Tag Archives: binnenklimaat

Optimaal binnenklimaat voor cliënten in langdurige zorg

Gepubliceerd op

Aan welke eisen moeten zorginstellingen voldoen om het optimale binnenklimaat te bieden aan cliënten en medewerkers? Via het programma Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ) gaat TNO dit onderzoeken. Het project wordt inhoudelijk en financieel ondersteund door Binnenklimaat Nederland, TVVL en Woonzorg.

Op dit moment zijn er geen richtlijnen voor binnenklimaat in de langdurige zorg. Dit kan best lastig zijn voor zorginstellingen en zorgvastgoed eigenaren, maar ook voor aannemers en installateurs bij verduurzaming, renovatie of nieuwbouw van huisvesting voor de langdurige zorg. Als tussen partijen niet duidelijk is wat er aan kwaliteit gewenst is, kan dit achteraf discussie geven. Het hebben van richtlijnen draagt bij om beter te kunnen sturen op het binnenklimaat en uiteindelijk ook tevreden cliënten en medewerkers.

Doel onderzoek
Het onderzoek richt zich op het binnenklimaat van ruimtes voor langdurige zorg. Het doel is om uiteindelijk een richtlijn op te stellen met betrekking tot onder andere temperatuur, luchtvochtigheid, hoeveelheid fijnstof en ventilatie. Dit kan gebruikt worden bij afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer in bestekken, controles en/of bij klachten.

Leidraad opstellen
In de eerste fase van het onderzoek voert TNO samen met de TU Delft, TU/e en de Hogeschool Utrecht een literatuuronderzoek uit naar de bewijslast voor eisen aan het binnenklimaat in de langdurige zorg. Op basis van deze literatuurstudie wordt in de tweede fase een leidraad opgesteld op basis waarvan eisen aan het binnenklimaat in zorgvoorzieningen kunnen worden gesteld. Stakeholders worden hierbij betrokken via een klankbordgroep. Door deze aanpak zijn de gestelde eisen “evidence based”.

Eerste resultaten
Naar verwachting zijn de eerste resultaten van de eerste fase van het onderzoek in de zomer bekend. Daarna volgt voor het einde van 2022 een leidraad, op basis waarvan Stichting Binnenklimaattechniek een Programma van Eisen (PvE) voor de doelgroep langdurige zorg op zal stellen. Dit PvE kan door partijen kosteloos worden gebuikt om daarmee invulling te geven aan de kwaliteit van het comfort.

Eerste cursus van start in nieuw vakcentrum voor binnenklimaat

Technisch opleider ROVC wordt in samenwerking met brancheorganisatie Binnenklimaat Nederland een vakcentrum voor binnenklimaattechniek voor de utiliteit. Hiermee is voor ...

Gezond binnenklimaat: het kwartje is gevallen

Ventilatie en het belang van een gezond binnenklimaat beginnen eindelijk écht te landen. Te langzaam en te laat? Zeker, maar ...

‘De overheid moet meer maatregelen nemen voor een gezond binnenklimaat’

Binnenklimaattechniek, het platform voor professionals die te maken hebben met binnenklimaatinstallaties, heeft op dinsdag 26 oktober de petitie ‘Meten is ...

Vakcentrum voor binnenklimaat in de steigers

Technisch opleider ROVC wordt in opdracht van brancheorganisatie Binnenklimaat Nederland een vakcentrum voor binnenklimaat binnen de utiliteit. De technisch opleider ...

Nieuw platform informeert over een gezond binnenklimaat

Gepubliceerd op

Op 1 maart is het platform Gezond Binnen gelanceerd. Het platform geeft onafhankelijke informatie over een gezond binnenklimaat. Het doel van de initiatiefnemers is dat iedereen gezond binnen moet kunnen zijn in gebouwen waar gewoond, gewerkt, geleefd, gerecreëerd en gezorgd wordt. Tot de initiatiefnemers behoren Binnenklimaat Nederland, Heijmans, ISIAQ, Longfonds, Philips, TNO en Velux.

Het platform Gezond Binnen wil mensen bewust maken van de positieve impact van een gezond binnenklimaat. Bovendien wil het platform bijdragen aan de kennisontwikkeling van gebouweigenaren en gebruikers/bewoners. Met tools en instrumenten wordt duidelijk wat zij kunnen doen om het binnenklimaat in gebouwen en huizen te verbeteren. Daarnaast zet platform Gezond Binnen in op onderzoek waarmee het effect van een gezond binnenklimaat inzichtelijk wordt gemaakt met feiten en cijfers.
Gemiddeld zijn we negentig procent van onze tijd binnen, stellen de initiatiefnemers. Toch is het voor veel consumenten onduidelijk wat een gezond binnenklimaat inhoudt en wat de effecten zijn als het binnenklimaat niet of onvoldoende op orde is. Met de lancering van platform Gezond Binnen wil men in die behoefte voorzien. Niet alleen consumenten maar ook werkgevers, (semi)overheidsinstellingen en huiseigenaren kunnen op het platform terecht voor informatie en advies.

Gezond binnenmilieu

Vanwege de huidige corona-crisis ligt de focus bij scholen veelal op CO2 gestuurde regelingen. Ook de overheid stelt dit als ...

Herhaalt de geschiedenis zich?

In 2012 werd er door overheid al eerder subsidie uitgekeerd voor het verbeteren van de ventilatie in scholen in Nederland ...

Stankklachten bij ventilatie: een kwestie van gezond verstand

Het komt regelmatig voor dat gebruikers last hebben van stank in hun woning, kantoor of op school. Aan de installateur ...

Rol van ventilatie onderschat

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen ...

NEN-norm

Gepubliceerd op

Met de verduurzaming van onze energievoorziening lijkt het erop dat we ook afscheid gaan nemen van de traditionele meterkast of toch niet? Op dit moment buigt een NEN-commissie zich over een mogelijke aanpassing van de norm. Welke impact heeft ‘van aardgas los’ precies op de indeling? En, wordt het werk van de installateur er makkelijker of juist moeilijker op?

Zoals we allemaal weten zijn meterruimtes in Nederland de plek waar aansluitingen op netwerken van nutsvoorzieningen (water, gas, warmte, elektra, telecom) in een woning bij elkaar komen. Naast een goede bereikbaarheid en toegankelijkheid zijn ook de betrouwbaarheid en de veiligheid van een meterruimte van belang. De Normcommissie Meterruimten van NEN ziet het als haar maatschappelijk taak om onveilige situaties en meterbranden te voorkomen. IZ sprak met consultant Saskia Schulten en normcommissievoorzitter Marcel Wennekes (ABB) over de marktconsultatie over de meterkast van de toekomst, die nu plaatsvindt.

Concepten
Wie van 9 november tot 11 december afreisde naar Nieuwegein kon 9 concepten van toekomstige meterkasten bewonderen. Ze stonden opgesteld in de Woonindustrie. Installateurs, architecten, adviseurs en andere partijen in de bouwkolom mochten er naar hartenlust op schieten. De bedoeling was om zoveel mogelijk input te vergaren voor de Normcommissie die zich nu buigt over NEN 2768 (Meterruimten en bijbehorende bouwkundige voorzieningen in woningen). Deze input wordt gebruikt om de conceptopstellingen te evalueren en de kansrijke uitvoeringen verder door te ontwikkelen.

Veranderingen
Wat is er aan de hand? Door de verduurzaming van onze energievoorziening verdwijnt zo zoetjes aan de aardgasgestookte cv-ketel uit de nieuwbouw. Tegelijkertijd staan andere installaties te dringen om een plekje. De douche-wtw bijvoorbeeld of laadapparatuur voor elektrische voertuigen. Ook dreigt de temperatuur in de meterkast op te lopen door de zwaardere belasting van installaties, klimaatverandering en betere isolatie van nieuwbouwwoningen.

Technische ruimte?
De normcommissie heeft naar aanleiding van deze ontwikkelingen overwogen om van de meterkast een technische ruimte te maken. Op die manier zou een breed scala aan installaties kunnen worden opgenomen in de meterkast. Dat idee is om praktische redenen losgelaten. Een belangrijk obstakel vormt de warmtelast. Op het moment dat de meterkast een technische ruimte wordt, heb je een warmteberekening nodig. Dat is een vrij ingewikkelde exercitie. Vandaar dat de normcommissie deze optie laat schieten. De meterkast blijft dus dezelfde doelstelling en functie behouden in de toekomst, dat staat inmiddels wel vast.

Ruimtebeslag
Ruimtebeslag, we hadden het er al eerder over, vormt ook een belangrijk thema dat is meegenomen in de marktconsultatie. Bij de proefopstelling in Nieuwegein waren dan ook meterkasten te beoordelen in verschillende formaten en met verschillende indelingen. Dat heeft deels te maken met de verduurzaming van installaties, maar ook met wensen van bewoners, installateurs en netbeheerders.

Aanpassingen
Bewoners willen graag meer ruimte. Nu al is het een vertrouwd beeld: je trekt de deur van de meterkast open en wordt direct bedolven onder de paraplu’s, stofzuigers, flessen terpentine, schoenen en wat dies meer zij. Met de trend richting ‘van aardgas los’ komt die ruimte beschikbaar. Een optie is om de meterkast dan aan te passen. Bijvoorbeeld door het deel voor de netbeheerder kleiner te maken, van 1.60 m naar 1.30 m om precies te zijn. Het bovenste deel is dan voor bewonersinstallaties. Een fysieke afscheiding tussen beide gedeeltes moet dit verduidelijken.

Kleiner maken
Het is natuurlijk ook mogelijk om de afmetingen van de meterkast zelf te wijzigen. Bijvoorbeeld door hem slechts 55 cm breed te maken of de totale hoogte te beperken tot 1.30 m, precies het deel dat nodig is voor de noodzakelijke installatievoorzieningen. Of je brengt een fysieke scheiding aan tussen het deel van de netbeheerder en de bewonersinstallaties. In dat geval krijgt een installateur elders in de woningen toegang tot zijn gedeelte. Hiermee speel je ook gelijk in op een trend om kleiner te gaan wonen, de zogenaamde ‘Tiny Houses’.

Geveloplossingen
Over het algemeen willen netbeheerders en installateurs liever niet de woning in. Begrijpelijk. Werkzaamheden brengen altijd het nodige ongemak met zich mee voor bewoners en ook de monteur kan zich beperkt voelen in zijn bewegingsruimte. Vandaar dat de Normcommissie ook nadenkt over geveloplossingen met een netbeheerdersdeel dat van buiten en een installatiedeel dat van binnenuit bereikbaar is. Theoretisch gezien zou het ook mogelijk zijn om twee kasten naast elkaar te plaatsen, waarvan de ene bestemd is voor warmte en de andere voor data, elektra en water. Het geheel wordt dan wel vrij breed.

Hoogbouw
Voor de hoogbouw denkt de Normcommissie in soortgelijke oplossingen. In plaats van twee meterkasten van 77 cm breed, zou wellicht de ene 55 cm en de andere 77 cm breed kunnen worden.

Materialisatie
Qua materiaalgebruik lijkt er weinig te veranderen. Uiteraard blijft brandveiligheid een issue, zegt de Normcommissie. Wellicht leiden nieuwe inzichten op termijn wel tot een andere materialisatie.

Kritiek
De Normcommissie heeft er bewust voor gekozen om de conceptkasten aan een breed publiek te laten zien. Dat leverde al de nodige input op. Zo vragen installateurs zich af hoe het zit met de ventilatie in de variant met een tussenschot. Een oplossing is om de plaat te perforeren, zodat er wel luchtdoorstroming plaatsvindt. De kleinere varianten bieden wellicht niet voldoende ruimte om alle meters weg te werken. Zeker als in de toekomst woningen mogelijkerwijze een waterstofmeter erbij krijgen. Daarnaast kan de temperatuur nog steeds oplopen in de prototypen van de meterkasten. Hoe ga je daarmee om?

Techniek Nederland
Techniek Nederland is ook betrokken bij de Normcommissie. Omdat het aantal installaties in de woningbouw toeneemt, is de meterkast in het verleden van 75 naar 77 cm verbreed, zodat twee installatiekasten naast elkaar passen. Door het netbeheerdersdeel kleiner te maken, ontstaat er ruimte voor twee installatiekasten boven elkaar. Daarnaast besteedt de branchevereniging veel aandacht aan de bereikbaarheid van de meterkast. In deze tijd, waarin het steeds moeilijker lijkt te worden om het personeelstekort op te vullen, is het van elementair belang dat service- en herstelwerkzaamheden zo veilig, snel en makkelijk mogelijk kunnen plaatsvinden.

Rijk aanbod
Hoe de meterkast van de toekomst eruit gaat zien, is dus nog de vraag. De Normcommissie denkt niet aan één variant, maar aan meerdere varianten die elk tegemoet komen aan andere eisen en behoeftes. Er is nog een ander aandachtspunt. Nu mag de meterkast maximaal 3 m van de toegangsdeur van een woning verwijderd zijn. De Normcommissie zou dat graag willen oprekken tot bijvoorbeeld 3,6 m. Zo ontstaat er meer flexibiliteit voor inpassing van de meterkast in een woning. Overigens geldt NEN 2768 alleen voor nieuwbouw of grootschalige renovatieprojecten. Voor bestaande woningen zijn de toekomstige aanpassingen in NEN 2768 niet verplicht.

Vorm
Het is dus nog even de vraag hoe de nieuwe NEN 2768 er precies uit gaat zien. De Normcommissie wil daar dit jaar uitsluitsel over geven. Tot dan zult u het dus als installateur in het slechtste geval nog even moeten doen met volgestouwde en soms te grote meterkasten 

Dit is een artikel uit de print-editie van het vakblad IZ. De digitale edities van IZ zijn gratis te raadplegen via www.installateurszaken.nl. Liever een print-editie op uw deurmat? Maak dan gebruik van onze tijdelijke actie en meld u nu aan voor een gratis abonnement op IZ via www.installateurszaken.nl

Normen voor leidingsystemen van kunststof herzien

Drie normen voor eisen en beproevingsmethoden op het gebied kunststofleidingsystemen van slagvast polyvinylchloride (PVC) voor gasvoorziening zijn herzien en onlangs ...

Herziene norm voor de algemene installatiepraktijk gepubliceerd

NEN 4010 is herzien. Dit is de norm met eisen voor de algemene installatiepraktijk van laagspanningsinstallaties. NEN 4010 is bedoeld ...

Norm voor rookgasafvoer ter commentaar gepubliceerd

De norm voor gebouwgebonden rookgasafvoersystemen, NEN 2757-2, is voor commentaar gepubliceerd. De norm wordt aangewezen door het Bouwbesluit 2012. Tot ...

NEN test norm voor installaties leidingwater in digitale vorm

NEN wil haar normen in een digitale vorm aanleveren, zodat de gebruiker deze makkelijker kan toepassen. Als experiment wordt de ...

Helsinki zet scholieren in om kwaliteit binnenlucht te verbeteren

Gepubliceerd op

Helsinki heeft meer dan 1.700 van haar openbare gebouwen verbonden met een dataplatform om onder andere het energie- en waterverbruik, de CO2-uitstoot, temperatuur, ventilatie en luchtkwaliteit te meten. De real-time gemeten waarden worden nu gecombineerd met de feedback die mensen geven over de wijze waarop zij de binnenlucht in deze gebouwen daadwerkelijk ervaren. Het project start met vier basisscholen. Het idee is om de resultaten vervolgens in andere gebouwen te implementeren.

“Eigenaars van gebouwen moeten de omstandigheden van het pand zodanig definiëren, meten en voorspellen dat het binnenklimaat zo goed mogelijk is voor de gebruikers”, zegt Marianna Tuomainen, expert bij de divisie Stedelijke omgeving Helsinki. “In onze nieuwe interface kunnen we nu zowel de feedbackgegevens bij verschillende binnenklimaatomstandigheden bekijken als de gemeten gegevens die met deze toestand verband houden. Wanneer we bijvoorbeeld zien dat mensen de binnenlucht als benauwd ervaren, kunnen we deze feedback vergelijken met de gemeten kamertemperatuur, CO2-concentratie of zelfs de TVOC-concentratie (het totaal aan vluchtige organische stoffen). Dit leert ons welke aspecten van het binnenmilieu het gevoel van benauwdheid beïnvloeden.”

 “Een gebouw is gewoon niet statisch”
“Als de binnenluchtkwaliteit voldoet aan de hedendaagse normen, betekent dit niet dat de binnenlucht ook daadwerkelijk als goed wordt ervaren”, zegt Leo Hakkarainen, projectmanager bij de ontwikkelaar van het platform, Nuuka Solutions. “In ons platform kunnen we al zien dat de ervaring sterk varieert per dag en ruimte. Een gebouw is gewoon niet statisch. Het volstaat daarom niet om aan te nemen dat het systeem altijd optimale lucht levert. Zowel systemen als normen dienen zich snel aan te passen, of het nu om een school, ziekenhuis of winkel gaat.”

Tablets uitgereikt
De scholen die aan dit project meedoen hebben tablets gekregen die studenten en medewerkers gebruiken om te beoordelen hoe ze de binnenlucht in de verschillende gebouwen ervaren. De gegevens worden verzameld in een portal en vervolgens vergeleken met de verzamelde waarden die betrekking hebben op binnenlucht, binnen- en buitentemperatuur, vochtigheid, deeltjesgehalte, CO2 en TVOC.

Kunstmatige intelligentie
Het idee van de stad Helsinki is dat hoe meer gegevens worden verzameld, hoe meer er valt te leren. In het verlengde daarvan kan kunstmatige intelligentie (AI) worden toegepast om de gebouwen in staat te stellen automatisch te reageren zodat ze zich aanpassen aan zowel externe als interne factoren. Een tijdelijk hoger deeltjesgehalte in de buitenlucht of een verminderde bezettingsgraad in combinatie met een verlaagde buitentemperatuur kunnen bijvoorbeeld leiden tot een snel aangepaste luchtcirculatie in het gebouw.
De resultaten van dit project zullen worden gemonitord en geëvalueerd in 2020 en 2021.

Op onze nieuwsbrief abonneren

BAM laat sensor ontwikkelen om binnenklimaat automatisch te optimaliseren

Gepubliceerd op

BAM heeft een sensor laten ontwikkelen die het binnenklimaat meet en verschillende functies van het gebouw aanstuurt. De sensor wordt onzichtbaar in het verlaagde plafond geïnstalleerd. Gebruikers kunnen via hun smartphone of via een ruimtebedieningspaneel hun ruimte-instellingen kiezen.

De zogeheten Multisensor module meet omgevingsparameters zoals temperatuur, VOC (vluchtige organische gassen), CO2, lichtintensiteit, geluidsintensiteit en de aanwezigheid van mensen. Dit wordt gecommuniceerd naar het gebouwbeheersysteem, waarmee onder andere de ventilatie en verwarming kunnen worden geregeld. Daarnaast verstuurt de module deze waardes via bluetooth naar de gebruikers die via hun mobiel bijvoorbeeld de temperatuur of verlichting in een bepaalde ruimte kunnen instellen. Om ervoor te zorgen dat BAM bij de oplevering niet elke sensor langs hoeft om te controleren of deze werkt, zal Evalan – het bedrijf dat de sensor ontwikkelt – een inbedrijfstellingstool ontwikkelen die nauw samenwerkt met het Building Information Modelling (BIM) model.

Met de Multisensor module kunnen gebruikers bijvoorbeeld een ruimte instellen voor het geven van een presentatie: met één druk op de knop van hun smartphone dimt de verlichting, gaan audio- en videoapparaten aan en zakt de zonwering. Zelfs voordat zij de ruimte binnengaan. Een ander voordeel van het nieuwe systeem is de automatisering van de aanpassingen aan het binnenklimaat. De sensoren meten bijvoorbeeld continu het CO2-gehalte in de lucht en ventileren aan de hand daarvan automatisch de ruimte. Daarnaast wordt de lichtintensiteit automatisch aangepast.

Evalan ontwikkelt de hardware, firmware en behuizing van de prototypes, waarvan in oktober de eerste tien worden opgeleverd.

Bestekken om binnenklimaat gebouwen te verduurzamen

Gepubliceerd op

Regelmatig worden er klimaatinstallaties aangetroffen die niet op de juiste manier zijn onderhouden. Een gemiste kans: een goed onderhouden installatie draagt namelijk bij aan het comfort én de gezondheid van de eindgebruiker. Daarnaast is onderhoud essentieel voor de energie-efficiency en levensduur van een installatie. Samen met het Rijksvastgoedbedrijf hebben brancheverenigingen NVKL (koeling), de Nederlandse Verwarmingsindustrie en VLA (ventilatie) daarom het initiatief genomen om binnenklimaatbestekken op te stellen, bedoeld als basis voor het verduurzamen van het binnenklimaat van rijksgebouwen.

De klimaatbestekken zijn een instrument om prestaties (op het gebied van koelen, verwarmen en ventileren) te waarborgen en daarnaast ook de levensduur van het apparaat of toestel te verlengen. In de onderhoudsbestekken zijn normen vastgelegd gericht op het realiseren van een duurzaam en energiezuinig binnenklimaat. Het Rijksvastgoedbedrijf zal deze bestekken als leidraad gebruiken voor de aanbestedingen van klimaatinstallaties in gebouwen. Daarnaast zijn de bestekken toegankelijk voor alle gebouweigenaren en -beheerders in Nederland.

Met de oplevering van de onderhoudsbestekken voor het binnenklimaat is fase één afgerond. Aanvullend zal ook het bestek ‘ontwerp & installatieniveau’ ontwikkeld worden. Door ontwerpuitgangspunten vast te leggen en eenduidige ontwerpspecificaties te hanteren kan de kwaliteit van een installatie gewaarborgd worden, aldus de initiatiefnemers.

De onderhoudsbestekken zullen beschikbaar zijn voor alle professionals in de branche via de website: www.binnenklimaatbestekken.nl.

Vlint behoudt met Qcoat effectiviteit van warmtewisselaars

Gepubliceerd op

Vlint heeft een eigen coating ontwikkeld, Qcoat genaamd, voor condensors, batterijen en warmtewisselaars in luchtbehandelingskasten. De Qcoat is een coating op waterbasis met nieuwe chemisch bestendige harsen die bescherming bieden tegen corrosie. De coating van Vlint is zeer flexibel waardoor het verschil in uitzetting tussen koper en aluminium (cu/al) dat optreedt bij verhitting en koeling van de apparatuur wordt overbrugd. Zelfs in zeer vuile omgevingen met agressief vuil en zout in de lucht, bijvoorbeeld in de buurt van industrieën of aan de kust, blijkt dat de Qcoat voorkomt dat condensors, batterijen en warmtewisselaars gaan corroderen. Dit betekent dat de warmte-uitwisseling van de apparatuur effectiever blijft, wat op termijn veel energie bespaard. Bovendien gaat de apparatuur aanzienlijk langer mee.

Kantoren vaak te warm…of toch niet?

Gepubliceerd op

Uit onderzoek van de Hanzehogeschool blijkt dat het binnenklimaat in verschillende kantoorgebouwen in Groningen vaak boven de 22 graden is. Terwijl juist een temperatuur van 20,5 °C door het kantoorpersoneel het meest werd gewaardeerd. De binnentemperatuur zou overigens volgens de huidige normen nooit boven de 22 °C mogen uitkomen, omdat werknemers dan niet meer optimaal kunnen presteren. De resultaten van dit onderzoek zijn onlangs gepresenteerd op het symposium Building the Future of Health in Groningen.