Tag Archives: energietransitie

De plannen zijn er

Gepubliceerd op

HOOFDROL INSTALLATIEBRANCHE BIJ ENERGIETRANSITIE

Er werd veel over gepraat. Over de noodzaak. Over de urgentie. Over extra maatregelen die nodig zijn. En eindelijk liggen de plannen er. Op 26 april 2023 werd het aanvullende klimaatpakket van minister Rob Jetten gepresenteerd, dat écht moet bijdragen aan het tegengaan van klimaatverandering. Met een hoofdrol voor de techniek. 

Klimaatverandering tegengaan staat al langer op de politieke agenda, maar nu liggen er nieuwe plannen. Het klimaatakkoord hadden we al, maar nu zijn ook de maatregelen gepresenteerd die moeten gaan zorgen voor een vermindering van broeikasgasemissies in Nederland met ten minste 55% in 2030 ten opzichte van 1990. Het kabinet hoopt met de plannen zelfs tot een vermindering van 60% te komen. In alle plannen is het helder: de technische installatiebranche heeft een hoofdrol. Zonder de vakmensen uit onze branche is het niet mogelijk. We nemen je in vogelvlucht mee in de plannen.

Verduurzaming
Het kernwoord in de plannen is -niet onlogisch- verduurzaming. Het gaat bijvoorbeeld om de verduurzaming van gebouwen. In 2030 moeten er miljoenen woningen en gebouwen zijn verbeterd, door onder meer duurzame verwarming en betere isolatie. Huizen met slechte energielabels horen daarmee tot het verleden. Zo mogen huizen met een energielabel van E, F of G-label niet meer verhuurd worden vanaf 2029. Het gaat daarnaast ook om de verduurzaming van de industrie. Denk hierbij aan het aanpassen van de CO2-heffing en het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe technologieën, zoals bio-based bouwen. Ook gaat de overheid scherpere eisen stellen aan plastics: vanaf 2027 moeten die voor minimaal 25 tot 30% bestaan uit hergebruikt- of biomateriaal. Dit moet helpen om de broeikasgasemissies van de industrie te verminderen. Verder moet ook het vervoer een impuls krijgen. Er worden verschillende maatregelen aangekondigd om elektrisch vervoer te bevorderen, zoals investeringen in laadinfrastructuur en het stimuleren van elektrisch rijden via fiscale maatregelen, en er wordt meer ingezet op biobrandstoffen. Alles is dus gericht op de versnelde transitie naar een duurzame economie om de klimaatdoelen van Nederland te halen. Voor de installatiebranche betekent dit werk aan de winkel.

Zonnepanelen
De ambitie is groot. Als het gaat om zonnepanelen wordt er bijvoorbeeld ingezet op 3 GigaWatt (GW) aan zonne-energie op zee in 2030. Deze panelen moeten tussen de toekomstige windmolens op zee komen te liggen. Verder wordt er 222 miljoen geïnvesteerd in zonnepanelen op daken van woningen en bedrijfspanden. Ook wordt er gewerkt aan een aantrekkelijker financieringsaanbod voor huishoudens in de huursector die zonnepanelen willen installeren.. Daarnaast is het van belang dat wordt ingezet op innovatie. Er wordt bijvoorbeeld geïnvesteerd in onderzoek naar nieuwe generaties zonnepanelen, zoals panelen die ook energie kunnen opwekken uit zonlicht dat niet rechtstreeks op de panelen valt.

Warmtepompen
En er is natuurlijk ambitie als het gaat om de groei van het aantal warmtepompen in de gebouwde omgeving van ongeveer 250.000 in 2023 naar 1,5 miljoen in 2030. Hoe? Via afspraken met de producenten van warmtepompen gaat de productie- en installatiecapaciteit omhoog, en er komt meer geld beschikbaar voor de aanschaf van warmtepompen, via de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). Naast de beschikbare subsidies kunnen huishoudens via het Warmtefonds ook een lening krijgen. Het 0% rentetarief bij het Warmtefonds wordt verbreed naar inkomens tot € 60.000. Met andere woorden: er is geen financiële drempel meer voor de aanschaf van een warmtepomp.
Vanaf 2026 worden de eisen aan de efficiëntie van verwarmingsinstallaties verscherpt. De (hybride) warmtepomp wordt de norm voor het verwarmen van onze woningen, winkels, scholen en kantoren. Daarmee krijgen producenten ook meer duidelijkheid en kunnen zij investeren in bijvoorbeeld meer mogelijkheden om sneller warmtepompen te produceren. Ook wordt er, in samenwerking met de techniekbranche, ingezet op het sneller en meer opleiden van vakmensen.

Waterstof
Waterstof kan een belangrijke rol kan spelen als energieopslag, in de industrie en in de mobiliteitssector. Via verschillende investeringen zet het kabinet in op de ontwikkeling van waterstof. Dat doen ze bijvoorbeeld in Groningen, waar het grootste Europese Waterstofpark op zee moet komen. Verder wordt er € 50 miljoen vrijgemaakt voor de ontwikkeling van een waterstofnetwerk op zee en wordt er gewerkt aan de oprichting van een waterstofbank. Het gebruik van groene waterstof, geproduceerd uit duurzame bronnen zoals wind- en zonne-energie wordt gestimuleerd. Ook hier is dus voldoende ambitie.

Klimaatverandering tegengaan staat al langer op de politieke agenda, maar nu liggen er nieuwe plannen. Het klimaatakkoord hadden we al, maar nu zijn ook de maatregelen gepresenteerd die moeten gaan zorgen voor een vermindering van broeikasgasemissies in Nederland met ten minste 55% in 2030 ten opzichte van 1990. Het kabinet hoopt met de plannen zelfs tot een vermindering van 60% te komen. In alle plannen is het helder: de technische installatiebranche heeft een hoofdrol. Zonder de vakmensen uit onze branche is het niet mogelijk. We nemen je in vogelvlucht mee in de plannen.

Verduurzaming
Het kernwoord in de plannen is -niet onlogisch- verduurzaming. Het gaat bijvoorbeeld om de verduurzaming van gebouwen. In 2030 moeten er miljoenen woningen en gebouwen zijn verbeterd, door onder meer duurzame verwarming en betere isolatie. Huizen met slechte energielabels horen daarmee tot het verleden. Zo mogen huizen met een energielabel van E, F of G-label niet meer verhuurd worden vanaf 2029. Het gaat daarnaast ook om de verduurzaming van de industrie. Denk hierbij aan het aanpassen van de CO2-heffing en het stimuleren van de ontwikkeling van nieuwe technologieën, zoals bio-based bouwen. Ook gaat de overheid scherpere eisen stellen aan plastics: vanaf 2027 moeten die voor minimaal 25 tot 30% bestaan uit hergebruikt- of biomateriaal. Dit moet helpen om de broeikasgasemissies van de industrie te verminderen. Verder moet ook het vervoer een impuls krijgen. Er worden verschillende maatregelen aangekondigd om elektrisch vervoer te bevorderen, zoals investeringen in laadinfrastructuur en het stimuleren van elektrisch rijden via fiscale maatregelen, en er wordt meer ingezet op biobrandstoffen. Alles is dus gericht op de versnelde transitie naar een duurzame economie om de klimaatdoelen van Nederland te halen. Voor de installatiebranche betekent dit werk aan de winkel.

Zonnepanelen
De ambitie is groot. Als het gaat om zonnepanelen wordt er bijvoorbeeld ingezet op 3 GigaWatt (GW) aan zonne-energie op zee in 2030. Deze panelen moeten tussen de toekomstige windmolens op zee komen te liggen. Verder wordt er 222 miljoen geïnvesteerd in zonnepanelen op daken van woningen en bedrijfspanden. Ook wordt er gewerkt aan een aantrekkelijker financieringsaanbod voor huishoudens in de huursector die zonnepanelen willen installeren.. Daarnaast is het van belang dat wordt ingezet op innovatie. Er wordt bijvoorbeeld geïnvesteerd in onderzoek naar nieuwe generaties zonnepanelen, zoals panelen die ook energie kunnen opwekken uit zonlicht dat niet rechtstreeks op de panelen valt.

Warmtepompen
En er is natuurlijk ambitie als het gaat om de groei van het aantal warmtepompen in de gebouwde omgeving van ongeveer 250.000 in 2023 naar 1,5 miljoen in 2030. Hoe? Via afspraken met de producenten van warmtepompen gaat de productie- en installatiecapaciteit omhoog, en er komt meer geld beschikbaar voor de aanschaf van warmtepompen, via de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). Naast de beschikbare subsidies kunnen huishoudens via het Warmtefonds ook een lening krijgen. Het 0% rentetarief bij het Warmtefonds wordt verbreed naar inkomens tot € 60.000. Met andere woorden: er is geen financiële drempel meer voor de aanschaf van een warmtepomp.
Vanaf 2026 worden de eisen aan de efficiëntie van verwarmingsinstallaties verscherpt. De (hybride) warmtepomp wordt de norm voor het verwarmen van onze woningen, winkels, scholen en kantoren. Daarmee krijgen producenten ook meer duidelijkheid en kunnen zij investeren in bijvoorbeeld meer mogelijkheden om sneller warmtepompen te produceren. Ook wordt er, in samenwerking met de techniekbranche, ingezet op het sneller en meer opleiden van vakmensen.

Waterstof
Waterstof kan een belangrijke rol kan spelen als energieopslag, in de industrie en in de mobiliteitssector. Via verschillende investeringen zet het kabinet in op de ontwikkeling van waterstof. Dat doen ze bijvoorbeeld in Groningen, waar het grootste Europese Waterstofpark op zee moet komen. Verder wordt er € 50 miljoen vrijgemaakt voor de ontwikkeling van een waterstofnetwerk op zee en wordt er gewerkt aan de oprichting van een waterstofbank. Het gebruik van groene waterstof, geproduceerd uit duurzame bronnen zoals wind- en zonne-energie wordt gestimuleerd. Ook hier is dus voldoende ambitie.

Aan zet
Maar er kan geen transitie komen zonder de installatietechniek. En dat ziet men in Den Haag ook. Bij het versnellen van de energietransitie in de gebouwde omgeving te versnellen ligt er een sleutelrol van de vakman en vakvrouw. En dat in een tijd dat er juist hier krapte is. Dat vraagt om actie. Weet de student wel wat de installatiebranche te bieden heeft? Hoe benutten we zij-instroom? En vooral: hoe nemen we onze vakmensen van nu mee in alle ontwikkelingen. Ook daar heeft Den Haag oog voor. Het is noodzakelijk dat er aandacht besteed wordt aan scholing en opleiding om de verduurzaming van de gebouwde omgeving te realiseren. Het is van belang dat nieuwe scholings- en trainingsprogramma’s voor vakmensen in de bouw- en installatiesector worden opgezet om hen te helpen de benodigde kennis en vaardigheden te verwerven om duurzame technologieën te installeren.

Meer dan plannen?
Wat betekenen die plannen op papier nu echt? Wordt dit ook werkelijkheid? Natuurlijk moet er politieke wil zijn om dit ook echt te gaan invoeren. Maar het begint ook bij de branche zelf. Zo is er bijvoorbeeld ingezet op het opleiden van zoveel mogelijk warmtepompmonteurs. In elke regio zijn er inmiddels opleidingslocaties en er is een mbo-deelcertificaat voor hybride warmtepompen. Daardoor kunnen we verwarmingsmonteurs overal bijscholen en kunnen zij-instromers sneller aan de slag. En dat is nog maar het begin! Opleiden en ontwikkelen is een onderdeel van de energietransitie, dat mag wel duidelijk zijn 

Maar er kan geen transitie komen zonder de installatietechniek. En dat ziet men in Den Haag ook. Bij het versnellen van de energietransitie in de gebouwde omgeving te versnellen ligt er een sleutelrol van de vakman en vakvrouw. En dat in een tijd dat er juist hier krapte is. Dat vraagt om actie. Weet de student wel wat de installatiebranche te bieden heeft? Hoe benutten we zij-instroom? En vooral: hoe nemen we onze vakmensen van nu mee in alle ontwikkelingen. Ook daar heeft Den Haag oog voor. Het is noodzakelijk dat er aandacht besteed wordt aan scholing en opleiding om de verduurzaming van de gebouwde omgeving te realiseren. Het is van belang dat nieuwe scholings- en trainingsprogramma’s voor vakmensen in de bouw- en installatiesector worden opgezet om hen te helpen de benodigde kennis en vaardigheden te verwerven om duurzame technologieën te installeren.
Meer dan plannen?
Wat betekenen die plannen op papier nu echt? Wordt dit ook werkelijkheid? Natuurlijk moet er politieke wil zijn om dit ook echt te gaan invoeren. Maar het begint ook bij de branche zelf. Zo is er bijvoorbeeld ingezet op het opleiden van zoveel mogelijk warmtepompmonteurs. In elke regio zijn er inmiddels opleidingslocaties en er is een mbo-deelcertificaat voor hybride warmtepompen. Daardoor kunnen we verwarmingsmonteurs overal bijscholen en kunnen zij-instromers sneller aan de slag. En dat is nog maar het begin! Opleiden en ontwikkelen is een onderdeel van de energietransitie, dat mag wel duidelijk zijn 

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Alleen méér technische vakmensen maken energietransitie mogelijk

“De technieksector ondersteunt de stevige duurzame ambities van het kabinet”, zegt Doekle Terpstra voorzitter van Techniek Nederland. “Wij zijn onmisbaar ...

Werken in energietransitie: 2 op de 3 werkenden overweegt carrièreswitch

Om de energietransitie te doen slagen is personeel nodig. Met name technische vakmensen kunnen de komende decennia het verschil maken, ...

Scale-up haalt 125 miljoen euro op om de energietransitie te versnellen

Econic heeft 125 miljoen euro opgehaald bij een consortium van investeerders, die de snelgroeiende scale-up in staat moet stellen om ...

Energietransitie centraal op BouwBeurs 2023

Van maandag 6 tot en met vrijdag 10 februari vindt BouwBeurs 2023 in Koninklijke Jaarbeurs plaats. Centraal staat de transitie ...

Alleen méér technische vakmensen maken energietransitie mogelijk

Gepubliceerd op

“De technieksector ondersteunt de stevige duurzame ambities van het kabinet”, zegt Doekle Terpstra voorzitter van Techniek Nederland. “Wij zijn onmisbaar bij het behalen van de klimaatdoelen voor 2030. Dat geldt voor het verduurzamen van de gebouwde omgeving, het uitbreiden van het aantal laadpalen én het vergroenen van de industrie. Daarvoor heeft onze sector wél tienduizenden vakmensen nodig. Daarom hebben we samen met het kabinet het Aanvalsplan Techniek opgesteld. We gaan jongeren en zij-instromers massaal opleiden, om- en bijscholen voor een carrière in de techniek. Alleen met méér technische vakmensen maken we de energietransitie mogelijk.”

Techniek Nederland vindt het verstandig dat het kabinet slecht geïsoleerde woningen met voorrang aanpakt. Terpstra: “Dat levert de grootste winst op voor het klimaat én voor burgers met een krappe portemonnee.” Ook het plan om méér zonnepanelen op huurwoningen te plaatsen valt goed bij de branchekoepel. “Duurzaam opgewekte energie heeft de toekomst, maar dat vraagt wel om extra investeringen in de innovatie van batterijopslag. We moeten elektriciteit langere tijd kunnen opslaan. Ook een groter, zwaarder en slimmer elektriciteitsnetwerk is hard nodig.”

Harde keuzes
Voor een duurzame industrie is grootschalige beschikbaarheid van groene waterstof nodig, aldus Terpstra: “Goed dat het kabinet daarop inzet. Er is veel installatiecapaciteit nodig: bijvoorbeeld voor grote zon- en windparken en voor de uitbreiding van de oplaadinfrastructuur voor elektrisch rijden. Dat betekent ook: harde keuzes maken. Want zonder voldoende technici gaat het niet lukken.’

 

 

 

Werken in energietransitie: 2 op de 3 werkenden overweegt carrièreswitch

Om de energietransitie te doen slagen is personeel nodig. Met name technische vakmensen kunnen de komende decennia het verschil maken, ...

Scale-up haalt 125 miljoen euro op om de energietransitie te versnellen

Econic heeft 125 miljoen euro opgehaald bij een consortium van investeerders, die de snelgroeiende scale-up in staat moet stellen om ...

Energietransitie centraal op BouwBeurs 2023

Van maandag 6 tot en met vrijdag 10 februari vindt BouwBeurs 2023 in Koninklijke Jaarbeurs plaats. Centraal staat de transitie ...

Miljoenennota: “Energietransitie urgenter dan ooit”

Het verduurzamen van woningen en gebouwen in Nederland is volgens ondernemersorganisatie Techniek Nederland belangrijker dan ooit. Voorzitter Doekle Terpstra vindt ...

NTA 8800 en haar rol binnen de energietransitie

Gepubliceerd op

Op 13 oktober organiseert de Federatie van energieconsultants (FedEC) een lezingenprogramma op de Nationale dag van de Energieadviseur. Het programma maakt deel uit van de Vakbeurs Energie, die onder de vlag van de Nationale Energie Week van 12 tot en met 14 oktober plaatsvindt in de Brabanthallen in Den Bosch. Deze beurs focust zich op alle facetten van het gebruik van energie in de gebouwde omgeving.

De sprekers zullen zich in de verschillende programmaonderdelen zowel op de gebouwde omgeving als ook op de industrie richten. Dit betekent dat de NTA 8800 aan de orde komt, maar ook de wijze waarop energieadviseurs industriële klanten kunnen helpen in de energietransitie.

Gebouwde omgeving

In de ochtend is er op het hoofdpodium van de beurs een paneldiscussie over de NTA 8800 en haar rol binnen de energietransitie. Gespreksleider Harmen Weijers bespreekt aan de hand van stellingen en vragen uit het publiek met de panelleden het effect van de NTA 8800 en hoe de markt daarop reageert. Tijdens deze discussie, van 11.30 tot 12.30 uur, komen de belangrijkste veranderingen van de NTA 8800 aan bod. Maar het gaat ook over de veranderingen die nog aanstaande zijn. Aan de discussie werken panelleden mee van onder meer FedEC, ISSO en Kego.

De NTA 8800 stand van zaken en evaluatie
In de middag, om 14.00 uur, start in de Boschzaal een congres met als titel ‘NTA 8800: stand van zaken en evaluatie!’. Onder leiding van dagvoorzitter Isabelle Sternheim bespreken verschillende deskundigen wat er goed gaat, welke verbeterpunten er nog zijn en hoe de stand van zaken is omtrent de examens en opleidingen. Verder is er ruimte voor vragen uit het publiek en discussies over de NTA 8800. Meer informatie over het volledige programma en alle sprekers is te vinden op de website van FedEC

Energietransitie vergt meer aandacht voor groepenkasten in woningen

In het kader van de energietransitie vervangen we steeds meer fossiele brandstoffen door duurzame energiebronnen. In de praktijk leidt dit ...

De energietransitie: waterstof

De energietransitie gaat niet over één oplossing. Waterstof is één van de oplossingen. Jan Wijbenga van het bedrijf Feenstra is ...

Consortium wil energietransitie gebouwen versnellen

Een consortium van tien Nederlandse bedrijven en instellingen start een samenwerking die met de toepassing van ‘Internet of Energy’ de ...

Kabinet versterkt onderzoek naar energietransitie

Het kabinet maakt €18,3 miljoen vrij voor versterking van de onderzoeksfaciliteiten gericht op de energietransitie. Deze middelen worden verleend aan ...

Tastbare energietransitie

Gepubliceerd op

De energietransitie stelt het vakgebied voor interessante uitdagingen, zowel technisch als operationeel. Aalberts hydronic flow control participeert in DreamHûs op The Green Village. Hoe presteren haar innovaties in een bestaande woonomgeving?

“Mijn grootvader heeft de meeste ondergrondse aardgasleidingen in Nederland gelegd en nu help ik ons land van het aardgas af”, zegt Jan Cnossen met een knipoog. Energietransitie zit de innovation manager van Aalberts hydronic flow control in het bloed. Hij bedenkt graag baanbrekende concepten en is nauw betrokken bij het testen van diverse technologieën in The Green Village. Technologieën die Nederlandse woningen aardgasloos helpen maken maar het hoofdgasleidingennet in tact laten.
Lidewij van Trigt, projectmanager van The Green Village, is ‘heel blij’ met de deelname van Aalberts hydronic flow control. “Voor het energiesysteem van de toekomst is een mix van oplossingen nodig. Die kun je wel verzinnen, maar moet je ook testen.” Aalberts hydronic flow control is in dat opzicht een veelzijdig partner. “Het is een innovatief bedrijf met veel interessante dingen om te testen. Wij vormen een erg mooie match.”

The Green Village en DreamHûs
The Green Village is een fieldlab voor duurzame innovatie op Technische Universiteit Delft Campus. Hier onderzoeken en testen kennis- en onderwijsinstellingen, bedrijven, overheden, netwerkbeheerders en andere belangstellenden duurzame innovaties voor de gebouwde omgeving op wijk-, straat- en gebouwniveau. De proeftuin omvat diverse bewoonde woningen om technologieën te testen. Eén daarvan is DreamHûs, een experimenteel woonblok van drie replica woningen uit de jaren zeventig, gerealiseerd door WoonFriesland, Bouwgroep Dijkstra Draisma, The Green Village en de Bewonersraad Friesland. The Green Village bracht Aalberts hydronic flow control met hen in contact met als resultaat dat zij in de middelste woning de toepassing van thermische energieopslag en waterstof kan testen. Van Trigt bewondert die deelname van Aalberts hydronic flow control: “Ze maken het zichzelf best moeilijk door in een bewoond huis te testen en daar systemen te integreren. Maar dat is ook leerzaam.”

Warm(tap)water
Vorig jaar introduceerde Flamco een duurzame boiler die geen water maar anorganisch zout als opslagmedium gebruikt: de FlexTherm Eco. Dit ultracompact, thermisch laadstation zet elektriciteit efficiënt om in warmte en slaat die op voor warm water. De thermische batterij wordt al op meerdere locaties in Nederland toegepast voor warm tapwatervoorziening. Aalberts hydronic flow control voorziet echter meer mogelijkheden voor de toepassing van anorganisch zout als fase-overgangsmateriaal (PCM). Daarom staan er drie in serie geschakelde FlexTherm Eco’s met elk twee warmtewisselaars in de middelste DreamHûs-woning. Twee zorgen er voor warm tapwater en alle drie voor verwarming. De resultaten in de matig geïsoleerde woning (energieklasse B) zijn goed, vertelt director innovation Ben Mureau van Aalberts hydronic flow control: “Het lukt om de woning met weinig voorzieningen op een comfortabele manier van voldoende tapwater te voorzien én te verwarmen.”

Grid ontlasten
De volgende uitdaging is om de thermische accu’s voor verwarming in te zetten zonder het elektriciteitsnet extra te belasten. Dat grid wordt al genoeg belast en er zullen meer fluctuaties ontstaan als er meer groene energie wordt gebruikt. “Met PCM kun je daarop anticiperen door bij een piekvraag de PCM-batterijen aan te zetten en bij een tekort uit te zetten. Beide geven een boost aan het elektriciteitsnet en op deze manier kunnen elektriciteitsbedrijven sturen op het grid en de elektriciteitsvoorziening stabiliseren”, voorziet Cnossen. “En onze FlexTherm Eco’s zijn zo rendabel en onderhoudsarm dat dit goedkoper is dan bijvoorbeeld met elektrische batterijen.” Komende zomer worden de resultaten van de vervolgtesten verwacht. Volgens Mureau zullen vooral corporaties en netbeheerders interesse hebben in de bevindingen.

Nieuwe inzichten
The Green Village is meer dan een technisch fieldlab, benadrukt Van Trigt. Voor het installeren van de PCM-batterijen moesten allerlei vragen beantwoord worden: kan de batterij via de vlizotrap naar boven, moet de bouwconstructie versterkt worden, moeten de bewoners erbij kunnen, enzovoorts. Dat leverde wat aanloopproblemen op, maar vooral waardevolle inzichten: “Die kunnen leiden tot productverbetering en economische afwegingen, zoals de kosten van implementatie. Op basis van die twee kun je vervolgens bepalen welk product voor welke woning geschikt is.”
Juist hier onderscheidt The Green Village zich van elke willekeurige testlocatie. “Wij gaan ook in op een onderwerp als de business case. PCM bijvoorbeeld kan het net ontlasten, maar daarvan profiteert alleen de netbeheerder, niet de corporatie of particuliere woningeigenaar. Daar kun je afspraken over maken. Wij kijken ook of er partijen in het netwerk zitten om met elkaar in contact te brengen om dit soort zaken inzichtelijk te maken.” Mureau onderschrijft dat: “Wij zoeken naar mogelijkheden om corporaties hiervan te laten profiteren door betere prijsafspraken met de netbeheerders te maken of hen aan de investeringskosten te laten bijdragen. Als beide partijen profiteren, kunnen we sneller van het gas af.”

Waterstof
Die netwerkfunctie bewijst zich ook bij het waterstofproject van Aalberts hydronic flow control. Om de middenwoning geschikt te maken voor waterstoftechnologie werken twee The Green Village-participanten, gAvilar en Aalberts hydronic flow control, samen. “Het is een meerwaarde van The Green Village dat zij ons hebben samengebracht; wij sluiten perfect op elkaar aan”, aldus Mureau. gAvilar levert de drukregeling en waterstofmeter terwijl bedrijfsonderdelen van Aalberts hydronic flow control alle waterstofgeschikte leidingen, koppelingen en gasvoerende beugels vanaf het hoofdnet naar de meterkast en de waterstofverwarmingsketel leveren. Cnossen: “In de woning komen drie parallelle leidingen die waterstofgeschikt zijn en waarvan wij er telkens één testen.” De woning wordt aangesloten op het lokale waterstofnet dat Alliander, Enexis Groep en Stedin al op het terrein hebben aangelegd.

Spannend en leerzaam
Cnossen is erg blij met het regelluwe fieldlab, waar het mogelijk is om de toepassing van waterstoftechnologie gecontroleerd te onderzoeken en te testen: “Het is vergunningstechnisch nergens mogelijk om waterstoftechnologie in een bewoonde omgeving te testen, behalve hier. Bovendien is dit beter dan een simulatie.” Dat er nu vertraging is ontstaan in de vergunningsverlening betreuren Cnossen en Mureau ondertussen wel, al beseffen ze dat onbekend hier nog onbemind maakt.
Van Trigt relativeert de vertraging ook: “Dat hoort bij het innovatieproces. Je moet nu eenmaal voor dingen een vergunning krijgen om aantoonbaar veilig te werken en dat kost tijd. Je kunt alles technisch regelen, maar het moet ook maatschappelijk geaccepteerd worden. Je wilt weten waaraan je moet toetsen en welke regels er worden gesteld. Dat is juist spannend en ongelooflijk leerzaam.”

Warmtenetten
Dit voorjaar beslist de stuurgroep van DreamHûs over het aansluiten van een van de woningen op een lage temperatuur open warmtenet. Cnossen voorziet hier nieuwe testmogelijkheden. “Met de warmteafleversets van Flamco kunnen we woningen verwarmen. Maar omdat we daarvoor het liefst restwarmte benutten, moeten we onze interface-units afstemmen op lagere temperaturen. Dat betekent dat we deze units, net als bij de FlexTherm Eco, moeten modificeren. Wie wil innoveren om de energietransitie te faciliteren, moet zichzelf continu uitdagen en opnieuw uitvinden 

Energietransitie vergt meer aandacht voor groepenkasten in woningen

In het kader van de energietransitie vervangen we steeds meer fossiele brandstoffen door duurzame energiebronnen. In de praktijk leidt dit ...

De energietransitie: waterstof

De energietransitie gaat niet over één oplossing. Waterstof is één van de oplossingen. Jan Wijbenga van het bedrijf Feenstra is ...

Consortium wil energietransitie gebouwen versnellen

Een consortium van tien Nederlandse bedrijven en instellingen start een samenwerking die met de toepassing van ‘Internet of Energy’ de ...

Kabinet versterkt onderzoek naar energietransitie

Het kabinet maakt €18,3 miljoen vrij voor versterking van de onderzoeksfaciliteiten gericht op de energietransitie. Deze middelen worden verleend aan ...

Onduidelijkheid over gemeentebeleid energietransitie

Gepubliceerd op

Veel bewoners willen zich alvast voorbereiden op de energietransitie maar hebben geen idee wat hun gemeente van plan is. Gemeenten moeten in 2021 hun plannen rond hebben hoe zij de wijken gaan verduurzamen. Feenstra vroeg haar Bewonerspanel (1.500 respondenten = 50% van het panel) hoe zij aankijkt tegen de rol van de gemeente bij de energietransitie. 70% weet niet dat hun gemeente met plannen moet komen. 62% van de bewoners zegt haar informatie uit de landelijke media te halen.

  • Een groot deel van de inwoners (70%) is er niet van op de hoogte dat de gemeente hen in 2021 moet laten weten hoe de energievoorziening in hun wijk geregeld gaat worden.
  • Van de 30% die wel weet dat de gemeente in 2021 een plan moet hebben, wist 62% dit via de landelijke media. Slechts 14% zegt hierover door hun eigen gemeente geïnformeerd te zijn.
  • 70% van de respondenten geeft aan geen idee te hebben welke manieren er zijn - naast aardgas - om hun huis te verwarmen, om te koken en om warm water te tappen.

Bewoners willen weten waar ze aan toe zijn

  • 46% zou graag nu al weten welke oplossing er voor hun wijk gekozen wordt, zodat zij daar rekening mee kunnen houden. 22% gelooft het allemaal wel en maakt zich nergens druk om.
  • Opvallend: 69% wil graag meedenken/meepraten over de keuze van de toekomstige energievoorziening in hun wijk, “het heeft immers veel impact”.
  • Bijna 1/3 van de respondenten denkt dat er te weinig kennis aanwezig is bij gemeenten om de energietransitie in hun wijk goed te kunnen aanpakken.

Wie moet betalen?

Dat we van het aardgas af moeten staat vast. Dat de meeste woningen moeten verduurzamen is een feit. Maar waar ligt de verantwoordelijkheid? De respondenten hebben hierover een duidelijke mening:

  • 1/3 van de ondervraagden vindt dat de overheid volledig verantwoordelijk is voor het overgaan op nieuwe manieren van energievoorziening.
  • Ruim de helft (54%) vindt dat de overheid verantwoordelijk is voor het regelen van de energievoorziening tot aan de voordeur.
  • Bijna de helft (48%) vindt dat de overheid verantwoordelijk is voor de kosten van de transitie tot aan de voordeur.
  • 42% vindt dat alle kosten (dus ook de kosten voor aanpassingen die nodig zijn in huis) door de overheid gedragen moeten worden.

Hoe nu verder?

Adriaan Pietersma, CEO van Feenstra, over de uitkomsten van het onderzoek onder de leden van het Bewonerspanel: “Wij willen graag weten wat onze bewoners denken over actuele zaken. De uitkomsten van dit onderzoek tonen onder andere dat onbekendheid over hoe nu verder met de energietransitie een grote uitdaging is. Daar ligt een rol voor ons als bedrijf maar ook zeker een rol voor de gemeenten om hun burgers beter te informeren over de energietransitie op gemeente- en wijkniveau. Er is nog veel onbekend. En onbekend maakt onbemind. Daarnaast wordt weer eens duidelijk dat de kosten van de transitie een barrière vormen voor veel mensen om nu al actief met de energietransitie bezig te gaan.”

Quotes van respondenten

  • "De gemeente zou per wijk bijeenkomsten moeten organiseren, dan creëer je draagvlak onder de bewoners."
  • "Overheid en bewoners moeten samenwerken. De overheid geeft aan uit welke voorzieningen gekozen kan worden, de bewoners geven aan wat hun financiële mogelijkheden zijn en wat voor hun huis de beste oplossing is."
  • "Ik vind dat we de verduurzaming Europees moeten aanpakken."
  • "Ik denk dat we wel op zonnepanelen en een warmtepomp uitkomen, maar we moeten éérst isoleren. Dat zou prachtig met een collectief project vanuit de gemeente kunnen."

Behoudende geluiden zijn er ook:

  • "Gas is schoner en betrouwbaarder dan alle andere energievormen."
  • "Moeten we van het gas af? Dat wil ik eerst nog wel eens zien."
  • "Verduurzamen moet, maar we kunnen beter even afwachten. Ik denk dat er in de toekomst veel betere oplossingen komen."

Bewonerspanel

Het bewonerspanel van Feenstra telt ruim 3.000 leden. Het panel wordt beheerd door marktonderzoeksbureau MWM2. Bewoners (woningeigenaren en huurders) kunnen zichzelf inschrijven voor het panel en hun mening geven over allerlei onderwerpen die te maken hebben met gezond, comfortabel en veilig wonen. Deze informatie wordt door Feenstra gebruikt om hun dienstverlening beter af te stemmen op de wensen. Daarnaast worden de uitkomsten van de onderzoeken ingezet om actuele kwesties inzichtelijk en bespreekbaar te maken.

Op onze nieuwsbrief abonneren

Klaarstomen voor de energietransitie

Gepubliceerd op

Het Wasco Energie Centrum is al vanaf 2000 dé plek waar je als installateur op de hoogte blijft van de modernste duurzame energiesystemen en energiebesparende technologieën.

Brede aanpak moet tienduizenden technici opleveren voor energietransitie

Gepubliceerd op

Dertien organisaties uit het mbo, het bedrijfsleven en de overheid hebben het convenant mbo-aanbod Klimaattechniek ondertekend. De organisaties gaan zorgen voor een mbo-opleidingsaanbod dat meebeweegt met de veranderingen in de energietransitie, circulariteit en klimaatadaptatie. De afspraken uit het convenant sluiten daarmee aan op het recente ontwerp-klimaatakkoord. Mbo en bedrijfsleven willen zo laten zien dat ze inspringen op de vraag van de markt naar meer gespecialiseerde vakkrachten.

De ministers Van Engelshoven (OCW) en Ollongren (BZK) tekenden het convenant samen met vertegenwoordigers van organisaties uit de sector Onderwijs en Bouw en Techniek. Zij deden dit op een bijzondere locatie in Zoetermeer: de voormalige Tango-garage in de wijk Palenstein. Dit is een van de eerste wijken in Nederland die aardgasvrij wordt gemaakt. De gemeente Zoetermeer laat deze wijk ombouwen tot een innovatieve leeromgeving voor energietransitie voor onder meer de studenten van mboRijnland.

Technici met green skills
Voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland, één van de ondertekenaars, is blij met de gemaakte afspraak: “Dit convenant is voor de technische sector cruciaal. Het is geweldig dat zoveel branches, de overheid én het mbo de schouders hieronder zetten. Beroepen veranderen snel als gevolg van de energietransitie. Dat vraagt om nieuwe kennis en vaardigheden. Dankzij deze afspraak leiden we de komende jaren tienduizenden technici met green skills op voor de energietransitie en dat is hard nodig.”

Aantrekkelijk onderwijs en werkgaranties voor gekwalificeerde mbo’ers
De verduurzaming van ruim 7 miljoen woningen en 1,1 miljoen kantoren, bedrijfsgebouwen, scholen en ziekenhuizen vraagt om technici die opgeleid worden voor nieuwe manieren van werken en nieuwe technieken. Bedrijfsleven en onderwijs spreken af om de veranderingen in de beroepspraktijk zo snel mogelijk te vertalen naar het onderwijsaanbod. De initiatiefnemers verwachten dat de mbo-opleidingen op deze manier ook aantrekkelijker worden voor bijvoorbeeld zij-instromers.

Werkgarantie
Elke ondertekenaar van het mbo-convenant levert een bijdrage. De sector Bouw en Techniek geeft aan hoe de beroepen veranderen en deelt deze informatie met de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). SBB zet zich in om de diploma-eisen in de kwalificatiedossiers actueel te houden en zorgt met scholen en bedrijven voor passende leerbanen en stages. De MBO Raad stimuleert de mbo-scholen de wijzigingen te vertalen naar passend onderwijs samen met de leerbedrijven in de regio. Scholen aangesloten bij de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO) zullen maatwerktrajecten voor zij-instromers ontwikkelen. De bouw- en installatiebedrijven bieden werkgaranties voor nieuw op te leiden gespecialiseerde technische vakmensen. De overheid zorgt voor continuïteit in de jaarlijks te bouwen en te verbouwen woningen.

Convenantpartners
Behalve Techniek Nederland hebben de volgende organisaties het convenant ondertekend: de Ministeries van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de MBO Raad, de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB), de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO), FNV, CNV, Bouwend Nederland, Aannemersfederatie Nederland, Koninklijke OnderhoudNL, FME en Netbeheer Nederland.

100 denkers buigen zich over de energietransitie

Gepubliceerd op

Vandaag buigen in de Haagse Ridderzaal 100 denkers uit het bedrijfsleven, de overheid, de wetenschap en de startup community zich over de vraag: Hoe kunnen we sleuteltechnologieën omzetten naar impactvolle innovatie en het voortouw nemen in het wereldwijd verminderen van onze ecologische footprint? Doel is versnelling creëren en de (economische) kansen te pakken die de energietransitie ons als land biedt.

Eén van de initiatiefnemers is Special Envoy StartupDelta van Constantijn van Oranje. “De energietransitie is ongetwijfeld een van de meest urgente uitdagingen voor onze wereldwijde gemeenschap`, legt hij uit. `Om deze uitdaging op tijd het hoofd te bieden, volstaan de huidige technologie, bedrijfsmodellen en regelgeving niet meer. Daarom is het zo belangrijk dat dit event alle betrokken partijen bij elkaar brengt. Alleen zo kunnen we vaste denkpatronen doorbreken, echte impactvolle innovaties ontwikkelen en de energietransitie omzetten naar een kans om op wereldniveau onze Nederlandse innovatiekracht te tonen.”

Aan tien rondetafels bespreken de deelnemers vraagstukken als: ‘Hoe kunnen we de groei van de inzet van zonne-energie in Nederland voortzetten?’ en ‘Hoe zorgen we voor voldoende duurzaam opgewekte  energie in periodes van weinig wind en weinig zon?’ Bij alle vraagstukken geldt dat die een veelvoud van partijen met verschillende belangen raken, van bedrijven en overheden tot toezichthouders, kennisinstellingen en startups. Ze kunnen daarom ook het meest effectief worden opgelost door nieuwe vormen van (publiek-private) samenwerking tussen al deze partijen, waarbij het toepassen van technologieën als blockchain en artificial intelligence (AI) voor een doorbraak kunnen zorgen.

“Doe meer om Aquathermie mogelijk te maken”

Gepubliceerd op

Amsterdams wethouder Sharon Dijksma schrijft in een brief aan minister Wiebes en de klimaattafels dat het Rijk daarom meer moet doen om Aquathermie mogelijk te maken. ‘Door warmte uit water te winnen, kan Amsterdam voor 60 procent verwarmd worden. Dijkgraaf Gerhard van den Top van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, die samen met wethouder Dijksma de brief schreef, zegt desgevraagd bij BNR dat “het onze inzet is om dit in het Klimaatakkoord te krijgen.”

Het gaat Van den Top om winning van warmte uit oppervlaktewater, afvalwater en drinkwater. “Je wint de warmte uit het water en dat sla je ondergronds op in een warmtewisselaar. Met name nieuwbouwwijken hebben groot potentieel.”

Het ontbreekt Amsterdam, dat in 2040 van het gas af wil zijn, vooralsnog aan de vereiste infrastructuur - warmtenetwerken, opslag en warmtewisselaars.

Energietransitie zorgt voor duizenden extra banen in sector

Gepubliceerd op

In 2017 waren er in Nederland 54 duizend voltijdbanen in hernieuwbare energie en energiebesparing. In 2008 waren dit er nog 35 duizend. In de installatiesector zijn er sindsdien duizenden banen bijgekomen. Dit blijkt uit onderzoek dat het CBS vandaag publiceert.

Verreweg de meeste werkgelegenheid in hernieuwbare energie en energiebesparing komt voort uit investeringen. De realisatie hiervan was in 2017 goed voor 51 duizend voltijdbanen. Binnen de investeringen in hernieuwbare energie heeft een verschuiving plaatsgevonden van biomassa naar andere typen. Terwijl de investeringen in biomassa daalden, stegen die in de overige vormen van hernieuwbare energie. De werkgelegenheid vanwege investeringen in zonne-energie nam het meeste toe: van ruim 2,3 duizend voltijdbanen in 2008 naar bijna 7 duizend voltijdbanen in 2016. Dit zijn voornamelijk banen in de installatiesector.

De werkgelegenheid in de exploitatiefase van hernieuwbare energie is sinds 2008 gestegen van 1800 naar 3100 voltijdbanen. De sterkste stijging vond plaats in de exploitatie van zonne-energie: in 2008 was de werkgelegenheid hierin nog verwaarloosbaar, terwijl deze in 2017 goed was voor bijna 600 voltijdbanen. Ook de werkgelegenheid in de exploitatie van windenergie, biomassa en biogas is gestegen.

‘Nieuw kabinet geeft vaart aan de energietransitie’

Gepubliceerd op

Uneto-VNI verwacht dat de energietransitie met het regeerakkoord van Rutte-III extra vaart krijgt. De ondernemersorganisatie voor de installatiebranche en de technische detailhandel ziet vooral het plan om de nieuwbouw én een groot aantal bestaande woningen aardgasvrij te maken als een signaal dat het roer van de energievoorziening om gaat. Voorzitter Doekle Terpstra: “De leden van Uneto-VNI gaan deze uitdaging graag samen met de overheid en onze andere partners aan.”