toch wel iets heeft. En als Karel ergens aan toegeeft, dan gaan bij hem, zoals bekend, alle remmen ook gelijk los. Zo meldde hij zich vlak voor Halloween bij de plaatselijke kroeg voor het plaatsen van een wastafelcombinatie. Karel besloot de kranen ervan volledig in de geest van Halloween zo angstaanjagend mogelijk te monteren. En, het moet gezegd, menig vakcollega zal vervuld van afgrijzen en angst naar zijn fantasierijke creatie kijken.

Tiny badkamer

Karel loopt al jarenlang mee in de (zijn) ‘installatiewereld’ en is dan ook op de meest uiteenlopende plekken geweest: van ...
Verder Lezen

Perfecte energiebesparing

Nu de energieprijzen de pan uitstijgen krijgt Karel meer dan vaak de vraag of hij nog tips heeft hoe de ...
Verder Lezen

Gespannen sifon

Een volleerd vakman weet dat de combinatie pvc, warmte en koude rare gevolgen kan hebben. Gooi wat kokend water in ...
Verder Lezen

Super snelle airco installatie

Karels klussende zwerftocht door Europa met zijn klusmaten Pjòtr en Harry zat er afgelopen week op. Het was weer tijd ...
Verder Lezen

Onze energie raakt op

Gepubliceerd op

‘Energie’ is het gesprek van de dag. Zo zijn de energieprijzen de laatste tijd flink verhoogd. Het betekent dat veel mensen in de problemen komen. ‘Van het gas af’ wordt voor velen realiteit, maar dan wel omdat de rekening niet betaald kan worden.
Hoe zit dat eigenlijk met elektriciteit? De tarieven hiervan stijgen immers ook. En één ding is duidelijk: zonder elektriciteit kunnen we niet, want dan functioneert er niets meer!
De elektriciteitsvoorziening levert nu al de nodige problemen op. Het wordt steeds moeilijker om te voldoen aan alle gevraagde vermogens. Niet zo vreemd, als je bedenkt dat een groot deel van ons elektriciteitsnetwerk dateert uit de jaren 50 van de vorige eeuw.
De energie die mensen leveren, wordt ook een probleem. Er zijn steeds minder handjes om iets uit te voeren. Dit heb ik al eerder gemeld, maar de realiteit blijkt nog weerbarstiger.
Ook bij mij is de energie langzaam opgeraakt, vanwege gezondheidsproblemen. Het enthousiasme om werk op te pakken en uit te voeren, is veel minder aanwezig dan in mijn jonge jaren. Het gaat allemaal niet meer zo makkelijk en de mentaliteit van klanten en leveranciers dragen daar helaas negatief aan bij.
Diezelfde trend merk ik ook bij mijn monteurs op; de rek is eruit, ook al doordat ze thuis het nodige te regelen en te organiseren hebben met hun energiehuishouding. Dat maakt het er allemaal niet eenvoudiger op.
Voor mijzelf ga ik het energieprobleem oplossen door over te schakelen naar een andere versnelling: die van een installateur in ruste. Een moeilijk besluit. Er is nog zoveel leuks te doen, maar dat mag niet ten koste van alles gaan. Eén van de leuke dingen die ik wel blijf voortzetten is het schrijven deze column. Daar heb ik gelukkig nog meer dan voldoende energie voor.

Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

Op onze nieuwsbrief abonneren

Met de juiste leiding wordt het geen lijdensweg

Het aansluiten van radiatoren doen we al jaren met kunststof leidingsystemen. Meestal met mantelbuis en weggewerkt in de afwerkvloer. Dit ...
Verder Lezen

Het echte teamgevoel

Nadenken over je bedrijf is nadenken over je medewerkers. Wat maakt een team een goed team? Bij het beantwoorden van ...
Verder Lezen

Kosten besparen met gebruik van restwarmte

Als koeltechnische branche willen en moeten we vol inzetten op het verduurzamen van onze sector. Dit doen wij door het ...
Verder Lezen

Vissen

k begrijp het allemaal niet meer. We komen om in de regeltjes en wetten waaraan we ons moeten houden. We ...
Verder Lezen

Excellent in service

Gepubliceerd op

Climate for life/Itho Daalderop zoekt continu naar optimalisaties in kwaliteit, duurzaamheid én service. Door de energietransitie groeit de vraag naar duurzame installatietechnieken en volgen nieuwe technieken elkaar in rap tempo op. Installateurs worden met nieuwe verantwoordelijkheden geconfronteerd in een markt waarin de eindgebruiker steeds kritischer wordt en technisch opgeleid personeel schaarser wordt. We spelen proactief in op deze ontwikkelingen door te focussen op kennisdeling, technische ondersteuning en optimale klanttevredenheid.

We hebben een aantal jaar geleden de serviceafdelingen van Itho Daalderop en Klimaatgarant samengevoegd tot één Climate for life servicepunt. Nu gaan we een stap verder door te streven naar excellente service. We hebben onze service uitgebreid en nemen onze verantwoordelijkheid door het ontwikkelen én delen van gebruiksvriendelijke apps, video’s en andere tools die installatie, onderhoud en service van onze systemen nog eenvoudiger maken.

Om al deze systemen optimaal te laten functioneren is de samenwerking met installatiepartners essentieel. Daarom zetten we nog meer dan voorheen in op partnerships. We willen graag mét in plaats van voor elkaar werken, zodat een snelle en goede storingsopvolging, een efficiënte routing en een hoge klanttevredenheid samenkomen. Climate for life, excellent in service.

Meer weten over onze uitbreidingen op servicegebied, klik hier?

Warmteverlies

Gepubliceerd op

Het komende jaar krijgen ontwerpers en installateurs van werktuigkundige installaties de beschikking over veel nieuwe kennis. Niet alleen via drie nieuwe ISSO-publicaties over warmteverliesberekeningen maar ook via twee geactualiseerde ISSO-publicaties voor de warmtepompspecialisten.

Naast de vernieuwde ISSO-publicaties 51, 53, 57, 72 en 73 zullen ook het geactualiseerde Kleintje Warmteverlies en het Kleintje Infraroodpanelen, elektrische stralingsverwarming, voor veel vakmensen een welkome aanvulling zijn. “Het actualiseren van de publicaties over Warmteverlies werd steeds belangrijker, omdat het risico en de kans op klachten van eindgebruikers met de moderne installaties steeds groter wordt”, vertelt Jos de Leeuw, die samen met Dennis van der Kooij, als de specialisten Klimaattechniek bij ISSO, aan de actualisaties hebben gewerkt. Vanzelfsprekend doen zij dit met steun van Techniek Nederland en Wij Techniek, en een omvangrijke Kontaktgroep specialisten uit het vakgebied. “Iedereen weet dat dit onderwerp vroeger, met gasgestookte ketels, minder nauw luisterde. De statische berekening die in de oude publicaties stond, gaf nooit zoveel problemen, omdat de ketel in de meeste woningen en gebouwen overgedimensioneerd was. Moderne warmtepompen hebben veel minder capaciteit en dan is een zeer exacte warmteverliesberekening een stuk belangrijker.”

Dimensionering en inregeling
“Behalve dat we voortaan, zeker in de nieuwbouw, bijna alleen nog warmtepompen plaatsen, wordt ook de isolatie steeds dikker en speelt warmteopslag in de warmteverliesberekening een belangrijkere rol. De regelgeving speelt hier ook meer op in en eist een adequate dimensionering en inregeling”, zegt Dennis van der Kooij. “Een warmteverliesberekening geeft de benodigde vermogens per vertrek (dimensionering) en is daarmee de basis voor het inregelen. Het gevolg is dat we voor de warmteverliesberekening eigenlijk niet meer altijd kunnen volstaan met een statische berekening, maar dat een dynamische berekening meer en meer noodzakelijk wordt. Tot op zekere hoogte komt dat nu ook in de geactualiseerde publicaties aan de orde.”

Kritisch naar toeslagen kijken
ISSO-publicatie 51 en ISSO-kleintje warmteverliesberekeningen gaan over de warmteverliesberekening in woningbouw terwijl de andere twee publicaties, 53 en 57, zich op de utiliteitsbouw richten. Daarbij is ISSO-publicatie 53 bestemd voor U-bouw tot 4 meter hoog en ISSO-publicatie 57 voor gebouwen hoger dan 4 meter. “Publicaties 51 en 53 verschijnen begin 2023, maar ISSO-publicatie 57 en het ISSO-kleintje warmteverliesberekeningen komen daarna beschikbaar. Voor de vernieuwde publicaties was het vooral belangrijk dat we weer eens kritisch keken naar toeslagen en de infiltratie, zodat de ontwerper niet overdimensioneert, maar ook dat hij of zij op realistische wijze rekening kan houden met omgevingsfactoren, zoals het wel of niet aanwezig zijn van buren of de aanwezigheid van specifieke ruimtes, zoals zolders met veel ramen of juist slaapkamers met kleine ramen”, zegt Van der Kooij.

Verschil woningbouw en utiliteit
“Verder besteden we in de ISSO-publicaties 53 en 57 extra aandacht aan het functioneren van de installatie op vollast en deellast. Voor utiliteit is dit redelijk eenvoudig te berekenen, eenvoudiger dan voor woningbouw. Je mag in de utiliteit wat vaker en gemakkelijker uitgaan van gelijktijdige belasting. Ook is de buitenschil in veel gevallen kleiner in relatie tot het oppervlak, zeker als je dat vergelijkt met woningbouw”, zegt De Leeuw. Van der Kooij voegt daaraan toe dat, juist voor het gebruik in de wat kleinere woningbouwprojecten, dus waar installateurs vaker zelf een installatie ontwerpen, binnenkort ook het nieuwe Kleintje Warmteverliesberekening Woningbouw verschijnt. “Hierin geven we meer vuistregels, waardoor de informatie eenvoudiger en ook praktischer wordt. Ook bij renovaties of kleine woningbouwprojecten is het essentieel dat de installateur naar het warmteverlies kijkt. Veel installateurs vragen en ontvangen deze cijfers nu vaak van hun leveranciers, maar wij vinden het belangrijk dat ook de man of vrouw op de werkvloer die cijfers begrijpt. En dat je ermee kunt werken. Met het Kleintje Warmteverliesberekening heb je in elk geval alle basale kennis die daarvoor nodig is.”

Werken aan warmtepompen
Naast de publicaties over warmteverlies waren ook ISSO-publicaties 72 en 73 over warmtepompen en bodemwisselaars aan een herziening toe. “Ze kregen in 2017 wel een beperkte update, maar veel van de kennis stamt nog uit de eerste edities die in 2005 zijn gepubliceerd. De herziene ISSO-publicatie 72, die dit jaar nog verschijnt, sluit aan bij de wettelijk voorschriften in de BRL 6021. Daarnaast bevat de publicatie nog andere kennis die soms noodzakelijk, en eigenlijk altijd heel bruikbaar is om de warmtepomp op een juiste wijze te installeren”, vertelt De Leeuw. “Belangrijk is ook dat ISSO-publicatie 72 nauw aansluit bij de kennis en informatie in ISSO-publicatie 73. Want de ontwerper en installateur van het warmtepompsysteem in de woning moet zijn input op een juiste wijze kunnen aanleveren bij het boorbedrijf van het bronsysteem.”

Nieuwe kennis toevoegen
“Vandaar dat ook Publicatie 73 begin volgend jaar in een nieuwe uitgave verschijnt. Deze bevat dan de praktische invulling van regels en richtlijnen uit de BRL 11000 en het bijbehorende protocol plus veel aanvullende kennis. In beide publicaties zijn nieuwe technieken en inzichten verwerkt, zoals het afdichten van de bodemlagen met grout, iets wat bij het verschijnen van de oudere publicaties nog niet werd gedaan of niet werd voorgeschreven. De nieuwe publicatie 73 behandelt hiervoor een methode. En bij ISSO-publicatie 72 over het warmtepompsysteem kijken we ook naar de boilerberekening en energiegetallen. Hierbij gebruiken we de BENG voorbeeldconcepten woningbouw van RvO. Om te zorgen dat beide publicaties zo goed mogelijk op elkaar aansluiten, hebben we enkele van dezelfde professionals in beide Kontaktgroepen zitten. Overigens zitten enkele van deze mensen ook in de Kontaktgroep voor ISSO-publicatie 51 over warmteverlies.” 

Kleintje Infraroodpanelen, elektrische stralingsverwarming

In de moderne woningbouw is all-electric het uitgangspunt. Dat wil zeggen dat de klimaatinstallatie elektrisch gevoed wordt. Om die reden kijkt men steeds kritischer naar het klimaatsysteem en overweegt de ontwerper om weinig gebruikte ruimtes niet meer op een centrale verwarming aan te sluiten. In zo’n geval kiest men dan voor lokale verwarming en niet zelden zijn dit elektrische infraroodpanelen. “In de basis een slimme keuze”, zegt Dennis van der Kooij, “maar er zijn wel veel randvoorwaarden die bij de keuze en installatie komen kijken. Kortom, er is behoefte, zo blijkt ook uit onderzoek, aan goede richtlijnen voor toepassing, het benodigde vermogen en hoe dit vermogen over de ruimte(n) te verdelen. Met het ISSO-Kleintje Infraroodpanelen helpen we de markt bij het maken van al dergelijke keuzes en geven we handvatten voor het kiezen van de juiste plek en het installeren van de IR-panelen.”

Het Kleintje is binnenkort beschikbaar via open.isso.nl

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Kleine update voor ISSO-kleintje Riolering

ISSO-kleintje Riolering is laatst weer op kleine punten herzien. installateurs en servicemonteurs kunnen hierin de meest gebruikte richtlijnen voor het ...
Verder Lezen

Ook dynamisch inregelen nu opgenomen in ISSO-publicatie 65

De kennis in ISSO-publicatie 65 ‘Inregelen van ontwerpvolumestromen in klimaatinstallaties’ is herzien. De inregelmethoden die de publicatie beschrijft, zijn een ...
Verder Lezen

ISSO komt met vernieuwde publicatie voor leidingisolatie

ISSO-publicatie 64 ‘Kwaliteitseisen isoleren voor de utiliteitsbouw' is herzien. De publicatie is een referentie voor materiaalkeuze en montage van leidingisolatie ...
Verder Lezen

ISSO-publicatie 30 ‘Leidingwater-installaties in woningen’ geactualiseerd

Aan de hand van de nieuwste inzichten helpt ISSO-publicatie 30 bij het ontwerpen, aanleggen, onderhouden en beheren van leidingwaterinstallaties in ...
Verder Lezen

Optimaal comfort en energiebesparing en stijlvol design met Caleffi CODE

Gepubliceerd op

Met Caleffi CODE® zet Caleffi verdere stappen in connectiviteit en digitalisering. Een intelligent geconnecteerd systeem, in een minimaal maar stijlvol design dat zich aan elke woonstijl aanpast, dat zorgt voor een optimale balans tussen verbruik en comfort. Het geconnecteerd systeem van Caleffi CODE® regelt de temperatuur van elke woonruimte op de meest efficiënte en gebruiksvriendelijke manier.

Een intelligent geconnecteerd systeem

Het ideale binnenklimaat en wooncomfort kan met Caleffi CODE® geautomatiseerd worden. Het geconnecteerd systeem - bestaande uit Comfort Controllers, een Sensor, Gateway en app – kan het binnenklimaat in elke woonruimte onafhankelijk regelen, zowel in autonome huishoudelijke toepassingen als in gecentraliseerde systemen (bijvoorbeeld hotels, appartementsgebouwen, …). Caleffi CODE® is zelfs integreerbaar in gebouwbeheersystemen. De temperatuur van elke ruimte kan afgestemd worden op het daadwerkelijke gebruik ervan, en zal de nodige energiebesparing opleveren. Een dagje op stap? Pas dan simpelweg de temperatuur aan via de app!

 Hoe werkt Caleffi CODE®?

Het hele systeem kan gemakkelijk geïnstalleerd en geprogrammeerd worden via de CODE®-app op een smartphone of tablet. De installateur kan de apparaten registreren en configureren door de stapsgewijze instructies van de Caleffi CODE® App te volgen. De eindgebruiker kan de instellingen verder afstellen naargelang het gevraagde comfort. Elke zone kan afzonderlijk worden geregeld door aangepaste programma’s te creëren waarbij snelle vooraf ingestelde functies - zoals Auto, Eco, Clean, Boost, Vakantie en OFF - toegepast kunnen worden. Bovendien is het zelfs mogelijk om via de app assistentie te vragen aan de installateur in geval van storing.

Caleffi CODE® bestaat uit 3 onderdelen die onderling communiceren.

De Gateway is het zelflerend ‘brein’ van het systeem. Dit intelligent toestel beheert de binnenhuistemperatuur als centrale hub die communiceert met en tussen de Comfort Controller, de Sensor en de app. De Gateway werkt via connectie met de wifi.

De Comfort Controller is een geavanceerde thermostatische regelkop die de temperatuur van de ruimte meet met behulp van ingebouwde sensoren en regelt automatisch de gevraagde temperatuur. De temperatuur is ook handmatig aanpasbaar wanneer nodig;

De Sensor meet de omgevingstemperatuur in de ruimte en zorgt voor een verbeterde ruimtetempatuur door te communiceren via de Gateway, daar waar dat met de Comfort Controller (geavanceerde thermostatische regelkop) niet mogelijk is.

Nieuwsgierig?

Neem een kijkje op http://code.caleffi.com/en.

Historisch verwarmen

Gepubliceerd op

Door de klimaatcrisis en coronapandemie staan verduurzaming en ventilatie van gebouwen volop in de belangstelling. Tegelijkertijd is het opmerkelijk hoe weinig aandacht de beheersing van het binnenklimaat in de Nederlandse bouwhistorie en architectuurgeschiedenis heeft gekregen.

Architectuurhistoricus Natasja Hogen wil daar met haar proefschrift ‘Een nieuwe omgang met comfort’, dat recentelijk is verschenen bij de UVA, verandering in brengen. Voor IZ schreef zij een artikel over de periode van 1840 tot circa 100 jaar geleden.

Technische innovaties
De negentiende eeuw was een eeuw vol technische innovaties, onder andere op het gebied van het binnenklimaat. Waar voorheen alleen kon worden verwarmd met behulp van open vuren of eenvoudige kachels, kwam vanaf omstreeks 1840 luchtverwarming op de markt voor het verwarmen van gebouwen, al snel gevolgd door stoom- en waterverwarming. Deze systemen werden niet alleen toegepast in bijvoorbeeld ziekenhuizen en concertzalen, maar steeds vaker ook in de woonhuizen van de rijke bovenlaag van de bevolking.

Adviseurs
Waar aanvankelijk architecten verantwoordelijk waren voor het inpassen van deze systemen in het ontwerp van het gebouw, zorgde de steeds complexer wordende opgave om het binnenklimaat te reguleren ervoor dat de werktuigbouwkundig ingenieur als adviseur van de architect een belangrijke rol kreeg. Tegelijkertijd slaagden de architecten er heel goed in om deze moderne installaties nagenoeg onzichtbaar in te passen in de architectuurtaal van de negentiende eeuw.

Maatwerk
Hoewel ketels, leidingen, aansluitingen en verwarmingslichamen, zoals stoomkachels of ledenradiatoren maar ook aan- en afvoerroosters voor verse, al dan niet voorverwarmde of ‘bedorven’ lucht, op steeds grotere schaal machinaal werden geproduceerd, was elk klimaatontwerp maatwerk. De functie, bezettingsgraad, oriëntatie, vorm, hoofdstructuur, indeling en het gevelontwerp van het gebouw hadden elk grote invloed op het installatieontwerp. Het gebouw zelf maakte een essentieel onderdeel uit van het systeem: veel onderdelen, zoals verwarmingskelders, vacuümzolders en kanalen maakten deel uit van de bouwkundige structuur. Zonder deze elementen al in een vroeg stadium mee te nemen in het ontwerp van het gebouw, kon de technische installatie niet efficiënt functioneren. En aanpassingen van het systeem na oplevering van het gebouw waren over het algemeen niet te realiseren.

Voortrekkersrol
Openbare gebouwen speelden een belangrijke voortrekkersrol: dit waren bij uitstek gebouwen waar het binnenklimaat vanwege de schaal en functie zonder de toepassing van technische installaties niet voldoende comfortabel kon worden gehouden. Oververhitting en luchtverontreiniging lagen hier op de loer en een snelle opwarming van grote bijeenkomstzalen, die vaak maar een deel van de dag in gebruik waren, was gewenst, waardoor heteluchtverwarming voor veel grote gebouwen een uitkomst bood.

Ventilatie
Hierbij kon het verwarmingssysteem gecombineerd worden met de ventilatievoorziening. Nevenvertrekken werden vaak natuurlijk geventileerd en verwarmd met behulp van stoom- of warmwaterverwarming. Stoomverwarming was uitermate geschikt voor ziekenhuizen. Bij de toepassing van stoomverwarming kon warmte eenvoudig horizontaal worden verspreid vanaf een centraal punt, zoals een separaat ketelhuis. Bovendien kon de warmte op hygiënische wijze, zonder te veel warmteverlies tijdens het transport, met behulp van stoomkachels of radiatoren in het gebouw worden verspreid.

Woningen
Woonhuizen, maar ook kleine gebouwen zoals dorpsscholen, werden gedurende de negentiende eeuw nog altijd verwarmd door kachels, gecombineerd met de toepassing van natuurlijke ventilatie. Hierbij speelden met name de aanleg- en stookkosten een belangrijke rol. Op het moment dat de techniek zich rond 1900 verder ontwikkelde en de kosten langzaam maar gestaagd daalden, werden ook steeds meer woningen voor de middenklasse uitgerust met centrale verwarming. Bovendien hadden ontwikkelingen in klimaatinstallaties ook belangrijke sociale consequenties: waar voorheen slecht op een centraal punt in het huis werd gestookt, vaak in de keuken, werden nu veel meer vertrekken verwarmd, waardoor het gezinsleven zich uitwaaierde door het gehele huis 

De effectenbeurs

Bij de oplevering van de Amsterdamse Effectenbeurs in 1914 was de grootste innovatie van het gebouw ook voor de aanwezige beurshandelaren onzichtbaar. Het verwarmings- en ventilatiesysteem dat zich schuilhield in de kelder en het binnenklimaat in het gebouw regelde, was op dat moment het grootste en meest vooruitstrevende klimaatsysteem in Nederland.

Architect
De Effectenbeurs werd gebouwd naar ontwerp van architect Jos Cuypers, zoon van de gerenommeerde architect Pierre Cuypers, onder andere verantwoordelijk voor het ontwerp van het Centraal Station en het Rijksmuseum. Cuypers ontwierp in opdracht van de Vereniging voor de Effectenhandel tussen 1910 en 1914 een kantoorgebouw in Um 1800-stijl, een Duitse variant van een nieuwe, historiserende stijl, op een nagenoeg rechthoekig grondplan, met de grote beurszaal als hart van het gebouw.

Eisen binnenklimaat
Voor de aanbesteding van de ventilatie- en verwarmingsinstallatie van de Effectenbeurs was een gedetailleerd programma van eisen opgesteld. Zo werden voor de verschillende vertrekken in het gebouw de tijden genoemd waarop het systeem in gebruik moest zijn en hoe hoog de bezetting op die momenten was. De aan te voeren hoeveelheid ventilatielucht werd bij benadering vastgesteld op 100.000 kubieke meter per uur. De binnentemperatuur werd voor alle verkeers- en verblijfsruimten in het gebouw gesteld op 18 °C. Cuypers liet zich voor het installatieontwerp adviseren door ingenieur K. Erikstrup van de Brusselse firma Harten & Povel. Samen maakten Erikstrup en Cuypers in 1910 een studiereis door Europa, specifiek bedoeld om klimaatinstallaties in vergelijkbare openbare gebouwen te bestuderen en hieruit lessen te trekken voor het ontwerp van de Effectenbeurs.

Verwarming en ventilatie
De Effectenbeurs werd centraal verwarmd en mechanisch geventileerd met een luchtverwarmingssysteem. Verse lucht bereikte de beurszaal vanuit de kelder, waar de lucht van een binnenplaats werd aangezogen door een grote ventilator. Achter deze ventilator stonden zes luchtverwarmers opgesteld: cilindrische ketels waarin de lucht in kanalen, omwikkeld door warmwaterbuizen, werd voorverwarmd. Vervolgens werd de verse lucht via een groot kanaal naar de beurszaal geleid. Heel bijzonder was dat de verse, voorverwarmde lucht vervolgens niet via bouwkundige kanalen, maar via de gangen en vertrekken door het gebouw werd verspreid. Door middel van roosters in de plafonds van de kantoorvertrekken werd bedorven lucht door kanalen afgevoerd naar ventilatietorens op het dak. Omdat het restaurant op andere tijden in gebruik was dan de beurszaal en de kantoren, werd hier een tweede, kleinere luchtverwarmingsinstallatie aangelegd. Ter ondersteuning van de luchtverwarming werd daarnaast heetwaterverwarming toegepast, waarvoor zes gietijzeren ledenketels van het systeem ‘Reck’ stonden opgesteld in de kelder. In de meeste vertrekken stonden gietijzeren radiatoren opgesteld, in de beurszaal exemplaren van smeedijzer, omdat deze over een grotere verwarmingscapaciteit beschikten.

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Van waterpomp tot warmtepomp: familiebedrijven in de techniek in beeld

Vorige week overhandigde directeur van Wij Techniek Sven Asijee het boek ‘Van waterpomp tot warmtepomp’ aan de voorzitter van de ...
Verder Lezen

Van antieke geisers tot een heuse bitumenketel

Jaap Schut was 15 jaar oud toen hij in het bedrijf van zijn vader stapte. Net 20 jaar geworden, werd ...
Verder Lezen

Amsterdamse grachtenpanden getransformeerd in duurzaam kantoorgebouw

TBI-onderneming J.P. van Eesteren heeft een reeks Amsterdamse grachtenpanden getransformeerd in een duurzaam kantoorgebouw. Het gaat om 6.000 m2 aan ...
Verder Lezen

BAM gaat monumentale hoofdkantoor Shell renoveren

Shell International BV en BAM Bouw en Techniek BV hebben een overeenkomst gesloten voor de grootschalige renovatie van het monumentale ...
Verder Lezen

Tiny badkamer

Gepubliceerd op

Karel loopt al jarenlang mee in de (zijn) ‘installatiewereld’ en is dan ook op de meest uiteenlopende plekken geweest: van supermarkt, tot restaurant, van tandartspraktijk tot doorzonwoning.

Afgelopen week kon hij weer eens een nieuwe locatie toevoegen aan zijn lijstje. Een jong stel had, mede door de huidige krapte op de woningmarkt, een stukje van de tuin van hun ouders ingericht voor een tinyhouse, waarin ze zouden gaan wonen. Vanzelfsprekend moest het huisje van alle gemakken worden voorzien maar dan wel op een zeer kleine oppervlakte; een concessie die de nieuwe bewoners er maar al te graag voor over hadden. Zo konden ze toch lekker op hun zelf wonen, zonder de hoofdprijs kwijt te zijn aan huur of hypotheek.

Karel was de man die ze wilden hebben om de badkamer te installeren. Vanzelfsprekend liet onze superklusser dit bijzondere klusje niet aan zijn neus voorbijgaan. De badkamerruimte waar hij een ruimtelijk geheel van moest maken had een oppervlakte van maar liefst 2 m2, met als klap op de vuurpijl een aflopend gedeelte onder het schuine dakje. Kortom, de ruimte was – zoals je kunt verwachten in een tinyhouse – nogal beperkt.

Karel liet zich hierdoor echter niet uit het veld slaan en had binnen no-time een ruimtelijk ogende badkamer geïnstalleerd. Dat de doucheruimte een stahoogte had gekregen van slechts 1 meter hoog, moesten de tiny house bewoners maar voor lief nemen, uiteindelijk moet je, als je in een tinyhouse wilt wonen, concessies doen.

Perfecte energiebesparing

Nu de energieprijzen de pan uitstijgen krijgt Karel meer dan vaak de vraag of hij nog tips heeft hoe de ...
Verder Lezen

Gespannen sifon

Een volleerd vakman weet dat de combinatie pvc, warmte en koude rare gevolgen kan hebben. Gooi wat kokend water in ...
Verder Lezen

Super snelle airco installatie

Karels klussende zwerftocht door Europa met zijn klusmaten Pjòtr en Harry zat er afgelopen week op. Het was weer tijd ...
Verder Lezen

Beunend de vakantie door

Samen met zijn twee beste vrienden Pjotr de tegelzetter en Harry de elektriciën, heeft Karel het idee opgevat deze zomer ...
Verder Lezen