Category Archives: Columnisten

Ventileren is een werkwoord

Gepubliceerd op

Goed nieuws, op woensdag 14 juli jl. heeft de Tweede Kamer bijna unaniem meerdere moties aangenomen waardoor nu eindelijk is gewaarborgd dat we serieus met de aerogene besmettingsroute en ventilatie aan de slag gaan.
Het betrof o.a. moties van Geert Wilders (PVV) en Jan Paternotte (D66) over het geven van prioriteit aan ventilatie als basismaatregel, het beter informeren van de Nederlander over wat men zelf kan doen qua ventilatie en (last but not least) het opnemen van een vierde ‘open raam’ icoontje bij de corona persconferenties van Rutte en De Jonge. Laten ze dit in Duitsland nu al meer dan een jaar dit doen.
Tijdens het debat beloofden Rutte en De Jonge om alsnog het beleid aan te passen en om serieuzer in te zetten op preventie met verbeterde ventilatie. Rutte zei het als volgt: “Het is in de kern: zorg voor frisse lucht. We zijn aan het uitwerken hoe je dat precies doet... We gaan daar wel degelijk verder mee aan de slag. We zullen dat toevoegen aan het bordje bij de persconferentie, als vierde icoontje.”
En dan een paar dagen later hoor je Rutte zeggen: “Blijf thuis werken en open iedere ochtend even 15 minuten de deuren en de ramen voor voldoende ventilatie.” Deze opmerking raakt kant noch wal. Dit stamt namelijk van vroeger om vochtschimmels te voorkomen. Niet erg hoor dat hij weinig verstand van ventilatie heeft en zijn collega’s hoogstwaarschijnlijk nog minder. Ik ben namelijk al heel blij om te horen dat eindelijk ventilatie mee wordt genomen als beschermingsmaatregel tegen Corona en andere (toekomstige) virussen. Ventileren haal je niet als een blikje fris uit de koelkast maar is een werkwoord. Je dient dit dan ook constant te blijven doen. Misschien toch handig als de overheid eens gaat luisteren naar de adviezen van gerenommeerde organisaties zoals de TVVL, ISSO, VCCN en uiteraard Binnenklimaat Nederland of eens een kijkje gaat nemen op de websites
www.gezondbinnen.nl of
www.binnenklimaattechniek.nl.

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Waterzijdig inregelen is essentieel

Water neemt de weg van de minste weerstand. Bij grote verwarmingscircuits met een overeenkomstige hoge warmtebehoefte, zoals bij vloerverwarming, krijgen ...

Open armen

U bent het niet vergeten. Ik weet het zeker. Girlsday. Ik zie in gedachten enkelen van u fronsen. Maar ten ...

Lentekriebels

De winter voorbij, het zonnetje schijnt, de dagen worden langer kortom het is lente, en daarna volgt de zomerperiode. In ...

Face’ de realiteit

Onze dagen, het werk, de contacten. Ja, zelfs in veel gevallen in ons zaken doen: alles is en verloopt anders ...

Waterzijdig inregelen is essentieel

Gepubliceerd op

Water neemt de weg van de minste weerstand. Bij grote verwarmingscircuits met een overeenkomstige hoge warmtebehoefte, zoals bij vloerverwarming, krijgen delen daardoor niet genoeg water, vooral als ze ver van de pomp verwijderd zijn. Over het algemeen zal bij niet goed waterzijdig inregelen zowel het comfort als de efficiency van het systeem lager zijn. Als het systeem hydraulisch uitgebalanceerd is, wordt dit voorkomen. Dit kan tot ca. 15% aan energiegebruik schelen, met dito voordelen op de energierekening, lagere CO2 uitstoot én vooral een hoger comfort.
Een effectieve methode in een systeem met radiatoren is het toepassen van thermostatische radiatorventielen. Als er geen warmtebehoefte is, zal deze de toegang naar de radiator blokkeren. Maar als er één ventiel sluit, leidt dit automatisch tot meer debiet via de andere ventielen. Zorg er dus voor dat het héle systeem voorzien is van thermostatische ventielen.
Daarnaast is het belangrijk dat de volumestroom is afgestemd op de voor het ruimte/verwarmingslichaam benodigde hoeveelheid energie. Hiervoor worden veelal geda instelbare onderblokken en/of strangregelventielen toegepast. De meeste van deze ventielen zijn statisch, ofwel op vollast ingesteld. Maar in de praktijk zijn de omstandigheden vrijwel altijd wisselend. Verwarming in een gebouw vraagt altijd een dynamisch systeem. Bij een wijziging van buitentemperatuur, bezetting, gewenste ruimtetemperatuur, zonnestraling etc., leidt dit gelijk tot meer of minder debiet in delen van het systeem. Dit beïnvloedt dan weer de drukverdeling in het systeem, waardoor de warmteafgiften niet meer overeenkomen met de gewenste afgifte. Toepassing van dynamische ventielen zorgt voor een constant debiet onafhankelijk van de drukval over het ventiel en is daarmee de energetisch beste oplossing.
Goed waterzijdig inregelen is essentieel, dit levert niet alleen een beter comfort op, maar zorgt ook voor een lager energiegebruik!

Diem Kemper, Director Product Marketing Flamco, namens de sectie Distributie & Afgiftesystemen van de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Open armen

U bent het niet vergeten. Ik weet het zeker. Girlsday. Ik zie in gedachten enkelen van u fronsen. Maar ten ...

Lentekriebels

De winter voorbij, het zonnetje schijnt, de dagen worden langer kortom het is lente, en daarna volgt de zomerperiode. In ...

Face’ de realiteit

Onze dagen, het werk, de contacten. Ja, zelfs in veel gevallen in ons zaken doen: alles is en verloopt anders ...

We moeten ermee leren leven

Corona blijft ons werk beïnvloeden. Dat staat vast. Of zoals we in de media lezen: we moeten met Corona leren ...

Open armen

Gepubliceerd op

U bent het niet vergeten. Ik weet het zeker. Girlsday.
Ik zie in gedachten enkelen van u fronsen. Maar ten onrechte! Op 22 april (oftewel Girlsday) lieten we meiden kennis maken met de techniek. Ik hoop uw bedrijf ook! De techniek mag een mannenbastion lijken te zijn, maar is een nieuwe wind aan het waaien. Het aantal meiden dat begint aan een mbo-opleiding installatietechniek is tussen het schooljaar 2013/2014 en 2020/2021 bijna verdrievoudigd.
En dat is mooi nieuws. Voor ons als sector. Voor de bedrijven die staan te springen om nieuw personeel. Voor de klant die meer betrokken vakmensen ziet, die zich willen verdiepen in wat voor hen het beste is. En voor deze vakvrouwen zelf die een baan hebben gevonden in een sector die maatschappelijk het verschil maakt en een goede toekomst biedt.
Is dit voor nu? Of zijn de vrouwen blijvers? Ik hoop dat u nu wel fronst, maar om het feit dat ik überhaupt nog deze vraag stel. Vrouwen horen thuis in onze branche. Om hun kracht, creativiteit, kennis en vaardigheden. Het is goed dat bedrijven een afspiegeling zijn van de maatschappij. Een winnend voetbalteam kan niet alleen bestaand uit aanvallers, verdedigers of middenvelders. De inzet van iedereen maakt scoren mogelijk. Een palet aan mensen die met elkaar echt het verschil kunnen maken.
Dus de deuren openen op Girlsday is een start. Maar standaard open armen voor vrouwen in de techniek moet het uitgangspunt zijn. Omdat we er beter van worden. Omdat we nog meer kunnen! En omdat we zo het huidig percentage van 3% van de technische vakvrouwen kunnen optrekken naar 20%.

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Lentekriebels

De winter voorbij, het zonnetje schijnt, de dagen worden langer kortom het is lente, en daarna volgt de zomerperiode. In ...

Face’ de realiteit

Onze dagen, het werk, de contacten. Ja, zelfs in veel gevallen in ons zaken doen: alles is en verloopt anders ...

We moeten ermee leren leven

Corona blijft ons werk beïnvloeden. Dat staat vast. Of zoals we in de media lezen: we moeten met Corona leren ...

Douche-wtw versterkt (hybride) warmtepomp

Badkamers worden luxer en zijn steeds vaker een ruimte voor ontspanning, met een grotere vraag naar warm tapwater als gevolg ...

Lentekriebels

Gepubliceerd op

De winter voorbij, het zonnetje schijnt, de dagen worden langer kortom het is lente, en daarna volgt de zomerperiode. In mijn beleving de mooiste tijd van het jaar voor de installateur, de spoedklussen van zenuwachtige mensen in de kou zijn verleden tijd, en met het mooie weer is vaak het humeur en geduld van klanten ook een stuk beter.

Het buitenwerk lonkt, een dakgoot herstellen of vervangen: altijd weer mooi werk voor de echte vaklieden onder ons. Maar ook het vervangen van een ketel is een stuk aangenamer. Het vervangen van de rookgasafvoer wordt op deze wijze, in het zonnetje, nog aangenaam werk. De buitenunit van een airco of warmtepomp monteren is bij deze temperaturen ook een stuk beter te doen.
Daarnaast is het ook mooi weer om naar de vaccinatielocatie te gaan voor de nodige prikken en op deze wijze ons te beschermen tegen de pandemie die ons leven al zo lang beheerst. Ik denk dat menig planner van een installatiebedrijf zich achter de oren krabt bij het zien van de wisselende planningen die momenteel gehanteerd worden. Duidelijk is in ieder geval dat wij het in installatieland beter onder de knie hebben. Want al wordt de installatiebranche niet als cruciaal gezien, ik vind dat we met elkaar deze titel meer dan verdienen. Tijdens de crisis, en de lockdowns hebben wij ‘gewoon’ ons werk gedaan. Je kunt iemand niet zonder verwarming of warm water laten zitten, lekkages moeten verholpen worden en zonder elektra houdt het ook op.
Laten we hopen dat de lentekriebels iedereen in het land motiveert om met een goed humeur een tandje bij te zetten. Nog even met zijn allen de schouders eronder, goed op elkaar letten en de gezondheid op nummer 1 zetten. Dan kunnen we binnenkort waarschijnlijk weer ‘normaal’ najaar aan de slag gaan. Ik verlang er enorm naar.

Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

Op onze nieuwsbrief abonneren

Rol van ventilatie onderschat

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen ...

Subsidies en financiële regelingen in de projectenmarkt

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Bestendig voor de toekomst

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn ...

Digital rocks

Een van de grote versnellers van innovatie is digitalisering. De snelle ontwikkelingen in ‘digital’ brengen structurele veranderingen in de branche ...

Face’ de realiteit

Gepubliceerd op

Onze dagen, het werk, de contacten. Ja, zelfs in veel gevallen in ons zaken doen: alles is en verloopt anders sinds Covid-19 wereldwijd haar intrede heeft gedaan. Inmiddels een jaar lang wordt ons leven min of meer gestuurd door de dagelijkse statistieken van besmettingen en ziekenhuisopnames. In verschillende bedrijfstakken staat het water aan (of over?) de lippen. In andere bedrijfstakken is de Covid-impact minder ernstig. Sommige floreren zelfs. Een bijzondere tijd met tegenstellingen en sentimenten. Een tijd waarin ook bijzondere maatregelen en keuzes worden gemaakt. Niet wetend hoe lang de huidige situatie er nog is of een andere (betere?) situatie komt.
De maatschappelijke rekening is hoog en groeit dagelijks. Economisch, sociaal en emotioneel. Een rekening waarmee wij allemaal geconfronteerd worden. Een confrontatie waarop ons oer-brein reageert in: ‘Flight (vluchten), Fight (vechten) of Freeze (bevriezen)’. Meestal is een eerste menselijke reactie op bedreigingen van de business: de schade beperkt houden. Dit door kosten te reduceren en alle niet noodzakelijk geachte activiteiten stop te zetten. Dus ook de innovatie, marketing en communicatie van de organisatie. Te begrijpen als je omzet en winst wegvallen. Verstandig? Wel als de financiële nood zo groot is dat het niet meer anders kan. Dan is het Leiden in last en alle hens aan dek. Of juist ‘over boord’, net als alle ballast. Op hoop van zegen doorgaan, wellicht tegen beter weten in: Flight, Fight, Freeze?
Laten we aan dit rijtje een ‘Face’ (onder ogen zien) toevoegen. Ik verwacht namelijk dat de economie en zakendoen er post-corona behoorlijk anders uit gaan zien. Ook in en voor onze sector. En daar kun je maar beter op voorbereid zijn. Bijvoorbeeld door de huidige situatie en die van straks, onder ogen te zien. Face de realiteit en onderneem vanuit visie en strategie je acties.

Maarten van der Boon, maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

We moeten ermee leren leven

Corona blijft ons werk beïnvloeden. Dat staat vast. Of zoals we in de media lezen: we moeten met Corona leren ...

Douche-wtw versterkt (hybride) warmtepomp

Badkamers worden luxer en zijn steeds vaker een ruimte voor ontspanning, met een grotere vraag naar warm tapwater als gevolg ...

Is het binnenklimaat wel gezond?

Al jaren is er veel te doen over het binnenklimaat in Nederland. Gebouwen worden steeds beter geïsoleerd en inmiddels bijna ...

Digitaal accepteren we allemaal

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische voortuitgang brengt ons mensen veel positiefs ...

We moeten ermee leren leven

Gepubliceerd op

Corona blijft ons werk beïnvloeden. Dat staat vast. Of zoals we in de media lezen: we moeten met Corona leren leven. Dat geldt privé maar ook in ons werk. De maatregelen die we nu nemen, blijven voorlopig dus nog wel noodzakelijk. Ik bewonder de flexibiliteit van al die vakmannen en vakvrouwen die in het afgelopen jaar hun werkwijzen moesten aanpassen, maar ook de doorzettingskracht om dat blijven doen. Nu en morgen.
In het afgelopen jaar hebben we met de bouw samen het protocol Samen veilig doorwerken opgezet, dat sinds het begin van de coronacrisis wordt gebruikt. Alle maatregelen zijn erop gericht coronabesmettingen op de werkvloer te voorkomen. Maar we zijn verder gegaan en hebben de Arbocatalogus Corona-preventie in de installatie- en isolatiebranches opgesteld. Het verschil is klein maar wel belangrijk. De Arbocatalogus is een bevestiging van de afspraken die in het protocol Samen veilig doorwerken zijn gemaakt, en we hebben deze catalogus laten toetsen door de Inspectie SZW, omdat het Arbobesluit door de coronacrisis op enkele belangrijke punten is gewijzigd. De Inspectie heeft deze afspraken goedgekeurd en daarmee ligt er een up-to-date raamwerk voor veilig en gezond werken in de techniek, waar door de Inspectie ook op zal worden gehandhaafd. Om je op weg te helpen is binnen de branche-RI&E een speciale coronamodule toegevoegd. Hiermee kun je eenvoudig vaststellen of extra coronamaatregelen noodzakelijk zijn in je bedrijf.
Maar we gaan verder. Want veilig werken is meer dan regels. Juist op de werkvloer ervaar jij wat de knelpunten zijn, waar het spannend is of waar verbeteringen mogelijk zijn. Daarom staan de adviseurs van ArboTechniek klaar om je te helpen, adviseren, en met je mee te denken. Maak er gebruik van!

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Douche-wtw versterkt (hybride) warmtepomp

Badkamers worden luxer en zijn steeds vaker een ruimte voor ontspanning, met een grotere vraag naar warm tapwater als gevolg ...

Is het binnenklimaat wel gezond?

Al jaren is er veel te doen over het binnenklimaat in Nederland. Gebouwen worden steeds beter geïsoleerd en inmiddels bijna ...

Digitaal accepteren we allemaal

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische voortuitgang brengt ons mensen veel positiefs ...

Een nieuwe generatie

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in ...

Douche-wtw versterkt (hybride) warmtepomp

Gepubliceerd op

Badkamers worden luxer en zijn steeds vaker een ruimte voor ontspanning, met een grotere vraag naar warm tapwater als gevolg. Om aan een grotere warmtapwatervraag te voldoen, moet er bij voorraadsystemen voldoende warmwater beschikbaar zijn.

Dit geldt voor zowel de bestaande bouw als in de nieuwbouw. In de nieuwbouw is de warmwaterproductie zelfs verantwoordelijk voor 20 tot 40% van de energievraag van woningen. Toch kan energiezuinigheid en een hoog tapwatercomfort eenvoudig samengaan. Hoe? Door het toepassen van een douche-wtw. Zo is veel minder energie van de opwekker nodig. Een warmtepomp hoeft hierdoor veel minder energie te leveren voor een hoger comfort.
In de nieuwbouw is een kleine warmtepomp al snel toereikend voor de warmtevraag. Een douche-wtw is een welkome aanvulling om het tapcomfort te garanderen én te verhogen. Bovendien kan met een douche-wtw volstaan worden met een kleiner voorraadvat. In de bestaande bouw kunnen woningen stapsgewijs verbeterd worden. Met een hybride verwarmingssysteem smeer je de kosten over een periode uit. De eerste stap in ‘energiebesparing’ is isolatie, LTV en een douche-wtw. Daarna breidt je de cv uit met een warmtepomp. Zo ontstaat een hybride verwarmingssysteem. Als de warmtepomp ook wordt ingezet voor warmtapwaterbereiding, zijn een voorraadvat en een douche-wtw altijd interessant. De warmtepomp krijgt hierdoor een beter rendement (COP).
Er zijn diverse soorten douchewisselaars. Voor appartementen en gelijkvloerse woningen zijn douchegoot-wtw’s beschikbaar. Nieuw voor deze markt zijn verticale douche-wtw’s, verkrijgbaar met opvoerpomp en vaak een geïntegreerde kleine boiler of naverwarmer. Voor conventionele woningen met de badkamer op de verdieping zijn douchepijp-wtw’s vaak de meest eenvoudige oplossing.

Luuk Dijkhuis, voorzitter sectie D-WTW
Namens de Nederlandse Verwarmingsindustrie

Ander relevant nieuws van onze redactie

Is het binnenklimaat wel gezond?

Al jaren is er veel te doen over het binnenklimaat in Nederland. Gebouwen worden steeds beter geïsoleerd en inmiddels bijna ...

Digitaal accepteren we allemaal

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische voortuitgang brengt ons mensen veel positiefs ...

Een nieuwe generatie

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in ...

Installateur als adviseur

‘Van (aard)gas los’ wordt niet meer als doel gezien maar als een middel. Zo ontstaat er ruimte voor meer oplossingen, ...

Is het binnenklimaat wel gezond?

Gepubliceerd op

Al jaren is er veel te doen over het binnenklimaat in Nederland. Gebouwen worden steeds beter geïsoleerd en inmiddels bijna energie neutraal gebouwd. Maar er ontstaan ook steeds meer allergieklachten en we zijn vatbaarder voor virussen en andere ziektes. Hoe weten we nu of een gebouw wel of niet gezond is?

Lucht, licht, klimaat en geluid hebben invloed op het binnenklimaat en daarmee de gezondheid van mensen. Daarom is Binnenklimaat Nederland jaren geleden begonnen met het opstellen van richtlijnen met als resultaat het Programma van Eisen Gezonde Kantoren. Hiermee wordt duidelijk welke impact een maatregel heeft op de productiviteit en het ziekteverzuim van de gebruikers van een gebouw. Maar ook op uw gezondheid.
Dit is echter allemaal aan de voorkant. Hoe kunnen we meten of en hoe gezond een gebouw nu daadwerkelijk is? Hiervoor heeft Binnenklimaat Nederland na jaren voorbereiding in februari 2021 het Binnenklimaat Label voor gezonde gebouwen geïntroduceerd. Of een kantoor voldoet aan de normen van het Binnenklimaat Label, wordt getoetst aan de hand van vier onderdelen uit het Programma van Eisen Gezonde Kantoren: lucht, licht, klimaat en geluid. Het PvE Gezonde Kantoren is een handreiking voor het (her)ontwikkelen van kantoren die niet alleen energiezuinig moeten worden, maar ook gezond en comfortabel moeten zijn.
Voor de vier onderdelen zijn drie ambitieniveaus geformuleerd. Klasse C geeft een ‘voldoende’ aan, klasse B betekent ‘goed’ en de beste beoordeling is klasse A, met een ‘zeer goed’. Hiermee kan een opdrachtgever bij wijze van spreken zeggen: ‘Ik wil een kantoor in klasse A’.
Het label wordt nu uitgerold en zal ook voor scholen en woningen worden uitgewerkt. Het FME gebouw in Zoetermeer heeft als pilot gediend en zal binnenkort waarschijnlijk het eerste Binnenklimaat Label toegewezen krijgen. Wie volgt?

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Ander relevant nieuws van onze redactie

Digitaal accepteren we allemaal

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische voortuitgang brengt ons mensen veel positiefs ...

Een nieuwe generatie

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in ...

Installateur als adviseur

‘Van (aard)gas los’ wordt niet meer als doel gezien maar als een middel. Zo ontstaat er ruimte voor meer oplossingen, ...

Herhaalt de geschiedenis zich?

In 2012 werd er door overheid al eerder subsidie uitgekeerd voor het verbeteren van de ventilatie in scholen in Nederland ...

Digitaal accepteren we allemaal

Gepubliceerd op

Data is de heilige graal van de nieuwe economie. Data is king. De technologische voortuitgang brengt ons mensen veel positiefs. Maar er is zeker ook een keerzijde. In het onderwerp Smart Systems of Internet of things komen beide kanten van de data-medaille elkaar scherp tegen.
Alles om ons heen wordt smart. Slim. Intelligent. Adaptief. Wereldwijde multinationals als Cisco, Google, Apple snappen het als geen ander. Social companies als Facebook, Twitter en LinkedIn leveren het bewijs. Wie data heeft, heeft de klant. Nou ja, niet alleen het hebben van data: ook het kunnen analyseren en profilen hoort daarbij. En slimme systemen helpen hier een handje aan mee. Nieuwe verdienmodellen ontstaan. Op slimme wijze worden afnemers zelf ‘het product’ in de door henzelf afgenomen dienst.
In de data-economie die ontstaat, is het een boeiende vraag: wie is eigenaar van de data? In eerste instantie ben ik geneigd te zeggen dat de ‘producent’ van data de eigenaar is. Toch wordt het anders wanneer je bij het aangaan van een nieuw energiecontract een slimme thermostaat (ter waarde van €299) cadeau krijgt. Voor wat, hoort wat. Toch?
In de alsmaar voortsnellende technologische ontwikkelingen lijkt er geen plaats te zijn voor een fundamentele ethische discussie. Goede initiatieven zijn vaak druppels op een gloeiende plaat. Dat Google met NEST op geraffineerde wijze nog dieper in ons leven penetreert is marketing. De quick-wins van een lagere energienota maakt ons blind. Dat onze blauwe vriend de jaarlijkse belastingopgave al voor 90% invult, bestempelen we gemakshalve als klantvriendelijk. En dichterbij: gebruikt u de data van uw klanten?
Het (vrij) delen van data is als het geven van geld aan een wereldvreemde; in de hoop of het vertrouwen dat hij of zij er iets goeds mee doet. En we accepteren dit met het grootste gemak.

Maarten van der Boon, maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Een nieuwe generatie

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in ...

Installateur als adviseur

‘Van (aard)gas los’ wordt niet meer als doel gezien maar als een middel. Zo ontstaat er ruimte voor meer oplossingen, ...

Herhaalt de geschiedenis zich?

In 2012 werd er door overheid al eerder subsidie uitgekeerd voor het verbeteren van de ventilatie in scholen in Nederland ...

Internationale leverancier neemt Climarad over

Volution Group plc, een internationale leverancier van oplossingen voor binnenluchtkwaliteit, heeft 75% van de aandelen van ClimaRad overgenomen. De overige ...

Een nieuwe generatie

Gepubliceerd op

Ondernemers in de bouwketen zijn positiever dan aan het begin van de coronacrisis. Vooral installatiebedrijven zijn optimistisch. De werkvoorraad in deze sector steeg naar 10 maanden, 10% van de sector verwacht een omzetstijging en 75% verwacht zelfs het personeelsbestand uit te breiden in de komende maanden. Dit blijkt uit de Monitor Bouwketen najaar 2020, uitgevoerd door het Economisch instituut voor de Bouw.

De cijfers zijn opvallend, want aan het begin van de coronacrisis hield nog bijna 40% rekening met een omzetdaling. Ondernemers blijven wel onzeker over de ontwikkelingen op de langere termijn. Wat is de impact van de stikstofproblematiek, de economische crisis en het nieuwe kabinet?
Terechte vragen, maar de uitdagingen in onze samenleving doen voorlopig nog wel een beroep ons. Klimaat, energietransitie, innovaties, digitalisering. De toekomst begint elke dag opnieuw. En de techniek hebben is een onderdeel van die toekomst zijn.

Maar wij zijn ook een onderdeel van de toekomst van jonge vakmensen. Regelmatig wordt een oproep gedaan om de deuren te openen voor beginnende vakmensen om stage te kunnen lopen. Met als inzet: leren, leren werken en je thuis gaan voelen in een sector. En in alle hectiek en de bijzondere manier van werken in deze coronatijden vraagt dat veel van de werkgevers, de werknemers, de scholen en de leerlingen. Toch vraag ik u allen om toch zoveel mogelijk de deuren te openen. Want we hebben deze jonge gedreven vakmensen nodig. En waar wij kunnen ondersteunen, laat het ons weten! En waar u tegen drempels oploopt, laat het ons weten.

Ik weet dat vele jongeren worstelen met hun toekomst; sommigen praten zelfs over een verloren generatie als men het over zichzelf heeft. Daar kunnen wij het verschil in maken. Laten we met elkaar ervoor zorgen dat dit de meest maatschappelijk betrokken generatie wordt die onderdeel is van een duurzame toekomst.

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Installateur als adviseur

‘Van (aard)gas los’ wordt niet meer als doel gezien maar als een middel. Zo ontstaat er ruimte voor meer oplossingen, ...

Herhaalt de geschiedenis zich?

In 2012 werd er door overheid al eerder subsidie uitgekeerd voor het verbeteren van de ventilatie in scholen in Nederland ...

Internationale leverancier neemt Climarad over

Volution Group plc, een internationale leverancier van oplossingen voor binnenluchtkwaliteit, heeft 75% van de aandelen van ClimaRad overgenomen. De overige ...

Hybride oplossing

In Venlo vindt een indrukwekkende transformatie plaats. Wat ooit een drukbezocht postkantoor was, wordt nu omgetoverd in een heus museum ...

Installateur als adviseur

Gepubliceerd op

‘Van (aard)gas los’ wordt niet meer als doel gezien maar als een middel. Zo ontstaat er ruimte voor meer oplossingen, van hybride warmtepomp voor bestaande bouw tot diverse varianten van de reguliere warmtepomp voor nieuwbouw. In veel gevallen uit dit zich in een lucht/water-warmtepomp gecombineerd met een gasgestookte hr cv-ketel. De taak van de installateur om het juiste totaaladvies te geven.
Neem bijvoorbeeld een nieuwbouwsituatie: dankzij goede isolatie verliezen huizen geen warmte maar kan ‘ongezonde’ lucht ook niet op een natuurlijke wijze verdwijnen. Goede ventilatie is essentieel voor een gezond binnenklimaat in woningen. Daarom is het belangrijk om ook een goed ventilatiesysteem met bijbehorende ventilatiedoorvoer te installeren. De combinatie van een Systeem D met een WTW-unit is bijvoorbeeld een energiezuinige oplossing. Maar er zijn ook talloze andere oplossingen te bedenken.
Is er eenmaal een ventilatiesysteem gekozen voor een project, dan moet men die afstellen op de gewenste luchthoeveelheden per ruimte. Dit kan zowel centraal in de luchtverdeelkast als via de ventielen in de afzonderlijke ruimten gebeuren. Een aantal fabrikanten heeft daarvoor speciale calculatiesoftware ontwikkeld. Daarnaast geeft bijna elke fabrikant training aan haar klanten.
Uiteindelijk is de gebruiker gebaat bij een goed werkende en storingsvrije installatie. Om dit te bereiken is een goede afstemming en samenwerking tussen de installateur en de fabrikanten essentieel. Doordat elke situatie anders is moet de installateur door het goed combineren van de verschillende oplossingen en het op de juiste manier installeren, zorgdragen voor een goed werkende installatie. De fabrikant kan hieraan bijdragen door goed naar de installateur te luisteren, te komen met oplossingen die in de praktijk gevraagd worden en daarnaast de juiste training en informatie te verschaffen bij nieuwe én bestaande technieken. Met als resultaat een comfortabele en gezonde leefomgeving voor de eindgebruiker.

Wouter Bossink, M&G Group
Namens de Vereniging van fabrikanten van rookgasafvoersystemen, Rogafa

Ander relevant nieuws van onze redactie

Quickscan ventilatie in scholen is beschikbaar

De Quickscan ventilatie in scholen is beschikbaar gekomen. Het is de tweede tool van Masterplan Ventilatie. Met deze quickscan kunnen ...

Subsidie ventilatie scholen later beschikbaar

De Specifieke Uitkering Ventilatie in Scholen (SUVIS) wordt uiterlijk op 30 november a.s. gepubliceerd door de minister van BZK. Het ...

Quickscan COVID-19 en ventilatie in kantoren

Met de Quickscan COVID-19 en ventilatie in kantoren kunnen technisch dienstverleners samen met gebouwbeheerders bepalen of de ventilatie in een ...

Snel binnenklimaat in scholen en verpleeghuizen meten

Technisch dienstverlener Unica komt met ‘Air Insight’ op de markt, waarmee inzicht wordt verkregen in de kwaliteit van het binnenklimaat ...

Herhaalt de geschiedenis zich?

Gepubliceerd op

In 2012 werd er door overheid al eerder subsidie uitgekeerd voor het verbeteren van de ventilatie in scholen in Nederland. De markt pakte dit net als nu voortvarend aan en ontwikkelde nieuwe units en systemen om de ventilatie op scholen te verbeteren. Echter, drie jaar later bleek uit de evaluatie van het subsidietraject dat meer dan de helft van het geld was uitgegeven aan randzaken en niet aan het verbeteren van de ventilatie zelf.

Acht jaar later komt de overheid wederom met een subsidieregeling, de specifieke uitkering ventilatie in scholen (SUVIS). Waar je verwacht dat 100% van deze subsidie naar ventilatiesystemen gaat in schoolgebouwen, geldt ook nu dat dit niet het geval is. Het is namelijk een regeling met als doel het stimuleren van projecten waarmee middels noodzakelijke energiezuinige maatregelen, het binnenklimaat in bestaande schoolgebouwen kan worden verbeterd. Hetgeen inhoudt - lees de stukken in de Staatscourant maar eens goed – dat je ook subsidie krijgt op warmtepompen of bijvoorbeeld dubbelzijdig glas. Zolang je daarmee maar het binnenklimaat duurzaam verbetert.
Natuurlijk is hier niks mee, maar het was ons toch te doen om de ventilatie in scholen te verbeteren? Doordat de meerderheid van de scholen nog steeds geen goede ventilatie heeft geïnstalleerd, werken ouders noodgedwongen thuis en wordt de maatschappij onevenredig zwaar geraakt. Los van de achterstand die de leerlingen oplopen.
Tijdens de lockdown zijn de scholen gesloten. Hét moment dus om de scholen die nog niet over voldoende ventilatie beschikken aan te pakken. Niets is minder waar. Schoolventilatieprojecten worden uitgesteld en scholen worden voorzien van warmtepompen en zonnecellen. Gaat de geschiedenis zich herhalen? Of nemen we als branche onze verantwoording en gaan we ervoor zorgen dat alle scholen over voldoende en duurzame ventilatie beschikken?

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Ander relevant nieuws van onze redactie

Temperatuuroverschrijding

Nu woningen steeds beter geïsoleerd worden, komt ook steeds vaker de koeling van woningen aan de orde. Net zoals met ...

Market getting

Een niet alledaagse titel boven een column: market getting. Het is de kern van het vakgebied marketing. Het ‘(ver)krijgen van ...

Een leven lang samenwerken

Het jaar 2020 ligt achter ons. En ook voor u zal gelden dat u met gemengde gevoelens terugkijkt. Eén ding ...

All electric vraagt kennis, kunde en zorgvuldigheid

Voor optimaal comfort van een all-electric verwarmingstoepassing is de bewoner afhankelijk van de bouwkundige details. Deze moeten goed toegepast en ...

Temperatuuroverschrijding

Gepubliceerd op

Nu woningen steeds beter geïsoleerd worden, komt ook steeds vaker de koeling van woningen aan de orde. Net zoals met alles zal er hiervoor bij het begin moeten worden begonnen. Om warmte binnen te houden isoleren we goed, maar om warmte buiten te houden zal er goede zonwering aanwezig dienen te zijn bij een woning.

Vorig jaar schreef ik al over de kracht van de WTW-installatie in het helpen koelen van een woning door ’s avonds buitenlucht via een bypass in te blazen. Steeds meer fabrikanten leveren tegenwoordig ook koelbatterijen waarmee topkoeling gerealiseerd kan worden. Een mooie oplossing in combinatie met een bodemsysteem die de regeneratie van de bron ook meehelpt. Bij een lucht/water-systeem zal er echter actief gekoeld dienen te worden om koude voor deze batterij aan te leveren.

Wellicht kan echter een PCM-batterij in samenwerking met de WTW-installatie zorgen voor de versterking van de passieve koeling die de WTW-installatie kan leveren. Zonder de hele woning van PCM te voorzien. Hiermee kan de energie van de koudere nachtlucht opgeslagen worden en deze overdag gebruikt worden, zonder hulp van actieve koelapparaten.

Het belangrijkste punt zal zijn dat de batterij in de nacht goed ontladen dient te worden, zonder dat dit negatieve effecten heeft op de koeling die ’s nachts gedaan kan worden. Er kan wellicht wel meer geventileerd worden, zonder dat dit ’s nachts geluidsklachten geeft, omdat de lucht van het ontladen kortgesloten kan worden naar een retourkanaal. Misschien een volgende stap voor fabrikanten om naar te kijken. Om in de toekomst te helpen met temperatuuroverschrijvingen. Ik wil het voor mijzelf binnenkort wellicht eens proberen!

Tim Visser, Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

 

Ander relevant nieuws van onze redactie

Market getting

Een niet alledaagse titel boven een column: market getting. Het is de kern van het vakgebied marketing. Het ‘(ver)krijgen van ...

Een leven lang samenwerken

Het jaar 2020 ligt achter ons. En ook voor u zal gelden dat u met gemengde gevoelens terugkijkt. Eén ding ...

All electric vraagt kennis, kunde en zorgvuldigheid

Voor optimaal comfort van een all-electric verwarmingstoepassing is de bewoner afhankelijk van de bouwkundige details. Deze moeten goed toegepast en ...

Positief vooruitkijken

Op het moment dat ik dit schrijf zitten we aan de vooravond van memorabele kerstdagen en een jaarwisseling zonder vuurwerk ...

Market getting

Gepubliceerd op

Een niet alledaagse titel boven een column: market getting. Het is de kern van het vakgebied marketing. Het ‘(ver)krijgen van de markt’. Marketing is een vak en zoals bij elk vak is er de juiste combinatie van kennis en kunde nodig om een goede vakvrouw of -man te worden.
Het krijgen van een goede positie in de markt hangt af van veel onderwerpen. Het gaat om organisaties, producten en diensten. Over strategie en over uitvoeren. Marketing gaat over gedrag. Over mensen. Over jou en mij. En dat maakt het vak zo boeiend.
Vooropgesteld, het hebben van een goed product of goede dienst is een voorwaarde voor het bestaansrecht van een organisatie. Het gaat dan wel over meer dan ‘een goede kwaliteit’. Wat betekenen uw installaties, oplossingen en producten voor uw klant? Of misschien wel voor de klant van de klant van uw klant. Wat levert eindgebruiker nu precies op? Welke waarde brengt het?
Dit is het domein van marketing: de klant in samenhang met uw aanbod. Weten wat belangrijk is voor de klant of opvolgende afnemers in de keten. Hoe u kunt inspelen op wat klanten en hun afnemers belangrijk vinden. De zogenaamde klantbehoeften en hoe u daarop in kunt spelen. En, een positie in de markt mee kunt verwerven.
Helaas kom ik in de praktijk nog wel wat opmerkelijke aannames tegen. U (her)kent deze voorbeelden vast: dat een goed product zichzelf verkoopt; dat marketing gaat om het maken van reclame; dat marketing geen zin heeft, want klanten kiezen toch alleen voor ‘de goedkoopste’. Sommige van deze aannames zijn overtuigingen, diep geworteld in technische omgevingen. En daarom spit ik de komende columns in dit magazine toe op het thema ‘de mythes van marketing’. Volgende keer: ‘marketing is geen reclame’.

Maarten van der Boon, maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Een leven lang samenwerken

Het jaar 2020 ligt achter ons. En ook voor u zal gelden dat u met gemengde gevoelens terugkijkt. Eén ding ...

All electric vraagt kennis, kunde en zorgvuldigheid

Voor optimaal comfort van een all-electric verwarmingstoepassing is de bewoner afhankelijk van de bouwkundige details. Deze moeten goed toegepast en ...

Positief vooruitkijken

Op het moment dat ik dit schrijf zitten we aan de vooravond van memorabele kerstdagen en een jaarwisseling zonder vuurwerk ...

Rol van ventilatie onderschat

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen ...

Een leven lang samenwerken

Gepubliceerd op

Het jaar 2020 ligt achter ons. En ook voor u zal gelden dat u met gemengde gevoelens terugkijkt. Eén ding is zeker: niets is meer hetzelfde. Corona heeft het kompas van de branche misschien niet veranderd maar dat van het reguliere leven en werken wel. Het lijkt soms al zo lang geleden dat je als team even kan bijpraten, onbezorgd in een bus met elkaar naar een klus gaat.

Het lijkt zo lang geleden dat trainingen, workshops en scholing gewoon verliepen; in één ruimte met elkaar in plaats van op afstand.
Het belang van (actuele) kennis werd nog helderder. Als het gaat om bijvoorbeeld ventilatie in gebouwen. Maar denk ook aan de inzet op verduurzaming die een extra impuls kreeg. Alles vanuit het idee: het moet anders. En daar staan wij als branche voor aan de lat. Kennis en leven lang ontwikkelen horen bij die opgave. Maar er is meer! Het gaat ook om een leven lang samenwerken. Op de werkvloer. In de keten. In het opleiden.
Mbo- en hbo-scholen zijn de natuurlijk samenwerkingspartners van bedrijven en vakmensen in de regio. Verder zien we ook dat steeds meer WO opgeleiden onze sector versterken. Een leven lang ontwikkelen is een leven lang samenwerken om praktijk en theorie samen te brengen met als doel het beste uit de vakman of vakvrouw te halen. Een voorbeeld is House of Skills, een publiek-private samenwerking in de Metropoolregio Amsterdam. Bedrijfsleven, brancheorganisaties, werknemers- en werkgeversorganisaties, kennisinstellingen, onderwijs en bestuurders uit de regio werken hier nauw samen mensen op te leiden op basis van de uitdagingen van nu en morgen. Dit soort initiatieven zien we overal opduiken.
Samenwerken is de norm om samen ontwikkelen mogelijk te maken. We stappen over elkaars grenzen heen om het beste uit ons zelf te halen. Dat samenwerken wens ik iedereen in 2021. Zodat we met het verschil kunnen maken.

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

All electric vraagt kennis, kunde en zorgvuldigheid

Voor optimaal comfort van een all-electric verwarmingstoepassing is de bewoner afhankelijk van de bouwkundige details. Deze moeten goed toegepast en ...

Positief vooruitkijken

Op het moment dat ik dit schrijf zitten we aan de vooravond van memorabele kerstdagen en een jaarwisseling zonder vuurwerk ...

Rol van ventilatie onderschat

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen ...

Subsidies en financiële regelingen in de projectenmarkt

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

All electric vraagt kennis, kunde en zorgvuldigheid

Gepubliceerd op

Voor optimaal comfort van een all-electric verwarmingstoepassing is de bewoner afhankelijk van de bouwkundige details. Deze moeten goed toegepast en uitgevoerd worden door de ontwerper en installateur om zodoende comfortklachten te voorkomen. Dit vraagt de nodige kennis en kunde van zowel ontwerper als installateur. Een ander punt van aandacht is het formaat van het voorraadvat, die – afhankelijk van de gezinssituatie – al gauw een inhoud van 200-300 liter water vraagt.
Als aan bovenstaande vereisten is voldaan, is het installeren van een all-electric verwarmingsoplossing een prima oplossing voor nieuwbouwhuizen. Maar daarmee ben je er qua duurzaamheid en energiebesparing nog niet. Je kunt nóg meer energie besparen door het systeem goed te laten inregelen (tot 20% besparing), toepassing van zoneregeling bij vloerverwarming (tot 10% besparing) en laten installeren van thermostatische radiatorventielen (tot 10% besparing). Deze energiebesparende opties zorgen voor maximale besparing én maximaal comfort.
Toepassing van een all-electric variant in de bestaande woningbouw wordt een behoorlijke uitdaging. Het is noodzakelijk om de woning grondig te isoleren (label A niveau) anders wordt er teveel ingeleverd op zowel rendement als comfort. Voor woningen gebouwd voor 1970 is het zelfs nodig een extra schil om de woning aan te brengen. Daarnaast is het nodig om het afgiftesysteem aan te passen naar een laag-temperatuursysteem. En ook hier een groot punt van aandacht: waar wordt het voorraadvat geplaatst (rekening houdend met formaat en gewicht).
Het toepassen van een all- electric verwarmingstoestel in een bestaande woning vergt een uiterst zorgvuldig ontwerp en dito uitvoering waarbij de slotsom vaak luidt: te duur. Om een dusdanige ingrijpende en kostbare verbouwing te voorkomen zou een hybride verwarmingssysteem voor de bestaande woningbouw een haalbare en betaalbare oplossing zijn.

Anne Jaap Deinum, Branchemanager
De Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Positief vooruitkijken

Op het moment dat ik dit schrijf zitten we aan de vooravond van memorabele kerstdagen en een jaarwisseling zonder vuurwerk ...

Rol van ventilatie onderschat

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen ...

Subsidies en financiële regelingen in de projectenmarkt

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Bestendig voor de toekomst

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn ...

Positief vooruitkijken

Gepubliceerd op

Op het moment dat ik dit schrijf zitten we aan de vooravond van memorabele kerstdagen en een jaarwisseling zonder vuurwerk. De Corona Lock-down is inmiddels een feit. Net als de vorige keer probeert iedereen er het beste van te maken. Toch worden nog vaak de regels overtreden en/of wordt aan die regels een eigen invulling gegeven. Maar laten we vooral positief blijven denken: de vaccinatie is gestart en laten we hopen dat dit de aanzet is voor Nederland en de rest van de wereld om weer een ‘normaal’ leven op te pakken. We gaan het beleven.

Wat voor alle ondernemers aan het einde van het jaar ondertussen belangrijk blijft, is het financieel afronden ervan. Ik vrees dat er in menige boekhouding flink negatieve coronacijfers te zien zullen zijn. Dat geldt natuurlijk vooral voor de horeca, entertainment industrie, niet-essentiële winkels, verenigingen en clubs. De installatiesector mocht gelukkig wel doordraaien. Toch zal bij het afsluiten van het jaar blijken dat door alle extra organisatie, uitval van personeel en voorzieningen die moesten worden getroffen, heel veel extra kosten zijn ontstaan. Ik denk dat dit zo maar kan oplopen tot zo’n 10,000,- euro per werknemer; een bedrag dat het eindresultaat flink zal beïnvloeden. De cijfers zullen wellicht niet rood kleuren, maar de winsten zullen beduidend lager zijn en de invloed op premies en voorzieningen komen daar zeker nog achteraan. Iets om zeker even bij stil te staan aan het begin van het nieuwe jaar. Maar laat ik vooral positief afsluiten en vooruitkijken naar een in alle opzichten weer gezond 2021, voor iedereen.

Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

Op onze nieuwsbrief abonneren

Rol van ventilatie onderschat

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen ...

Subsidies en financiële regelingen in de projectenmarkt

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Bestendig voor de toekomst

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn ...

Digital rocks

Een van de grote versnellers van innovatie is digitalisering. De snelle ontwikkelingen in ‘digital’ brengen structurele veranderingen in de branche ...

Rol van ventilatie onderschat

Gepubliceerd op

De Nederlandse overheid stelt 360 miljoen euro beschikbaar om schoolbesturen en gemeenten te helpen bij het aanpassen van de ventilatiesystemen op scholen. Op 1 januari 2021 trad de ‘Specifieke Uitkering Ventilatie in Scholen’ (SUVIS) in werking om het binnenklimaat van bestaande schoolgebouwen te verbeteren. Hoe lang speelt covid-19 nu al, wordt het niet eens tijd voor actie?

Volgens de overheid staat de subsidie los van het feit dat het aantal corona-besmettingen op scholen vlak voor de lockdown fors toenam. Onbegrijpelijk! Mede omdat het RIVM op haar eigen site aangeeft dat goed ventileren juist wel helpt om de overdracht van luchtweginfecties zoals covid-19 te beperken.

Neem nu de situatie op de middelbare scholen en het voortgezet onderwijs. Zelf heb ik drie zonen waarvan de oudste twee op het ROC. Beiden gaan slechts twee dagen per week een halve dag naar school en volgen de rest van de week een paar uur online les. De jongste zit op de middelbare school, waar twee weken voor de lockdown al overgeschakeld was naar online les vanwege ernstige corona-besmetting bij vele leerlingen en leraren. Al mijn kinderen missen de interactie, het sociale aspect en lopen leerachterstand op.

In april vorig jaar was al bekend dat de ventilatie in het vooroorlogs schoolgebouw van mijn jongste zoon onvoldoende was. In de tussentijd is er helaas niks zichtbaars gedaan om dit voor de leerlingen en leraren te verbeteren. Ook hier geldt dat de rol van ventilatie wordt onderschat.

Uit internationaal wetenschappelijk onderzoek blijkt dat corona-besmetting via aerosolen wel degelijk plaatsvindt en dat grondig ventileren het aantal besmettingen significant laat afnemen. Als alle scholen wel optimaal geventileerd zouden zijn, zouden onze kinderen dan wel normaal les gevolgd kunnen hebben?

Het wordt tijd voor actie!

Wouter Wijma, Voorzitter Binnenklimaat Nederland

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Subsidies en financiële regelingen in de projectenmarkt

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Bestendig voor de toekomst

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn ...

Digital rocks

Een van de grote versnellers van innovatie is digitalisering. De snelle ontwikkelingen in ‘digital’ brengen structurele veranderingen in de branche ...

Vraaggestuurd ventileren

Ventileren op basis van CO2 is een goede maatstaaf voor wat betreft de bezetting in een ruimte. In ontwerpen en ...

Subsidies en financiële regelingen in de projectenmarkt

Gepubliceerd op

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van het Klimaatakkoord in de Gebouwde Omgeving. Dit op basis van voortschrijdend inzicht en na diverse publicaties. 2050 het jaar waarin alle ambities uit het Klimaatakkoord gerealiseerd moeten zijn, blijkt te ver weg om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Er wordt nog teveel afgewacht wat de (politieke) toekomst brengen zal. Met 2030 als realistische tussenstop kunnen nu de handen uit de mouwen. Want met duurzaam installeren kunnen we nu al beginnen.
Voor nieuwbouw staan de regels duidelijk op papier, waardoor nieuwe gebouwen en woningen zo goed als energieneutraal worden opgeleverd. De grote winst valt te behalen in de bestaande woningvoorraad. Juist hiervoor geldt: wat je niet verbruikt hoef je ook niet op te wekken. Naast isoleren en het plaatsen van hybride verwarmingssystemen is met tal van energiebesparende maatregelen het energiegebruik fors terug te dringen door toepassing van bijvoorbeeld: thermostatische radiatorventielen, automatische ontluchter/ontgassing, een magneetfilter, douche-waterterugwinning en zelfregelende vloerverwarmingssets. En voor alle verwarmingsinstallaties (dus zowel cv-ketels als [hybride] warmtepompen) geldt dat goed installeren en inregelen van groot belang is voor kwaliteit, prestatie én wooncomfort.
De kleine utiliteitsbouw blijft qua energiebesparing een nog wat onderbelicht thema. Fabriekshallen, bedrijfsunits, sporthallen en showrooms worden vaak nog verwarmd door niet-condenserende toestellen. Dit terwijl er met HR luchtverwarmers 20% besparing gerealiseerd kan worden.
Om te voorkomen dat het Klimaatakkoord vooral een papieren realiteit blijft, een oproep aan installerend Nederland: ga aan de slag en pak die kans! De producten en technieken zijn er, het is aan de installatiebranche om ze aan de man te brengen. Want als installateur kun je de rol van duurzaamheidsambassadeur prima oppakken. Nu al grote energiebesparingen inboeken begint bij duurzaam installeren.

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Bestendig voor de toekomst

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn ...

Digital rocks

Een van de grote versnellers van innovatie is digitalisering. De snelle ontwikkelingen in ‘digital’ brengen structurele veranderingen in de branche ...

Vraaggestuurd ventileren

Ventileren op basis van CO2 is een goede maatstaaf voor wat betreft de bezetting in een ruimte. In ontwerpen en ...

Installateur als duurzaamheidsambassadeur

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Bestendig voor de toekomst

Gepubliceerd op

We zijn op weg naar de verkiezingen van de Tweede Kamer in 2021. Het kan u bijna niet ontgaan zijn. Nieuwe partijleiders staan op. Verrassende nieuwe kandidaten op de lijst. En de eerste verkiezingsprogramma’s zijn al verschenen; vol goede voornemens en plannen.

Zelf probeer ik in de gaten te houden wat al die plannen betekenen voor onze sector. Eén ding staat vast. Corona en de gevolgen van de pandemie bepalen de toon. Maar de erkenning voor vakmanschap lees ik ook terug! En dat is mooi. Want één ding is helder: de technische beroepen zijn pandemie-bestendig én recessieproof. Dat zien we ook terug in de plannen. Klimaat, verduurzaming en gasloos zijn de termen die ik lees. Er ligt ambitie, maar ook urgentie.

Door de coronacrisis staan de zorg en het onderwijs echter ook in de schijnwerpers. En ook daar spelen we als sector een belangrijke rol in. Geen topzorg zonder de goede technische infrastructuur. E-health en zorg op afstand kunnen niet zonder techniek. En als we denken aan het onderwijs heeft de inzet op hybride vormen een appel gedaan op de technische infrastructuur van de scholen op alle niveaus. We zijn profs geworden in het boeien van studenten en leerlingen op afstand. En die kracht ligt bij docenten, maar ook bij de mogelijkheden van techniek.

Dus in de komende maanden van debatten, politici die naar elkaar wijzen, cijfers, prioriteiten en opiniepeilingen, hoop ik dat we blijven nadenken over de dag van morgen heen. Durven denken in kansen. En dat we naast klappen voor de helden in de zorg en het onderwijs óók onze vakmensen in de techniek blijven waarderen.

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Digital rocks

Een van de grote versnellers van innovatie is digitalisering. De snelle ontwikkelingen in ‘digital’ brengen structurele veranderingen in de branche ...

Vraaggestuurd ventileren

Ventileren op basis van CO2 is een goede maatstaaf voor wat betreft de bezetting in een ruimte. In ontwerpen en ...

Installateur als duurzaamheidsambassadeur

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Van dromen op papier naar doen

De installatiebranche is volop in beweging. Rapporten als RADAR, CONNECT2025 en SCENARIO2040 schetsen een veelbelovende toekomst met een toonaangevende rol ...

Digital rocks

Gepubliceerd op

Een van de grote versnellers van innovatie is digitalisering. De snelle ontwikkelingen in ‘digital’ brengen structurele veranderingen in de branche. Geen enkel bedrijf of organisatie ontkomt aan de impact van digital. In een sectoranalyse van een bank, met de titel ‘Digitalisering in de bouw – een wereld te winnen’, las ik eens hoe de digitalisering de bouw raakt. Ondanks dat dit rapport wat ouder is, is het goed de inhoud te bekijken.

Vanuit het rapport zijn de parallellen naar de installatiebranche onmiskenbaar te maken. Ik lees er diverse kansen in voor de sector. Het proces van digitalisering zorgt ervoor dat sectorbedrijven van correctief onderhouden naar predictive beheren gaan. Door 24/7 de technische oplossingen en onderliggende producten en diensten te monitoren, zijn we in staat harde prestatiegaranties af te geven. Diezelfde data zorgen ervoor dat voorraden naar beneden gaan. Sterker nog: ik verwacht binnen nu en 5 jaar de eerste 3D-printers die in aantallen kleine componenten op oproep produceren. Het brengt nieuwe business met andere verdienmodellen. Dat verdergaande digitalisering ook de werkgelegenheid gaat raken, staat voor mij als een paal boven water. De scheiding van capaciteits- en kennisbedrijven wordt scherper en daardoor ook de benodigde arbeidskrachten.

Het rapport beschrijft de invloed van digitalisering op processen, materiaal en arbeidsmarkt in de bouw. Onderwerpen waar digitalisering ook de branche raakt in ons voordeel. Want de essentie van digitalisering is technologie. De vele data die onze techniek verzamelt en in toenemende mate beschikbaar maakt, zorgt voor nieuwe kantelingen. De installatiebranche is – als het goed is – intrinsiek beter voorbereid op de impact van digitalisering. Installateurs die dit doorgronden, transformeren naar datagedreven servicebedrijven. Digital rocks!

Maarten van der Boon, maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Vraaggestuurd ventileren

Ventileren op basis van CO2 is een goede maatstaaf voor wat betreft de bezetting in een ruimte. In ontwerpen en ...

Installateur als duurzaamheidsambassadeur

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Van dromen op papier naar doen

De installatiebranche is volop in beweging. Rapporten als RADAR, CONNECT2025 en SCENARIO2040 schetsen een veelbelovende toekomst met een toonaangevende rol ...

Geen verandering zonder veranderen

Het voelt langer geleden dan het in werkelijkheid is: april 2020. Ik weet nog goed dat ik bij het schrijven ...

Vraaggestuurd ventileren

Gepubliceerd op

Ventileren op basis van CO2 is een goede maatstaaf voor wat betreft de bezetting in een ruimte. In ontwerpen en bestekken eindigt er echter nog wel eens alleen een CO2-sensor in de woonkamer om de ventilatie-unit aan te sturen. Op het moment dat de bezetting in de woonkamer het grootst is, gaat dit goed. Zit er echter één persoon in een studieruimte en verder niemand in de woonkamer, dan zal er in die ruimte tekort geventileerd worden. Ook in een verzamelkanaal meten zal geen goed resultaat geven, doordat er menglucht gemeten wordt. Wel energie-efficiënt, maar onvoldoende geventileerd.

De meeste fabrikanten geven hierin goed advies: iedere verblijfsruimte dient een eigen CO2-sensor te hebben of een eigen kanaal met een klepregeling. Als er echter een normale MV-unit aanwezig is die alleen afzuigt in de keuken, berging, badkamer en het toilet, dan zal er een ‘menglucht’ afgezogen worden, die uit verschillende ruimtes afkomstig is. Uiteindelijk zal de CO2 in de ruimte met de hoogste waarde zakken (zolang daar goede toevoer is), maar de unit zal hiervoor langer moeten draaien doordat deze ook andere ruimtes afzuigt. Het toevoegen van extra afzuigpunten in veel gebruikte ruimtes kan een oplossing bieden.

Tim Visser, Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

 

Ander relevant nieuws van onze redactie

Installateur als duurzaamheidsambassadeur

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van ...

Van dromen op papier naar doen

De installatiebranche is volop in beweging. Rapporten als RADAR, CONNECT2025 en SCENARIO2040 schetsen een veelbelovende toekomst met een toonaangevende rol ...

Geen verandering zonder veranderen

Het voelt langer geleden dan het in werkelijkheid is: april 2020. Ik weet nog goed dat ik bij het schrijven ...

Zwartepieten

Vroeger speelden we een kaartspelletje, Zwartepieten werd het genoemd. Hoe het exact ging is me helaas ontschoten. Ik weet wel ...

Installateur als duurzaamheidsambassadeur

Gepubliceerd op

Na een jaar lang proberen, onderzoeken en uitwerken in de praktijk, keert het tij voor wat betreft de uitvoering van het Klimaatakkoord in de Gebouwde Omgeving. Dit op basis van voortschrijdend inzicht en na diverse publicaties. 2050 het jaar waarin alle ambities uit het Klimaatakkoord gerealiseerd moeten zijn, blijkt te ver weg om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Er wordt nog teveel afgewacht wat de (politieke) toekomst brengen zal. Met 2030 als realistische tussenstop kunnen nu de handen uit de mouwen. Want met duurzaam installeren kunnen we nu al beginnen.
Voor nieuwbouw staan de regels duidelijk op papier, waardoor nieuwe gebouwen en woningen zo goed als energieneutraal worden opgeleverd. De grote winst valt te behalen in de bestaande woningvoorraad. Juist hiervoor geldt: wat je niet verbruikt hoef je ook niet op te wekken. Naast isoleren en het plaatsen van hybride verwarmingssystemen is met tal van energiebesparende maatregelen het energiegebruik fors terug te dringen door toepassing van bijvoorbeeld: thermostatische radiatorventielen, automatische ontluchter/ontgassing, een magneetfilter, douche-waterterugwinning en zelfregelende vloerverwarmingssets. En voor alle verwarmingsinstallaties (dus zowel cv-ketels als [hybride] warmtepompen) geldt dat goed installeren en inregelen van groot belang is voor kwaliteit, prestatie én wooncomfort.
De kleine utiliteitsbouw blijft qua energiebesparing een nog wat onderbelicht thema. Fabriekshallen, bedrijfsunits, sporthallen en showrooms worden vaak nog verwarmd door niet-condenserende toestellen. Dit terwijl er met HR luchtverwarmers 20% besparing gerealiseerd kan worden.
Om te voorkomen dat het Klimaatakkoord vooral een papieren realiteit blijft, een oproep aan installerend Nederland: ga aan de slag en pak die kans! De producten en technieken zijn er, het is aan de installatiebranche om ze aan de man te brengen. Want als installateur kun je de rol van duurzaamheidsambassadeur prima oppakken. Nu al grote energiebesparingen inboeken begint bij duurzaam installeren.

Coen van de Sande

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Van dromen op papier naar doen

De installatiebranche is volop in beweging. Rapporten als RADAR, CONNECT2025 en SCENARIO2040 schetsen een veelbelovende toekomst met een toonaangevende rol ...

Geen verandering zonder veranderen

Het voelt langer geleden dan het in werkelijkheid is: april 2020. Ik weet nog goed dat ik bij het schrijven ...

Zwartepieten

Vroeger speelden we een kaartspelletje, Zwartepieten werd het genoemd. Hoe het exact ging is me helaas ontschoten. Ik weet wel ...

Slimme maatregelen om efficiënter te verwarmen

Het duurzaam verwarmen van de bestaande gebouwde omgeving en daarmee de CO2-uitstoot verlagen is een enorme uitdaging. Het energiegebruik moet ...

Van dromen op papier naar doen

Gepubliceerd op

De installatiebranche is volop in beweging. Rapporten als RADAR, CONNECT2025 en SCENARIO2040 schetsen een veelbelovende toekomst met een toonaangevende rol voor de techniek. We zijn goed op de hoogte van wat er op onze sector afkomt en hebben de sleutel in handen bij het verduurzamen van de samenleving. Het zijn grootse visies en vergezichten over hoe we de uitdagingen van morgen tegemoet moeten treden. Maar om onze dromen tot leven te laten komen, is meer nodig dan alleen papier. Inspiratie. Uit je comfortzone. Actie en reactie. Reflectie. En dat is waar het Huis van Sarah voor mij voor staat.

Met het Huis van Sarah brengen we de papieren werkelijkheid tot leven. Het is een directe vertaling van de toekomstverkenningen en de dromen die we hebben. Met dit multimediale programma dat door het land toert, willen we vakmensen van nu en van morgen inspireren. Zij maken tenslotte het verschil. Het Huis van Sarah laat je stilstaan bij de vraag: ‘wie ben ik en wat doe ik om mijn talenten in te zetten voor een betere wereld?’ Het gesprek moet gevoerd worden over wie we als branche zijn, en wie we willen zijn.

We staan als branche en als individuele vakmensen voor een transitie. Welke bijdragen willen wij leveren aan maatschappelijke uitdagingen? Durven wij de handschoen op te pakken? Durven we voorop te lopen? Er is nu lef nodig om hierover het echte gesprek met elkaar aan te gaan. Dit doe je in het Huis van Sarah. Laat je prikkelen, verwonderen en inspireren om zo jouw dromen en die van de branche tot leven te laten komen. Want de sleutel is in handen van de techniek. Wij lopen voorop! Loop jij met ons mee?

Sven Asijee, Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Geen verandering zonder veranderen

Het voelt langer geleden dan het in werkelijkheid is: april 2020. Ik weet nog goed dat ik bij het schrijven ...

Zwartepieten

Vroeger speelden we een kaartspelletje, Zwartepieten werd het genoemd. Hoe het exact ging is me helaas ontschoten. Ik weet wel ...

Slimme maatregelen om efficiënter te verwarmen

Het duurzaam verwarmen van de bestaande gebouwde omgeving en daarmee de CO2-uitstoot verlagen is een enorme uitdaging. Het energiegebruik moet ...

Onzekerheden managen

De coronacrisis gaat niet voorbij aan de techniek. Er wordt een volumedaling van 5% verwacht in 2021 en het zal ...

Geen verandering zonder veranderen

Gepubliceerd op

Het voelt langer geleden dan het in werkelijkheid is: april 2020. Ik weet nog goed dat ik bij het schrijven destijds twijfelde over de column voor die maand. Moest ik wel inhaken op Corona? Wie weet was het wel overgewaaid tegen de tijd van publicatie; bleek het toch niet meer dan een vervelende griep. Was het als een steen in glad water.

Ruim zeven maanden later weten we wel beter. Ervaren we dagelijks allerlei beperkingen. Maatschappelijk, economisch en – misschien nog wel het meest lastige – sociaal. Geen dag gaat er voorbij zonder dat het grote C-woord in de media is genoemd.

Corona… de impact nu én naar de toekomst is groot. De bouw- en installatiesector laveert er relatief gemakkelijk doorheen. Raakt het de sectoren écht niet in haar grondvesten? Sectoronderzoeken spreken elkaar regelmatig tegen. Wanneer je het oor te luister legt, hoor en lees je door de beugel genomen gunstige berichten: “We zijn druk”. Het sentiment is positief. Schone schijn? Struisvogeltactiek?

Corona heeft wereldwijd blijvende gevolgen in hoe wij ons werk organiseren en uitvoeren. Denk maar aan onze kijk op reizen, thuiswerken en arbeidsvoorwaarden. Dat biedt onze sector kansen. Tegelijkertijd zijn er ook zeker bedreigingen: waar komt de Corona-rekening te liggen (maatschappelijk en economisch)?

Ook onze sector gaat niet ontkomen aan de veranderingen die in de BV Nederland gaande zijn. Het is wijs daarop te anticiperen. Welke scenario’s zijn voor jouw bedrijf te voorzien []? Het is nu de tijd om jouw waardepropositie [] tegen het licht te houden. Maak eens een SWOT-analyse []. Eén ding is zeker: elke verandering gaat altijd samen met daadwerkelijk veranderen. Wat ga jij doen ‘to fit’ de toekomst?

Maarten van der Boon
maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Hoe hoog ligt jou servicegraad?

Zet tien bedrijven op een rij en stel de vraag: “Wat is jou top 3 waarop jij je onderscheid van ...

Hoe online-proof is uw waardepropositie?

Ook onze sector zit midden in de integrale gezondheids-, maatschappelijk- en economische crisis. Hele waardeketens ondervonden al vanaf januari een ...

De gouden cirkel van waarde

Mijn vorige blog eindigde met een tip om een het Business Model Canvas te gebruiken voor het ontwikkelen van waardeproposities ...

De waarde van waarde

Wat is waarde, in de context van bedrijven en haar marketing? En hoe staat het met toegevoegde waarde? Wat is ...

Zwartepieten

Gepubliceerd op

Vroeger speelden we een kaartspelletje, Zwartepieten werd het genoemd. Hoe het exact ging is me helaas ontschoten. Ik weet wel dat als je de zwarte piet had, je deze kwijt moest zien te raken. Want wie hem aan het eind van het spel had, verloor.
Op dit moment is de hele maatschappij aan het Zwartepieten, heb ik het idee. Ik word er in ieder geval regelmatig mee geconfronteerd. We monteren een apparaat en sluiten dit conform de daarvoor geldende regels aan. Die regels zijn voor de werkzaamheden doorgelezen en ter harte genomen. Het werk wordt afgerond, maar dan blijkt er een probleempje te zijn met het functioneren. Je gaat eerst zelf alles na, maar komt dan op een punt dat je vastloopt.
De telefoon gepakt, en dan begint het Zwartepieten. De eerste aan de lijn kan je niet helpen, daarvoor moet je bij een collega zijn. Die komt met opmerkingen over dingen die je na moet kijken. Maar die stonden al in het boekje, dus dat was al gedaan. Dan word je doorverbonden met de service- of een andere afdeling, waar je, na een of twee keer te zijn doorgezet, bij een persoon komt die kan helpen… of niet. Uiteindelijk krijg je het hoogste orgaan van service aan de lijn, die nog een tip in huis heeft, en dan… heb je de zwarte piet weer terug, want nog steeds lukt het niet het probleem op te lossen.
Een klein voorbeeld, maar wel één die op veel gevallen van toepassing is: schuif de problemen door, dan heb je ze zelf niet meer. Vergeten wordt dat als het probleem snel wordt opgelost, het weg is. Vaak blijkt het allemaal een kleine moeite te zijn als je in één keer met de juiste persoon in contact wordt gebracht.
Mijn advies: denk daaraan als je iemand doorverbint! November komt eraan. Ik weet niet of Sinterklaas nog het land inkomt, maar zwarte pieten zijn er nog steeds genoeg.

Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

Op onze nieuwsbrief abonneren

1,5 meter service en vakantie

De vakantieperiode is op het moment dat ik dit schrijf volle bak bezig. Maar met het nieuwe 1.5 meter normaal ...

Ketenduurzaamheid

Wat heeft een warmtepomp voor nut als het elektra nog in een gascentrale opgewekt wordt? Het zal niet de eerste ...

Echte 24/7-service

Service de hele dag, de hele week, het hele jaar door… Je hoort het ook in de installatiewereld heel vaak; ...

Vrije koeling en mechanische koeling

Wellicht hoort u het steeds vaker: koeling van woonhuizen. Bij toepassing van bodemenergie vaak bijkomstig ter regeneratie van de bron, ...

Slimme maatregelen om efficiënter te verwarmen

Gepubliceerd op

Het duurzaam verwarmen van de bestaande gebouwde omgeving en daarmee de CO2-uitstoot verlagen is een enorme uitdaging. Het energiegebruik moet drastisch omlaag en met behulp van diverse regelingen (o.a. NTA 8800, BENG, EPC) moet dit gereguleerd en gerealiseerd gaan worden. De energieprestatie van verwarmingssystemen is echter niet alleen terug te voeren op de warmte-opwekker. Ook het distributie- en afgiftesysteem is van grote invloed.
Na het installeren van zowel de warmte-opwekker als het distributie- en afgiftesysteem zal de verwarmingsinstallatie niet zonder meer prima functioneren. Door het systeem direct ook goed in te stellen en waterzijdig in te regelen zal de complete verwarmingsinstallatie goed en efficiënt functioneren en voor een comfortabel binnenklimaat zorgen. Hierdoor kan er tot 20% minder energie gebruikt worden ten opzichte van een niet goed ingesteld verwarmingssysteem. Daarnaast is er nog een aantal maatregelen die de installateur – eigenlijk – standaard moet meenemen in de offerte voor nieuwbouw of het vervangen van verwarmingsinstallaties zoals: Plaatsen van zone-regeling voor de vloerverwarmingsinstallatie of van thermostaatkranen op radiatoren en convectoren, zodat vertrekken niet onnodig of teveel worden verwarmd (tot 10% bespearing). Plaatsen van automatische ontluchters en vuilafscheiders, waardoor installaties efficiënt en storingsvrij kunnen functioneren (3-7% besparing). Implementeren van ontgassing bij grotere installaties (tot wel 11% efficiëntier). Plaatsen van circulatiepompen met EC-motoren (tot wel 50% besparing op pompenergie).
Deze ‘quick wins’ zijn essentieel voor het behalen van de verduurzamingsdoelstellingen voor de gebouwde omgeving. Voor de eindgebruiker betekent dit niet alleen een lagere energierekening maar ook een veel comfortabeler en storingsvrijer gebouw! Wij pleiten dan ook voor erkenning middels het energielabel én subsidiering van deze energiebesparende maatregelen. Door slim te investeren kan er zodoende nog duurzamer verwarmd worden.

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Innovatiekracht moet duurzaamheidsambities vorm geven

Nederland is één van de meest innovatieve en concurrerende landen ter wereld. Wanneer is er sprake van innovatiekracht? Gemakshalve gaan ...

Zonder warmtepomp geen hybridisering

Eind maart kwam minister Wiebes met de Groen-Gas-Routekaart en de Waterstof-visie. Deze zijn koersbepalend voor de ontwikkelingen in de energietransitie ...

Realiteitszin in de warmtetransitie

Begin februari stond de installatiewereld in het teken van de tweejaarlijkse VSK. De aandacht ging uit naar de 2 W’s: ...

Duurzame begint bij juist gebruik van gereedschap én materialen

Veiligheid en betrouwbaarheid van verwarmingsinstallaties is een steeds terugkerend thema. Het verrichten van onderhoud mét de juiste gereedschappen is daarbij ...

Onzekerheden managen

Gepubliceerd op

De coronacrisis gaat niet voorbij aan de techniek. Er wordt een volumedaling van 5% verwacht in 2021 en het zal tot 2023 duren voordat we op het niveau van 2019 zitten. HAldus recente cijfers van Techniek Nederland. De hardste klappen zijn voor de utiliteit. In de woningbouw zal de schade minder groot zijn en van korte duur. Maar er blijven onzekerheden: heeft de consument wel het vertrouwen om geld uit te geven? Wat doet een 2e coronagolf? Wat is de impact van de stikstofproblematiek? En welk beleid wordt ingezet door een nieuw kabinet na de verkiezingen?
Onzekerheden managen is ondernemerschap. Het was een zin die ik afgelopen week hoorde. Durven denken in kansen. Tegen de stroom in zwemmen. Het zijn mooie woorden maar wel tegen de horizon van een pandemie met grote economische gevolgen. Dus laten we het niet te licht nemen. Toch denk ik deze dagen ook nog vaak aan die jongeren die vorig jaar massaal het Malieveld op gingen voor een beter klimaat. Ik schreef toen op deze plek dat ik daar graag ook had willen staan. We dragen tenslotte met elkaar de verantwoordelijkheid. Als we dan in kansen willen denken, laten we dan die jongeren in gedachten houden.
Juist nu investeren in verduurzaming is een kans. Maar dat vraagt wel om regie vanuit politiek Den Haag, daar vlak bij datzelfde Malieveld. Bij de lancering van het Groeifonds miste ik bijvoorbeeld het sleutelwoord duurzaamheid. En ik miste de aandacht voor de kracht van het MKB. Techniek is een mooie kans voor mensen die een nieuwe baan zoeken en daarmee zelf een bijdrage geven aan de verdere verduurzaming. Geen branche biedt zoveel perspectief als de techniek. Dus laten we nu het momentum pakken met het omscholen van mensen zodat we morgen meteen aan de slag kunnen met de verduurzaming. Zet het kompas goed en benut de kennis van kleine en grote ondernemers. Dan weten we zeker dat we snel de weg naar boven hebben gevonden. Op naar een duurzame toekomst.

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Wij

In een samenleving die op zijn kop staat en een branche die meer dan ooit in beweging is, besloten wij ...

Littekens

Het zijn rare tijden. Mijn kantoor bevindt zich grotendeels thuis, het beeldscherm is de deur die opent voor gesprekken met ...

De coronacrisis samen overwinnen

De coronacrisis zorgt voor een nieuwe werkelijkheid. Het treft ons allemaal. Persoonlijk maar ook in het werk. Wat kunnen we ...

Limited editions

Op dit moment worden de eerste woorden geschreven voor de verkiezingsprogramma’s waarmee de politieke partijen de strijd aangaan voor uw ...

Doe jij wat je belooft; ook als bedrijf?

Gepubliceerd op

Het is een levensles die ik heb meegekregen: wat ik beloof, moet ik waarmaken. Er zijn vele varianten op deze les, waarin het draait om het werkwoord beloven. In de marketing is dit vertaald naar het chique propositie. Maar wat betekent dit en waarom is een goede propositie belangrijk?

Eerst de theorie. Het groot marketingwoordenboek legt propositie uit als: ‘Datgene wat een aanbieder op de markt aan afnemers aanbiedt, inclusief het beeld/imago dat door de aanbieder wordt nagestreefd, bestaande uit instrumentele en expressieve aspecten (inclusief merk en merkimago), alsmede de overige aspecten (prijs, distributie, communicatie en personele) van het aanbod.’ Schrik niet. In eenvoudige taal wordt bedoeld: ‘De kernbelofte van jouw bedrijf en product/dienst aan je potentiële klant’. Er zijn drie belangrijke redenen waarom je stil moet staan bij een juiste propositie.

Reden 1: het duidt waarde. Stel: je propositie is ‘verzekerd van een doordachte oplossing’. De woorden ‘verzekerd;’ en ‘oplossing’ duiden een economische waarde. Het woord ‘doordachte’ zegt iets over de oplossing en geeft een gevoelswaarde. Het zijn waardevolle woorden in een belofte.

Reden 2: het geeft focus. De propositie van zojuist geeft ook richting aan het bedrijf. Een doordachte oplossing zegt bijvoorbeeld iets over het kennisniveau dat nodig is. Het nemen van verantwoordelijkheid en verantwoording vindt borging in het woord ‘verzekerd’.

Reden 3: het brengt onderscheiding. Elk bedrijf is op zoek naar onderscheidend vermogen. Een goede propositie helpt daarbij. Deze geeft nl. ook richting aan het gewenste imago en is een houvast in bouwen aan een gedegen reputatie.

Een heldere propositie staat op het fundament van missie, visie en strategie [] en past bij álle gekozen kernwaarden. Dé kernbelofte aan je klant maak je niet zomaar. Want: wat je belooft, moet je waarmaken!

Maarten van der Boon
maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten technische bedrijven in organisatiestrategie, innovatie en communicatie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Hoe hoog ligt jou servicegraad?

Zet tien bedrijven op een rij en stel de vraag: “Wat is jou top 3 waarop jij je onderscheid van ...

Hoe online-proof is uw waardepropositie?

Ook onze sector zit midden in de integrale gezondheids-, maatschappelijk- en economische crisis. Hele waardeketens ondervonden al vanaf januari een ...

De gouden cirkel van waarde

Mijn vorige blog eindigde met een tip om een het Business Model Canvas te gebruiken voor het ontwikkelen van waardeproposities ...

De waarde van waarde

Wat is waarde, in de context van bedrijven en haar marketing? En hoe staat het met toegevoegde waarde? Wat is ...

Warmtepompen en zoneregeling

Gepubliceerd op

Zoneregeling, het afzonderlijk regelen van de temperatuur per ruimte, is een steeds populairdere manier om de verwarming in woonhuizen te regelen. Door ruimtes afzonderlijk te regelen kan energie bespaard worden, al is dit naar mijn mening voor een groot deel afhankelijk van de gebruiker. Zoneregelingen kunnen echter ook problemen met zich meenemen als er geen rekening mee wordt gehouden in de rest van het systeem. Stel er wordt een nieuwbouwwoning verwarmd met een warmtepomp, waar ook een zoneregeling is geïnstalleerd. Over het algemeen beschikken alle warmtepompen over inverter-technologie om het compressorvermogen te kunnen regelen voor deellast. Echter, deze warmtepompen hebben nog steeds een minimum vermogen wat ze leveren en dit is waar problemen kunnen ontstaan. Een voorbeeld is een 6 kW warmtepomp met een minimum vermogen van 1,5 kW. Wanneer er alleen een slaapkamer verwarmd wordt met bijvoorbeeld maar 1 kW verwarmingsvraag, komt de warmtepomp in de problemen; de flow over de warmtepomp is te laag om zijn energie kwijt te kunnen en de aanvoertemperatuur loopt op. Wat uiteindelijk resulteert in het uitschakelen van de warmtepomp, om later weer aan te gaan om dezelfde ruimte te verwarmen, ofwel, veel starts en stops en een langere tijd om de ruimte te verwarmen. Oplossingen die ontstaan of soms zelfs door fabrikanten geadviseerd worden bevatten onder andere het plaatsen van een buffertank in de retourleiding en het altijd openzetten van een aantal groepen voor meer flow. Een halve oplossing, de betere oplossing is het hydraulisch ontkoppelen van het cv-systeem t.o.v. de warmtepomp voor een rustigere en zuinigere regeling.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

1,5 meter service en vakantie

De vakantieperiode is op het moment dat ik dit schrijf volle bak bezig. Maar met het nieuwe 1.5 meter normaal ...

Ketenduurzaamheid

Wat heeft een warmtepomp voor nut als het elektra nog in een gascentrale opgewekt wordt? Het zal niet de eerste ...

Echte 24/7-service

Service de hele dag, de hele week, het hele jaar door… Je hoort het ook in de installatiewereld heel vaak; ...

Vrije koeling en mechanische koeling

Wellicht hoort u het steeds vaker: koeling van woonhuizen. Bij toepassing van bodemenergie vaak bijkomstig ter regeneratie van de bron, ...

Wij

Gepubliceerd op

In een samenleving die op zijn kop staat en een branche die meer dan ooit in beweging is, besloten wij in juni onze naam te veranderen. Vanzelfsprekend niet een actie die op dat moment ontstond, maar een afsluiting van een langer traject. In de afgelopen maanden hebben we samen met sociale partners verkend welke naam past bij wat wij met elkaar willen bereiken. Vele namen kwamen voorbij maar één specifieke naam bleef hangen: Wij Techniek.
Een toepasselijke naam omdat we ons nog meer gaan richten op de vakmensen in de techniek. Wij, de vakmensen, maken het verschil. In de zorg, bij de verduurzaming van de samenleving, in het veilig maken van huizen, bij het digitaliseren van de maatschappij etc. Wij Techniek motiveert alle vakmensen in de branche om hun talent en kennis optimaal te ontwikkelen en in te zetten voor een toekomstbestendige leefomgeving. Van engineer tot monteur, van werkvoorbereider tot uitvoerder, van HR-adviseur tot magazijnmedewerker en van leerling tot ondernemer en directeur. Maar Wij staat ook voor de inzet op een hechtere samenwerking met de vakbonden CNV Vakmensen, De Unie en FNV metaal en de werkgeversorganisaties NVKL en Techniek Nederland.
En alhoewel we dit niet hadden kunnen voorzien bij het besluit tot een nieuwe naam, kwam deze precies op het goede moment. Want Wij van de Techniek hebben de afgelopen maanden ervaren hoe belangrijk het is om te blijven in te zetten op scholing en ontwikkeling, om samen met elkaar op te trekken voor het veilig werken in tijden van corona, om samen in te zetten op verduurzaming, om onze rol te nemen in moeilijke tijden. Daarom teken ik hier met trots voor de eerste column vanuit een vertrouwde organisatie met een nieuwe naam!

Sven Asijee
Directeur Wij Techniek

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ander relevant nieuws van onze redactie

Wij

In een samenleving die op zijn kop staat en een branche die meer dan ooit in beweging is, besloten wij ...

Littekens

Het zijn rare tijden. Mijn kantoor bevindt zich grotendeels thuis, het beeldscherm is de deur die opent voor gesprekken met ...

De coronacrisis samen overwinnen

De coronacrisis zorgt voor een nieuwe werkelijkheid. Het treft ons allemaal. Persoonlijk maar ook in het werk. Wat kunnen we ...

Limited editions

Op dit moment worden de eerste woorden geschreven voor de verkiezingsprogramma’s waarmee de politieke partijen de strijd aangaan voor uw ...

Innovatiekracht moet duurzaamheidsambities vorm geven

Gepubliceerd op

Nederland is één van de meest innovatieve en concurrerende landen ter wereld. Wanneer is er sprake van innovatiekracht? Gemakshalve gaan we er vanuit dat een innovatie vernieuwend is en vooral beter en anders dan voorgaande uitvoeringen. Een innovatie ontstaat eigenlijk altijd uit een behoefte; want het kan tenslotte altijd: mooier, beter, sneller, stiller, groter òf kleiner, goedkoper, duurzamer of milieuvriendelijker.

De leden van de Nederlandse Verwarmingsindustrie hebben de afgelopen 60 jaar aan de basis gestaan van alle grote ontwikkelingen binnen de warmtevoorziening van de gebouwde omgeving. De echte innovatiekracht achter deze ontwikkelingen was het realiseren van energiebesparing én (maatschappelijke) kostenreducties. Het is juist de Nederlandse maakindustrie die met deze innovatiekracht de duurzaamheidsambities kan realiseren door duurzame opwek-, afgifte- en distributiesystemen te ontwikkelen.

Duurzaamheid is tegenwoordig breder dan enkel energieprestatie. Milieuprestatie en circulariteit worden een steeds belangrijker onderdeel binnen duurzaamheid. In de installatiesector is dit nog onvoldoende belicht. Grondstoffen zijn eindig, productie- en transportprocessen vervuilen en verpakkingen blijven achter. Het is daarom van belang dat de Nederlandse maakindustrie ook innovatie zoekt in circulaire oplossingen om de milieu-impact van de gebouwde omgeving te minimaliseren. Voorbeelden hiervan zijn: adaptief bouwen, industrieel bouwen, grondstoffen hoogwaardig hergebruiken, optimaliseren van levensduur en het ontwikkelen van circulaire verdienmodellen.

Het vraagstuk rondom de energieprestatie is bij de maakindustrie in goede handen. Zodra de urgentie ervan is doorgedrongen, zal de Nederlandse maakindustrie ongetwijfeld ook die koppositie pakken als het gaat om circulaire innovaties.

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Hoe hoog ligt jou servicegraad?

Gepubliceerd op

Zet tien bedrijven op een rij en stel de vraag: “Wat is jou top 3 waarop jij je onderscheid van je concurrent?” Ik durf te wedden dat bij negen van de tien, zo niet bij allemaal, het woord service wordt genoemd. En wanneer je op dat woord doorvraagt, ontvang je dubbel zoveel verklaringen. Veelal met goud omrande bewoordingen geformuleerd vanuit het standpunt van de zender (de installateur).
Boeiend, want het valt mij in gesprekken regelmatig op dat ‘een hoge servicegraad’ door de klant vaak 180 graden anders ervaren wordt. Een installateur die zegt: “Ik ben 24/7 bereikbaar via een servicenummer. Zo is er altijd een mogelijkheid om een terugbelverzoek te doen”. De klant die ervaart: “Pas eens gebeld en een boodschap achtergelaten. Het duurde vier dagen voordat ik werd teruggebeld, wat een hopeloze service is dit.” Voelt u het verschil in dit simpele voorbeeld?
Het woord service gaat in de praktijk om een balans tussen wat je als installateur aanbiedt (of communiceert) én wat de klant hiervan écht ervaart. In gesprekken met installateurs verneem ik bijna stelselmatig dat service bestempeld wordt als een kostenpost. Bekijk service eens als een verdienmodel . Als een waardevolle ervaring voor én bevestigd vanuit de klant. Die notabene bereid is hiervoor (ruim) te betalen. Ik benadruk het nog maar eens: het leveren van ‘een goede service’ heeft nul onderscheidende waarde richting de klant wanneer het blijft in mooie woorden, zonder passende daden.
Tot slot: vergelijk service eens met water. Nu is er iemand (zeg: een klant) die gekookt water wil. Water kookt bij 100 graden. Niet bij 99,9. Stel je eens voor dat jouw servicegraad op 99,9 ligt? Dan krijgt jouw klant nooit het ‘gekookte water’ waaraan hij behoefte heeft. En geloof mij: dát blijft (negatief) hangen. Hoe overbrug jij 0,1 graden om echt onderscheidend te zijn?

Maarten van der Boon

maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten
technische bedrijven in organisatie­-
strategie, innovatie en communicatie.

Op onze nieuwsbrief abonneren

1,5 meter service en vakantie

Gepubliceerd op

De vakantieperiode is op het moment dat ik dit schrijf volle bak bezig. Maar met het nieuwe 1.5 meter normaal denk ik dat er veel vakantie in de achtertuin gevierd wordt. Ook vakantie in eigen land is meer dan ooit in trek. Dat we het buitenland mijden, is weer prettig voor de Nederlandse vakantiebranche en alles wat daarmee te maken heeft.
De vakantieperiode is voor mij ook een periode waarin ik af en toe zelf bij spring op de serviceafdeling; iets wat ik overigens graag doe. Juist doordat veel mensen thuis blijven, ontstaan er nog wel eens problemen met bijvoorbeeld de warmwatervoorziening. Als servicebedrijf kun je moeilijk zeggen: bel over vier weken maar terug.
Bij een recent storingsbezoek kon ik zelf constateren dat onze monteurs het soms best lastig hebben met het op 1,5 meter afstand houden van mensen. De klant wil o zo graag vertellen wat zijn bevindingen zijn en je het liefst helpen met het oplossen hiervan.
Tijdens één van mijn servicebezoeken heb ik uiteindelijk ook aan de klant moeten melden dat we twee mogelijkheden hebben: of hij gaat direct naar beneden en wacht in zijn tuin tot ik klaar ben, of ík ga naar beneden en vertrek naar mijn eigen tuin om lekker van het zonnetje te genieten.
De keuze was voor de klant in ieder geval duidelijk. Wel dacht ik op dat moment even aan wat mijn service- en montagemonteurs dus dagelijks meemaken. Ik had mijzelf dit niet eerder gerealiseerd. Zo zie je maar dat de praktijk de beste leermeester is.
Of de coronacrisis eind dit jaar voorbij is? ik ben bang van niet. De eerste uitbraken beginnen alweer. Ook ben ik bang dat er nog een flinke financiële crisis achteraan komt. Waar we allemaal staan met de kerstdagen? Ook dat weet ik niet. Wellicht weer bij een storing, waar we de klant nog steeds zullen moeten wegsturen.

Dick Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

Op onze nieuwsbrief abonneren

Slim installeren in complexe tijden

Gepubliceerd op

Hoewel de activiteiten in de installatiesector nog behoorlijk door lopen, is de uitdaging op korte termijn hoe er gewerkt kan worden binnen 1.5 meter afstand. Met deze nieuwe richtlijnen wordt het eerder complexer dan dat het werk slimmer en efficiënter kan worden uitgevoerd.
Terwijl de energietransitie top-of-mind zou moeten zijn, is de corona-crisis het gesprek van de dag Vanuit het Klimaatakkoord is aardgasloos bouwen de nieuwe standaard. Woningcorporaties en gebouweigenaren moeten kiezen voor alternatieve oplossingen voor het verwarmen van woningen en gebouwen. Ingewikkelde keuzes voor de lange termijn, waar flinke investeringen mee gemoeid zijn, terwijl de (door)ontwikkeling van alternatieve verwarmingssystemen nog in volle gang is.
Dat het slimmer en eenvoudiger kan, blijkt allereerst uit de oprichting van de Nederlandse Verwarmingsindustrie, in juli 2019. Ook Rogafa is hiervan onderdeel. Als stakeholder kunt u nu terecht bij één loket voor alle vraagstukken op het gebied van comfortabel verwarmen van woningen en gebouwen.
Daarnaast proberen de fabrikanten de rookgasafvoersystemen zodanig te ontwerpen dat installatie zo eenvoudig mogelijk is. Naast nieuwe ontwikkelingen en systeeminnovaties blijft de veiligheid van de traditionele gas-aangesloten toestellen cruciaal. De verplichte certificering van cv-installateurs (helaas uitgesteld tot – naar verwachting – 2021) zal hier zeker een bijdrage aan leveren.
Rogafa is eenduidig en helder als het aankomt op het meest veilige systeem: het concentrische rookgasafvoersysteem. In de montagerichtlijn, ‘het nieuwe beugelen’, dat inmiddels als standaard wordt gebruikt door professionele installateurs, wordt het veilig beugelen van rookgasafvoersystemen eenvoudig uitgelegd.
Op deze manier proberen de toeleverende bedrijven zaken slimmer en eenvoudiger in te richten, gemakkelijker voor de installateur, veiliger voor de bewoner.

Peter Laros, algemeen directeur Ubbink BV
Namens de Vereniging van Nederlandse Fabrieken van Gasafvoerleidingsystemen, Rogafa

Op onze nieuwsbrief abonneren

Op naar het totaalpakket

Gepubliceerd op

Veel mensen denken dat je voor innovaties die de wereld kunnen veranderen een soort Willie Wortel nodig hebt. Mijn dochters vinden het prachtig als ik ze een strip voorlees waarin deze bijzondere kraanvogel weer een vliegende auto of een tijdmachine uitvindt. Toch zijn voor de energiesector dit soort uitvindingen helemaal niet meer nodig. De cruciale innovaties zijn al lang op de markt. Waar het nu om gaat is dat we als maatschappij deze innovaties met elkaar gaan integreren. Zo ontstaat een onverslaanbaar totaalpakket dat onze energievoorziening onherkenbaar zal verbeteren.

Salderingsregeling

Neem bijvoorbeeld zonnepanelen. Ze maken de afgelopen jaren een onstuimige groei door en zeker grote zonneparken naderen het punt waarbij ze zonder subsidie kunnen worden aangelegd. Maar particuliere bezitters van zonnepanelen maken nu nog deels gebruik van de gunstige salderingsregeling. Gemiddeld gebruiken ze maar 30% van de stroom die hun zonnepanelen genereren zelf; de rest leveren ze terug aan het stroomnet. Dankzij de salderingsregeling krijgen ze hiervoor het volle pond vergoed van hun energieleverancier, ook al is die stroom overdag lang niet zo veel waard. Als de salderingsregeling straks wordt afgebouwd, zal het financiële rendement iets teruglopen.

Thuisbatterijen

De oplossing is om er voor te zorgen dat huishoudens meer van de stroom die zij genereren zelf gaan gebruiken. Dan hoeven ze immers minder stroom van hun energieleverancier af te nemen, en ‘verdienen’ zij net zo veel als wanneer zij die stroom onder de salderingsregeling aan het stroomnet leveren. Het probleem is dat zonnepanelen vooral overdag stroom opwekken, terwijl huishoudens juist ’s avonds behoefte hebben aan stroom. Gedeeltelijk is dit op te lossen door oude technieken nieuw leven in te blazen. Wasmachines kunnen geprogrammeerd worden om overdag te draaien: precies de tegenovergestelde situatie van vroeger, toen sommige huishoudens juist gebruik maakten van goedkope nachtstroom. Maar de grote klapper gaat gemaakt worden door de inzet van een techniek die ook al heel lang bestaat: de batterij.

Steeds rendabeler

Jarenlang werd er gezegd dat grote batterijen voor huishoudens niet rendabel waren. Ze waren te duur, hadden te weinig capaciteit, ga zo maar door. Maar de afgelopen jaren hebben batterijen een enorme ontwikkeling doorgemaakt door eerst de introductie van de mobiele telefoon en daarna van de elektrische auto. Batterijen worden nu geproduceerd in wat niet voor niets giga-fabrieken heten en de prijzen zijn dan ook giga-hard aan het dalen.

In combinatie met PV-systeem

Nog steeds zal een consument niet snel zelf een los batterijsysteem aanschaffen voor gebruik met zijn zonnepanelen. Maar als de salderingsregeling wordt afgebouwd en batterijprijzen blijven dalen, wordt het ineens veel gemakkelijker om batterijen in combinatie met een nieuw PV-systeem te verkopen. In Duitsland worden de meeste zonnepanelensystemen inmiddels al verkocht in zo’n combinatie. Binnen een paar jaar zal dit naar verwachting in Nederland ook het geval zijn.

Zelfversterkend effect

Zodra we eenmaal op dit punt zijn, zal het hard gaan. De combinatie van zonnepanelen en thuisbatterijen zal financieel zo aantrekkelijk zijn, dat steeds meer huishoudens deze zullen aanschaffen, óók in een potentiële economische crisis. Grotere volumes zullen leiden tot verdere prijsdalingen die op hun beurt natuurlijk ook weer tot een hogere verkoop zullen leiden. Het is een zelfversterkend effect dat we in andere sectoren al vaker hebben gezien en dat ongekende gevolgen zal hebben.

Kleine mini-centrale

Uiteindelijk worden we een land dat veel minder afhankelijk is van grote energiecentrales. In plaats daarvan zal vrijwel ieder huishouden een eigen kleine mini-centrale bezitten. Na honderd jaar grootschalig gebruik van fossiele brandstoffen is het een omwenteling die zijn weerga niet kent. Maar wordt het bereikt door één bijzondere uitvinding uit het laboratorium van Willie Wortel? Nee, het zal komen door de integratie van enkele betrouwbare technologieën die al lang hun waarde hebben bewezen, maar die in combinatie met elkaar nog veel waardevoller worden dan ooit.

Rolf Heynen, medeoprichter van Good! en directeur van Dutch New Energy Research

Op onze nieuwsbrief abonneren

Zonder warmtepomp geen hybridisering

Gepubliceerd op

Eind maart kwam minister Wiebes met de Groen-Gas-Routekaart en de Waterstof-visie. Deze zijn koersbepalend voor de ontwikkelingen in de energietransitie. Het blijkt dat we ook in 2050 nog voor 30-50% afhankelijk zullen zijn van gasvormige energiedragers.
Het terugbrengen van de energie- en aardgasvraag binnen de gebouwde omgeving is een eerste stap en kan, aldus Wiebes, onder andere door ‘hybridisering’. Volgens de Nederlandse Verwarmingsindustrie is dit mogelijk voor maar liefst 5 miljoen bestaande grondgebonden woningen.
Ook voor gemeenten is hybridisering een logische stap. Want met behoud van het bestaande gasleidingnetwerk en zonder grootschalige verzwaring van het elektriciteitsnetwerk, kunnen in veel wijken de bestaande hr-cv-installaties blijven werken én met toevoeging van warmtepompen de klimaatdoelstellingen gerealiseerd worden. De warmtepomp in combinatie met een hr-cv-ketel is direct in staat om het aardgasverbruik én de CO2 uitstoot te reduceren. Met het installeren van een hybride installatie kan het verduurzamen van een bestaande woning bovendien stapsgewijs gebeuren. Met behoud van kwaliteit, veiligheid én betrouwbaarheid.
Het installeren een verwarmingsbron anders dan de traditionele ketel, betekent voor de installateur een langere installatietijd. Oók het onderhoud zal meer tijd in beslag gaan nemen, omdat het complexere apparaten betreft om te onderhouden en in te regelen. De druk op de installateur zal daardoor alleen maar toenemen. Zeker nu een aantal onderhoudscontracten, vanwege de coronacrisis, vertraging oploopt.
Deze bijzondere tijden maken duidelijk dat de toekomst voor praktische plug & play oplossingen die zelf aangeven of er service en/of onderhoud noodzakelijk is open ligt. Daarnaast blijft met het oog op het verduurzamen van de gebouwde omgeving de aanwas van nieuw talent en zijinstroom in onze sector meer dan noodzakelijk.

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Hoe online-proof is uw waardepropositie?

Gepubliceerd op

Ook onze sector zit midden in de integrale gezondheids-, maatschappelijk- en economische crisis. Hele waardeketens ondervonden al vanaf januari een terugval in omzet. Werden de eerste waarschuwingen richting onze sector min of meer weggehoond, dreigen deze nu toch werkelijkheid te worden. Volgens een bericht van Techniek Nederland (16 april) ‘moet de grote klap nog komen’. Digitaal wordt voor veel zaken het nieuwe normaal. Want een ding is wel zeker: alles zal niet zo snel weer bij het oude zijn.
De crisis heeft er toe geleid dat de wereld massaal digitaal ging. Partijen die hierop ingesteld waren, doen relatief goede zaken. In een eerdere blog heb ik gezegd: “Elke installateur wordt een ICT dienstverlener”. Ik werd door sommigen nog net niet voor gek verklaard. Maar zie nu, de bedrijven die ook een ‘online’ strategie hebben gekozen en business wise dit hebben vertaald naar bijvoorbeeld xAAS-concepten of Servitisation, merken nu het verschil.
Onze branche en een 1,5 meter economie, dat vraagt veel creativiteit. Aan de oppervlakte zijn er twee vragen te stellen: gebruikt u de digitale mogelijkheden optimaal? En: heeft u de digitale mogelijkheden vertaald naar een goed business model? Kijk je wat dieper, is er een andere essentiële vraag te stellen. Is de waardepropositie (kernbelofte) van uw organisatie al ingericht om digitaal ook echt functioneel bij te dragen aan de veranderende (latente) behoefte van uw klant? Heel concreet: hoe maak je sensortechnologieën functioneel toepaspaar in een 1,5 economie? Bruikbaar, veilig (ook in privacy), schaalbaar etc.
Ook bij een online waardepropositie draait het niet om wat u uw klant kunt bieden, maar om datgene waar uw klant online waarde aan hecht. Is dat een online database met Frequent Asked Questions, een ‘zelfhulp’-tool, predictive services of onderhoud op afstand?
Mag ik u uitdagen? Kijk online voor enkele ondersteunde tools.

Maarten van der Boon

maarten@novitek.nl
Vanuit zijn bedrijf Novitek helpt Maarten
technische bedrijven in organisatie­-
strategie, innovatie en communicatie.

Op onze nieuwsbrief abonneren

Littekens

Gepubliceerd op

Het zijn rare tijden. Mijn kantoor bevindt zich grotendeels thuis, het beeldscherm is de deur die opent voor gesprekken met medewerkers, vakmensen in de techniek, de werkgevers en het onderwijs. Eén dag in de week rijd ik naar Woerden, een merkwaardige vaak stille tocht die ergens je onrust doet groeien. Want wat doet deze coronacrisis met de techniek?

Sommige bedrijven hebben de afgelopen weken direct ervaren dat het werk minder werd. Sommige bedrijven hebben het nog druk, omdat zij in het tweede kwartaal nog teren op projecten die vóór de crisis zijn verstrekt. Bedrijven hebben te maken met de persoonlijke kant van deze crisis. Hun vakmensen die soms dierbaren hebben verloren. Scholen doen hun uiterste best om jonge vaktalenten in beeld te houden, hen te blijven motiveren en ondersteunen in hun weg naar vakmanschap. Het zijn deze en andere verhalen die raken.

Tegelijkertijd zie ik een samenleving die in snel tempo verder aan het digitaliseren is. Een generatie die roept dat we van deze crisis moeten leren en nu echt in moeten zetten op een andere duurzame samenleving. Ik zie een kabinet dat als opdrachtgever met spoed opdrachten naar voren probeert te halen om daarmee de bouw en techniek een impuls te geven. Ik zie bedrijven die vooruit durven te kijken en de techniek als hun partner zien. Ik zie bijvoorbeeld IW Noord-Holland die via social media campagnes nieuwe leerlingen werft omdat zij met ons geloven in een sector met toekomst. Ik zie nieuwe initiatieven ontstaan, andere manieren van samenwerken en vooral ook de energie om door te gaan.

En dan in mijn werkkamer thuis voel ik me trots en vooral de bewustwording dat we als sector en samenleving blijven geloven in de toekomst. En dat we nu al bezig zijn met de dag van morgen. En de techniek vervult daar een rol in. Misschien met wat littekens, maar sterker!

Sven Asijee
Directeur OTIB

Op onze nieuwsbrief abonneren

Realiteitszin in de warmtetransitie

Gepubliceerd op

Begin februari stond de installatiewereld in het teken van de tweejaarlijkse VSK. De aandacht ging uit naar de 2 W’s: waterstof en warmtepompen. Vanuit de Nederlandse Verwarmingsindustrie voegen we er graag nog een 3-tal W’s aan toe: warmtetransitie, warmteoplossingen en winnaars.

Terug naar de warmtepomp. Deze – feitelijk al jaren bestaande – techniek was prominent te bewonderen op menig stand. Iedere fabrikant kan inmiddels meerdere typen warmtepompen leveren: de all-electric warmtepomp die niet meer weg te denken is in nieuwbouwprojecten en de hybride warmtepomp als prima oplossing voor bestaande grondgebonden woningen voorzien van zowel een gas als elektra-aansluiting.

En dan waterstof. Enkele fabrikanten hebben al een complete waterstofketel ontwikkeld, andere hebben ketels ontwikkeld waarin tot 30% bijmenging mogelijk is. De verwarmingsindustrie is dus in principe klaar voor deze nieuwe energiedrager, maar Nederland nog niet. Er moet de komende jaren het nodige werk verzet worden aan ontwikkeling van kennis, regelgeving en normering. Het daadwerkelijk realiseren van de infrastructuur én de productie van (groene) waterstof zal vanaf 2026 vorm en omvang gaan krijgen. Het op grotere schaal toepassen van waterstof in de gebouwde omgeving is reëel gezien een scenario voor ná 2030. Het ministerie van EZK komt naar verwachting, in april 2020, met de waterstofvisie en de routekaart groengas. Juist dat groene gas kan een belangrijke rol gaan spelen en zou prima de restvraag kunnen invullen voor de 300.000 bestaande grondgebonden woningen als de eigenaren jaarlijks hun cv-ketel niet één-op-één vervangen maar hiervoor een hybride warmtepomp laten installeren.

De hele warmtetransitie begint natuurlijk met het terugbrengen van de warmtevraag. Binnen de nieuwe warmteoplossingen is efficiency een trend. De volgende plug & play energiebesparende maatregelen, gespot op de VSK, helpen daar ook bij:

- zelf inregelende verdeler voor vloerverwarming en radiatoren;

- automatische ontluchting / ontgassing en vuilafscheiding;

- thermostatische radiatorventielen (wat onnodig verwarmen van ruimten voorkomt).

Nog altijd spelen goed opgeleide technici een cruciale rol in de warmtetransitie, want zonder hen wordt installatie, onderhoud en inregelen van de installatie onmogelijk.

In de optiek van de Nederlandse Verwarmingsindustrie zijn we, met een goed uitgevoerde warmtetransitie, straks allemaal winnaars: de consument, de installateur, de gemeenten én de rijksoverheid.

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ventileren, ventileren en nog eens ventileren

Gepubliceerd op

Terwijl er steeds meer onderzoeks- en ervaringsgegevens verschijnen om besmetting met en overdracht van het coronavirus te voorkomen, is het goed om te kijken wat u in de praktijk kunt doen. Naast het toepassen van de bekende RIVM-regels is er een ding wat u heel gemakkelijk zelf kunt doen: ventileren, ventileren en nog eens ventileren.

Uit onderzoek blijkt dat, naast de bekende hoest- en niesdruppels en besmettingen via contactoppervlakken, ook airborne overdracht van het coronavirus meer en meer een besmettingsbron lijkt. In een gedegen adviesdocument van REHVA (Federation of European Heating, Ventilation and Air Conditioning Associations) wordt een onderzoek door dr. Van Doremalen (Doremalen et al, 2020) aangehaald dat aantoont dat het coronavirus dagenlang op oppervlakken kan blijven zitten en tot wel drie uur in de binnenlucht kan blijven zweven. In een niet goed geventileerde ruimte bestaat dus de kans dat zelfs mensen die keurig 1,5 meter afstand houden toch besmet raken. Dit kan zeker ook via besmette oppervlakken gebeuren, tenzij de ruimte op een goede manier wordt gereinigd, zo bleek ook al bij eerdere onderzoeken bij virusuitbraken (Doremalen et al, 2013).

Wat kunt u doen?
Wat kunt u als installateur zelf doen om de kans op besmetting te verminderen? Het antwoord is eenvoudig: ventileer zo veel mogelijk!
- Ventileer maximaal, als het moet zelfs met open ramen
- Zet de LBK niet stil ’s nachts, maar laat deze met een lagere snelheid dan overdag doordraaien
- Voeg overdag zoveel als mogelijk (buiten)lucht toe
- Blijf ook in de weekeinden ventileren
- Vermijd recirculatie van lucht, zet dit uit via het GBS of handmatig
- Doe dit ook als er filters zitten op recirculatie, want het gaat vaak slechts om grovere filters zoals G4/M5/Coarse/ePM10

Filterkeuze
Verandering van luchtfilters is niet persé nodig mits er F7/F8/ePM1 filters zijn toegepast. Deze vangen stofdeeltjes uit de buitenlucht goed af met een filtratie-effectiviteit van ten minste 65% PM1. Hoewel het coronavirus op zich kleiner is (50-160 nm) dan wat de F8 of zelfs fijnmaziger filters kunnen vangen, blijven de virusdeeltjes door diffusie toch in het filter hangen. Het virus verbindt zich ook vaak met grote stofdeeltjes die al in het filter gevangen zijn. Bovendien is de kans dat het virus in de buitenlucht zweeft ook niet heel groot.

Wat kunt u nog meer doen?
Het is belangrijk om de luchtkwaliteit van kantoren, scholen en andere intensief gebruikte ruimten regelmatig te testen om een goed en zuiver binnenklimaat te garanderen. Als metingen daartoe aanleiding geven, is reiniging van kanalen en luchtverdeelsystemen een goede mogelijkheid, zeker als een gebouw vanwege de quarantainesituatie tijdelijk (deels) leeg staat. Maar het is niet persé nodig om nu te doen; virussen die gehecht zitten aan kleine stofdeeltjes zullen niet zo snel neerdalen in kanalen als de LBK continu blijft draaien. Eventueel aanwezige virussen worden dan gewoon afgevoerd naar buiten. Het is wel aan te raden om kanaalreiniging mee te nemen bij het normale onderhoud. Weet u trouwens wanneer het laatste onderhoud is uitgevoerd?

Desinfecteer bij besmetting
Als er iemand met een COVID-19-besmetting in het gebouw aanwezig is geweest, is grondige reiniging van het pand en de kanalen aan te raden. Desinfectie via ‘fogging’ is bijvoorbeeld een bewezen technologie die in staat is om bacteriën en virussen te bestrijden. De behandeling bestaat uit het vernevelen van gecertificeerde producten op basis van waterstofperoxide. Speciale vernevelaars doen hun werk zonder oppervlakken te beschadigen. Een goed uitgevoerde desinfectiebehandeling door ervaren mensen resulteert in doding van bacteriën, schimmels en virussen tot 99,9%.

Onderhoud in het quarantainetijdperk
Normaal onderhoud blijft belangrijk. Zeker ook in gebouwen waar wel doorgewerkt wordt. Stel onderhoud dus niet uit, maar laat dit door ervaren vakmensen uitvoeren. Dus ga bij drukniveau-overschrijding of ‘houdbaarheid’-overschrijding wél wisselen. U hoeft filters niet vaker te vervangen, maar wel tijdig. En kijk meteen goed of de gebruikte filters voldoen om ook het gewone (eveneens gevaarlijke) fijnstof goed af te vangen.

Vakwerk
Filters wisselen, onderhoud en reiniging van LBK’s en desinfectie van gebouwen is vakwerk. Als ervaren vakmensen dit doen, blijft de conditie van een LBK en de kwaliteit van het binnenklimaat langdurig op hoog niveau. Eis van partijen die aan de slag gaan met de LBK ten minste deze werkwijze:
- Werk volgens de richtlijnen van het RIVM
- Doe handschoenen aan
- Zet een masker op
- Werk met een uitgeschakelde LBK
- Voer filters af in een gesloten zak

Zuiver binnenklimaat
Wilt u de luchtkwaliteit in uw pand of de panden van uw klanten laten testen? Of filterwisselingen en onderhoud aan de LBK’s door ervaren specialisten laten doen? Bel dan een partij die veel ervaring heeft met een ‘zuiver binnenklimaat’. Ervaren adviseurs kunnen u precies uitleggen hoe uw pand een zuiver binnenklimaat krijgt volgens een helder plan van aanpak.
Als iedereen zich houdt aan de RIVM-voorschriften en als gebouwbeheerders bovendien de nodige maatregelen nemen, dan komen we hopelijk deze coronacrisis gezond door. Let qua gezondheid op uzelf, uw naasten en uw gebouw(en). #staysafe

 Bert Jan Lambregtse, Marketing Manager bij Vlint

 

 

 

 

 

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

“Gezond boerenverstand”

Gepubliceerd op

Wie had deze situatie durven voorspellen! Zijn we naïef geweest? Hebben we gedacht: “met alle Chinezen maar niet met den dezen”? Ik denk persoonlijk van wel.

Meer zelfs: Deze crisis heeft me doen inzien dat we de natuur te ver uitgedaagd hebben, teveel de limieten opgezocht hebben van ons eigen kunnen… Om de economische schade in te perken is het uiteraard van essentieel belang dat iedereen zo snel mogelijk – en op een veilige manier – terug aan het werk gaat. Daar bestaat geen twijfel over. Maar om dat te kunnen volhouden moet ieder van ons gezond zijn, in form zijn en dus fysiek en mentaal sterk zijn. Volgens mij is het dan ook hoog tijd om eindelijk eens te kijken naar het grotere geheel.

“Never waste a good crisis”
Enkel focussen op ‘de geleden schade op zo kort mogelijke termijn willen inhalen’, zonder uit te zoomen en te analyseren welke structurele veranderingen nodig zijn in een post corona tijdperk, zou volgens mij een gemiste kans zijn. Dit is het uitgelezen moment om stil te staan bij wat er in het verleden verkeerd gelopen is en wat daarvan de oorzaken waren. Kwestie dat we in de toekomst kunnen voorkomen, eerder dan te moeten genezen.
Als ik terug kijk naar mijn kindertijd, hadden wij een bal, een fiets en het verlangen om buiten te spelen.
We moeten wat mij betreft op zoek naar een nieuwe balans voor de toekomst. Eentje die het midden houdt tussen het artificiële en het natuurlijke, tussen opnieuw het maximale halen uit onze productie enerzijds, en de fysieke en mentale gezondheid op peil houden van de mensen die daarvoor instaan anderzijds.

Dichter bij de natuur
En dat is waar we ons bij Renson al van lang voor deze crisis van bewust waren. Door de natuurelementen (zon, licht, lucht) slim in te zetten brengen we de natuur opnieuw dichter bij de mens. Mensen moeten gezond kunnen leven en wonen willen ze maximaal kunnen bijdragen om onze economie te doen heropleven. Mensen moeten zich in de beste omstandigheden kunnen ontspannen, kunnen sporten, gezonde voeding tot zich nemen, goed recupereren (gezonde nachtrust), optimaal kunnen genieten van wat de natuur te bieden heeft, willen ze de nodige energie kunnen op doen. Of zoals de baseline van Renson het zegt: ‘Creating Healthy Spaces’.
We moeten volgens mij opnieuw meer ‘buitenmens’ worden, en er opletten dat we niet enkel nog voor de laptop, tv of smartphone hangen. Zeker als je weet hoe buitenleven een positieve invloed kan hebben op onze ontwikkeling, herstel en ons welbehagen. Met de natuur als bondgenoot houden we ieders fysieke en mentale gezondheid op peil.
Deze ongeziene crisis daagt ons uit om concreet stil te staan bij hoe we in de toekomst anders te werk moeten gaan. Denk aan telewerk en flexibel werken dat kan bijdragen tot een oplossing voor de ellenlange files. Denk aan het groeiende belang van lokaal kopen en lokaal produceren. Er moet een transitie komen naar een duurzame economie met meer aandacht voor gezondheid en natuur. “Health is wealth”
Laat binnen en buiten in elkaar overlopen. Laat de natuur terug toe in de stad. We moeten uit deze crisis leren om sterker te staan voor de toekomst. En als ik daarbij één raad mag geven: dan is het vooral om vooruit te blijven kijken. Wij zijn bijvoorbeeld een bedrijf dat innovatie hoog in het vaandel draagt, wel… daar blijven we op inzetten, zowel op het vlak van R&D, IT als marketing. Met één duidelijk doel voor ogen: om ons te blijven onderscheiden, ook als dit alles voorbij is.
Een duurzame economie gedreven door innovatie en met oog voor de gezondheid van iedereen: daar ligt de sleutel van het succes om onze economie er na een crisis als deze weer helemaal boven op te helpen. Als we allemaal samen ons ‘gezond boerenverstand’ gebruiken lukt ons dat zonder twijfel!

Ik wens iedereen alvast veel sterkte, … goede moed en hou het gezond!

Paul Renson, CEO Renson

Op onze nieuwsbrief abonneren

Ketenduurzaamheid

Gepubliceerd op

Wat heeft een warmtepomp voor nut als het elektra nog in een gascentrale opgewekt wordt? Het zal niet de eerste keer zijn dat ik zoiets hoor, maar hoe zit het nu eigenlijk? Daarom gaan we dit keer in deze column eens globaal kijken naar hoe zich dit vertaalt in de werkelijkheid.

Laten we eens een klein stukje energie volgen. Stel dat er 10 kWh aan energie benodigd is voor verwarming. Deze 10 kWh vertaald zich grofweg in 1 m3 gas, dus voor die verwarming is net iets meer dan 1 m3 gas nodig, namelijk 1,04 m3 aardgas, doordat een hr-ketel ongeveer 96% rendement heeft.

En hoe zit het dan met de warmtepomp? Voor deze grove berekening stellen we dat een warmtepomp een SCOP van 4 heeft. Een waarde die voor lucht/water-warmtepompen haalbaar is en bij bodemenergiesystemen zeker haalbaar moet zijn. Om de 10 kWh aan warmte te leveren, zal deze warmtepomp in dat geval 2,5 kWh elektra nodig hebben. De beste aardgascentrale heeft een elektrisch rendement van ±60%. Er zal in dat geval dus 4,2 kWh aan energie nodig zijn om 2,5 kWh aan elektra te produceren, ofwel 0,42 m3 gas. Is de energiecentrale nu slechter met bijvoorbeeld 40% rendement, dan is hiervoor 6,25 kWh nodig, ofwel 0,62 m3 gas.

Dus zelfs als de elektra t.b.v. een warmtepomp met aardgas opgewekt wordt, dan zal er minder gas nodig zijn dan wanneer dit rechtstreeks met een hr-ketel verwarmd wordt. En als de restwarmte van de energiecentrale gebruikt kan worden, wordt het alleen maar positiever. Het omvormen van huizen richting all-electric verwarming, zelfs als de bron niet schoon is, heeft dus positieve impact. Er is alleen een blijvende taak voor onze overheid om de elektraproductie te verbeteren.

Tim Visser
Installatiebedrijf Visser in Twisk

[Twee generaties installateurs, vader Dick en zoon Tim Visser, schrijven om beurten een column op persoonlijke titel]

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Waarom stellen we nu servicebezoeken uit?

Gepubliceerd op

Ook ik zag op dinsdag 7 april de persconferentie van de minister-president en bedacht me, wat wordt het nieuwe normaal? Volgens Mark Rutte leven we straks in een veranderde maatschappij - de anderhalve meter maatschappij. Maar hoe ziet deze er precies uit?

Er wordt aan ons allemaal gevraagd of we die maatschappij samen kunnen gaan vormgeven. Ook scholen en bedrijven moeten serieus gaan nadenken over hoe zij zich hieraan gaan aanpassen. We kunnen na onze intelligente lockdown, echt niet zomaar weer terug naar de situatie waaraan we gewend waren.

Vanuit ons netwerk horen we vele signalen van installateurs en opdrachtgevers. We spreken namelijk dagelijks met honderden personen uit onze branche en we merken dat er verandering gaande is. Opdrachtgevers worden terughoudender en stellen opdrachten steeds meer uit. De meest gehoorde opmerking is dat bewoners problemen hebben met de aanwezigheid van monteurs van verschillende bedrijven. En voor problemen die nu ontstaan, waarvoor de bewoner direct een oplossing wil, is het belangrijk dat er een monteur langskomt. Maar op dit moment worden servicebezoeken voor regulier onderhoud of aanpassingen, die vanwege renovatie worden gedaan, liever uitgesteld. Dit stopt de keten, zorgt ervoor dat systemen niet worden vernieuwd en het vergroot de kans dat oude installaties moeten worden gerepareerd om te zorgen dat de bewoner deze kan gebruiken. Dat geldt voor alle installaties en ook voor bijvoorbeeld de renovatie van een toegangshal of een keukenblok.

Is dit de juiste keuze? Of kan er op een intelligente wijze zekerheid aan de bewoner worden gegeven, zodat er aan alle mogelijke gevaren wordt gedacht? Kijk maar eens naar hoe volslagen onbekenden rekening met elkaar houden tijdens een wandeling op straat. Nederlanders zijn al coöperatief en sociaal en op deze basis kunnen we in Nederland deze intelligente lockdown gestalte geven.

Dus, waarom zouden we ook niet geplande renovaties en aanpassingen uitvoeren? Maar dan wel met de juiste maatregelen? Op diverse plaatsen hebben installateurs en opdrachtgevers een protocol gemaakt waarmee, met vertrouwen van alle partijen, de werkzaamheden kunnen doorgaan.

Ik geloof dat het kan! En tegelijkertijd weet ik ook dat het mij verweten kan worden dat ik spreek voor eigen parochie. Maar willen we niet allemaal dat we na deze periode weer snel onze bedrijven gezond kunnen doorzetten? In de afgelopen paar jaar konden we bijna geen opgeleide monteurs vinden, omdat niemand er nog voor kiest om een opleiding elektrotechniek, loodgieter of houtbewerking te volgen. We moeten er dus met zijn allen voor zorgen dat het gekwalificeerde personeel, dat nu bij installatiebedrijven werkt, daar ook kan blijven werken! Vroeg je een installatiebedrijf voor de coronacrisis om iets te doen in je woning (verbouwen of installeren), kwam je op een wachtlijst te staan. Veel installatiebedrijven zaten vol met werk tot eind 2020 en zelfs tot aan de helft van 2021! Als we nu gaan verschuiven zal dat betekenen dat opdrachten vaak niet kunnen worden uitgevoerd in het komende jaar. Het is dus erg onverstandig om projecten uit te stellen, het is beter de juiste maatregelen te nemen!

Ik durf met zekerheid te zeggen dat als we nu gaan uitstellen, het in de toekomst moeilijker wordt om de juiste mensen te vinden, want ze staan op straat! En de hoeveelheid werk kan straks niet meer worden ingehaald. Dus waarom stellen we nu servicebezoeken uit, terwijl deze met de juiste maatregelen gewoon door kunnen gaan?

Ik roep daarom de techniekbranche en zijn opdrachtgevers op om uitstellen van projecten te heroverwegen. Het is onze toekomst! Maar het is ook voor onze eigen woningen of die van onze tantes en ouders waarvan we willen dat alles werkt. Mijn collega’s en ik willen graag helpen om bewoners te overtuigen en te helpen met protocollen en voorwaarden te scheppen waarmee we tijdens deze intelligente lockdown, intelligent kunnen doorwerken.

Peter van Veen, directeur Comelit Nederland BV

Op onze nieuwsbrief abonneren

De coronacrisis samen overwinnen

Gepubliceerd op

De coronacrisis zorgt voor een nieuwe werkelijkheid. Het treft ons allemaal. Persoonlijk maar ook in het werk. Wat kunnen we wel en wat kunnen we niet doen in de techniek? We hebben contact met klanten, we werken in teams samen, we gaan samen op weg naar een klus. Wat betekent dat voor mij als persoon? Wat kan wel en wat kan niet? Veilig werken heeft de afgelopen weken een andere invulling gekregen en staat meer dan ooit op ieders netvlies. En dat geeft vragen! De Helpdesk Corona Bouw en Techniek geeft antwoorden aan vakmensen en bedrijven. Bel 085-080 1544 en leg je vragen voor. Of kijk op de website: www.helpdeskcorona-bt.nl . Maar je kan ook contact opnemen met Arbotechniek via corona@arbotechniek.nl.

Deze crisis raakt de bedrijven in de techniek ook in hun economische activiteiten. De duurzaamheidsmakers van deze samenleving worden vaak hard getroffen. De beloofde steun van de overheid is welkom, en hopelijk voldoende om onze vakmensen op de weg te houden. Maar als branche moeten we ook zelf gaan vooruit kijken en denken in kansen. Na deze crisis hebben we een maatschappij die zich wellicht nog meer bewust is van bijvoorbeeld duurzaamheid, een gezonde gezondheidszorg, schone lucht, goede ICT-verbindingen en het belang van goed vakmanschap. Het is een hard gelag nu, zeker. Dat onderschat ik niet. Maar de optimist in mij gelooft ook in de nieuwe kansen.

Wat ik deze dagen zie groeien, is de inzet van nieuwe digitale vormen van leren. Online trainingen die op elk tijdstip gevolgd kunnen worden; webinars die aansluiten op de vragen die nu leven. Online leren en kennis opdoen krijgt in deze een enorme boost. De opleiders bewegen mee en tonen dezelfde elasticiteit die we ook zelf tonen. Maak er gebruik van. Wij zullen waar nodig dit stimuleren.

Als OTIB doen we wat we kunnen om vakmensen te ondersteunen, en waar mogelijk zorgen we voor bruikbare informatie en maatregelen. Onze veerkrachtige branche zal deze crisis overwinnen. En dat gaan we samen doen!

Sven Asijee
Directeur OTIB

Op onze nieuwsbrief abonneren

Waarom handen wassen als de kraanhendel vol bacteriën zit?

Gepubliceerd op

Een belangrijke veiligheidsmaatregel tegen het coronavirus is het goed wassen van de handen. 80% van infecties ontstaat door niet of gebrekkig handen wassen. Maar wat is het nut van handen wassen als de hendel waarmee de kraan dicht wordt gezet, vol bacteriën zit?

Het coronavirus kan in de lucht een paar uur ‘overleven’, maar nog langer op sommige oppervlaktes. Zo kan het op staal 72 uur, dus 2 tot 3 dagen, overleven. Het wassen van de handen is een van de meest effectieve manieren om besmetting en overdracht van bacteriën te voorkomen maar met vuile handen wordt de kraan geactiveerd om de handen te kunnen wassen. Daarna moet men met de schone handen de kraan weer dicht zetten. Zo kunnen kranen een besmettingsbron worden.

Contactloze kranen
Vanuit hygiënisch oogpunt zijn contactloze kranen daarom de beste keuze. Als oppervlakten niet aangeraakt worden, kan er ook geen overdracht van bacteriën of andere ziekteverwekkers plaatsvinden. Dankzij contactloze bediening wordt de overdracht tussen personen tot 80% verminderd ten opzichte van een handmatige bediening. Dat is vooral belangrijk in gebouwen met strenge hygiëne-eisen zoals ziekenhuizen, zorginstellingen, kinderdagverblijven en voedselverwerkende bedrijven.

Zelfsluitende kranen
Een andere optie zijn zelfsluitende kranen. De kraan wordt handmatig opengezet maar stopt de waterstroom automatisch. Met zelfsluitende kranen hoeft de kraan na het wassen van de handen niet meer aangeraakt worden om de waterstroom te stoppen. De kraan regelt dit automatisch dankzij een vooraf ingestelde timer. Hendelkranen moeten na het wassen van de handen opnieuw worden aangeraakt om de kraan te sluiten en dat kan leiden tot het herbesmetten van de handen.

Ook zuiniger
Tijdens het handenwassen staat de kraan meestal even open. Hierdoor wordt er gemiddeld tijdens het wassen van de handen rond de 4 liter drinkwater gebruikt. Met een contactloze kraan worden handen grondig gewassen, waarna de kraan vanzelf stopt middels een sensor. Dit kan voor een waterbesparing tot 70% zorgen.

Andere contactloze sanitairoplossingen
Niet alleen kranen van wastafels zijn een risico voor de overdracht van ziekteverwekkers maar ook andere armaturen en oppervlaktes in sanitaire ruimtes, die aangeraakt worden. Denk bijvoorbeeld aan de spoelknoppen van wc’s en urinoirs. Naast een uitgebreid assortiment elektronische contactloze kranen zijn er ook contactloze oplossingen voor wc- en urinoirspoelsystemen leverbaar, waarbij verschillende soorten sensoren ingezet kunnen worden.

Sensoren
Een infraroodsensor detecteert de aanwezigheid van een gebruiker en geeft het ingestelde spoelvolume contactloos vrij zodra de gebruiker het registratiebereik van de sensor heeft verlaten (zonebewaking). Een sifonsensor is in de sifon geïntegreerd en activeert de spoeling bij beweging en temperatuurverandering in de urinoirsifon. Hij herkent betrouwbaar de door de gebruiker gegenereerde spoelbehoefte - zelfs bij aanzienlijke afzetting van urinesteen of verkorsting. Indien de sifoninhoud uitdroogt of door onderdruk in het afvalwatersysteem wordt gezogen, wordt het vloeistofpeil in de sifon automatisch aangevuld.
De activering van een keramieksensor vindt plaats bij het detecteren van een urinestraal in het closet. De kleine sensor die op de achterkant van het keramiek wordt geïnstalleerd, bewaakt de binnenruimte. Als deze een vloeistofstraal detecteert, wordt de spoeling automatisch geactiveerd. Indien de sifon of de afvoerleiding verstopt raakt, verhindert de sensor met een spoelstop dat het bekken overloopt. Bij veelvuldig gebruik van de sanitaire ruimte schakelt de elektronica automatisch op waterspaarmodus (»stadiongebruik«). De spoeling gebeurt dan slechts één keer per minuut - net zo lang tot de gebruiksfrequentie weer daalt.

Ombouwen i.p.v. vervangen
Elektronische sensoren bieden een hygiënische (en bovendien waterbesparende) mogelijkheid voor gebouwbeheerders. Een verbouwing is helaas niet altijd mogelijk aangezien deze veel tijd en geld kost. Met opbouwoplossingen zoals de Schelltronic kan zonder verdere verbouwingshandelingen een oude, manuele urinoir-spoelkraan door een infraroodgestuurde kraan worden vervangen. De infraroodsensortechniek zorgt ervoor dat de spoeling contactloos geactiveerd wordt. Alle componenten zijn eenvoudig toegankelijk en via stekkers met elkaar verbonden. En indien een batterij vervangen moet worden, dan knippert een LED goed zichtbaar in het sensorvenster. Een batterijwissel duurt slechts 2 minuten.

Dit artikel is geschreven door Schell, armaturenspecialist uit Duitsland, producent van intelligente kraantechnologie en gebouwbeheersystemen voor sanitaire installaties.

 

Op onze nieuwsbrief abonneren

Wat is er slim aan Smart?

Gepubliceerd op

Tegenwoordig is alles smart. Voor de meeste mensen begonnen met de smartphone en nu gebruikt voor allerlei doeleinden. Maar wat is nu precies ‘dat’ wat iets tegenwoordig smart maakt?

Een slimme telefoon, wie zat daar nu op te wachten? Toen op 29 juni 2007 de allereerste iPhone werd geïntroduceerd waren er veel mensen die deze ontwikkeling onnodig achtten. Met onze huidige telefoons konden we elkaar goed bereiken door te bellen of een SMS te sturen, daar was de (mobiele)telefoon toch immers voor bedoeld? Nee, alle andere mogelijkheden die de smartphone met zich mee bracht hadden we destijds niet nodig. Nu ruim 12,5 jaar later kunnen we eigenlijk niet meer zonder.

Smart… wat nog meer
We zien dezelfde ontwikkeling terug binnen de huidige energietransitie. Of het nu gaat om een Smart Home, een Smart Building, Smart Charging, een Smart Grid of zelfs een hele Smart City. Meer en meer worden de voordelen (gemak, comfort, energie- en kostenbesparing of gewoon de noodzaak van een stabiele infrastructuur) ingezien van het slim maken van een gebouw, woning of (laad)infrastructuur.
Waarom moet de thermostaat altijd aan staan, blijven de lichten nog branden als er niemand meer aanwezig is of gebruiken we onze energie niet op het moment dat dit beter/goedkoper is? Met de groei van de elektrische auto wordt het ook steeds belangrijker dat we op een slimme manier omgaan met het laden van al deze auto’s. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we geen overbelasting veroorzaken in een woning, gebouw of elektriciteitsnet? Deze zaken kunnen eenvoudig geregeld worden door gebruik te maken van de juiste producten in combinatie met slimme software en connectiviteit.

Connectiviteit is het echte smart
Connectiviteit is een cruciaal onderdeel voor het succesvol laten verlopen van de energietransitie. Waar huis- en gebouwautomatisering al langere tijd een bekend fenomeen is, is het nu tijd voor de volgende stap. Want wanneer we dit kunnen integreren en op de juiste wijze laten communiceren met bijvoorbeeld energiemanagement oplossingen maken we onze omgeving echt slimmer. Daarmee maken we het mogelijk om vraag en aanbod te sturen; gebruik maken van de juiste data hierin is cruciaal.
Stel jezelf daarom regelmatig de vraag; is datgene wat ik vandaag oplever ook geschikt om morgen te “praten” met de omgeving om zich heen. Want alleen dan werk je mee aan een toekomstbestendige oplossing. En dat is nu wel echt slim.

Kees Jan ’t Mannetje, ABB Business Development specialist

Duurzaamheid en bewustwording worden steeds belangrijker. De energietransitie is in volle gang. Kees Jan ’t Mannetje werkt sinds 2004 bij ABB. In zijn rol als Business Development volgt hij de ontwikkelingen op het gebied van energietransitie op de voet. Zijn expertise: digitalisering in combinatie met sociale innovatie waarbij zijn interesse ligt bij nieuwe technologieën.
In de praktijk betekent dit dat hij werkt aan nieuwe businessmodellen en -concepten rondom Smart Energy Management. Daarnaast was hij betrokken bij het ontwikkelen van de energieprestatie monitoringnorm en een proeftuin voor het opzetten van een lokale energiemarkt waarbij techniek, digitalisering en sociale innovatie samenkomen.
Als spreker weet hij de mensen te inspireren over onderwerpen als het nieuwe energielandschap, de rol van digitalisering hierin en welke impact sociale innovatie heeft. Meer weten over ABB en de energietransitie, kijk dan hier.

Op onze nieuwsbrief abonneren

Duurzame begint bij juist gebruik van gereedschap én materialen

Gepubliceerd op

Veiligheid en betrouwbaarheid van verwarmingsinstallaties is een steeds terugkerend thema. Het verrichten van onderhoud mét de juiste gereedschappen is daarbij van groot belang. Het spreekt voor zich dat gereedschappen jaarlijks gecontroleerd moeten worden op goed functioneren – en zo nodig geijkt en gekalibreerd moeten worden –, want een vertekende uitslag na een rookgasanalyse of een onjuiste gasdruk kan kritische gevolgen hebben.

Het onderhouden van gasverbrandingsinstallaties is een zorgvuldige taak die per 1 juli 2020 alleen nog uitgevoerd mag worden door gecertificeerde bedrijven én monteurs. In de beleving van de Nederlandse Verwarmingsindustrie is dit een goede eerste stap om het aantal koolmonoxide slachtoffers te minimaliseren. Echter, zolang het periodiek onderhoud aan gasverbrandingsinstallaties niet verplicht is, blijft de certificering van bedrijven een halve maatregel. Van de 6,6 miljoen centrale verwarmingsinstallaties in Nederlandse huishoudens, wordt aan circa de helft geen onderhoud gepleegd. Door het wettelijk verplicht periodiek uitvoeren en registreren van onderhoud:

-gaat het comfort in huis omhoog;

-gaat de veiligheid in huis omhoog;

-wordt de betrouwbaarheid van de installatie gegarandeerd;

-wordt de levensduur van de installatie verlengd;

-wordt er aanzienlijk meer energie bespaard;

-gaat de gasrekening omlaag;

-gaat de CO2 uitstoot omlaag;

-is bij een recall door de fabrikant eenvoudig te achterhalen waar toestellen zijn opgesteld.

Door kwalitatief onderhoud kan de levensduur van een verwarmingstoestel verlengd worden. Maar de gebruikte materialen en componenten in het toestel spelen daarin ook een significante rol. Met het juiste ontwerp zijn materialen opnieuw te gebruiken óf hoogwaardig te recyclen. Daarbij is ook het type materiaal van groot belang. Metalen en kunststoffen hebben niet alleen een verschillende milieu-impact tijdens de productie, ook de wijze van hergebruik, refurbishment of recycling aan het einde van de functionele levensduur is anders.

Wanneer installaties meer circulair zijn, zijn ze dus aantrekkelijker voor bewoners én gebouwbeheerders. Door het gebruik van herbruikbare materialen, met een lage milieu impact, worden stappen gezet naar een circulaire economie. In de toekomst zou een verwarmingstoestel, dat is voorzien van herbruikbare componenten en materialen én waaraan regelmatig onderhoud wordt gepleegd, dan zomaar eens geen CO2 uitstoot meer kunnen genereren tijdens productie en gebruiksfase.

Coen van de Sande
Directeur De Nederlandse Verwarmingsindustrie

Op onze nieuwsbrief abonneren

Warmtewiel wel of niet stilzetten vanwege coronavirus?

Gepubliceerd op

Naar aanleiding van de huidige coronavirus pandemie kwam REHVA, de Europese overkoepelende vereniging voor klimaatinstallaties, medio maart met aanbevelingen voor het beheer van luchtbehandelingsinstallaties. Verschillende brancheorganisaties, zoals de TVVL, ISSO en Eurovent namen hun aanbevelingen bijna klakkeloos over en ook de nodige vakmediab besteden de nodige aandacht aan het verspreiden van het coronavirus via ventilatiesystemen. Als snel kwam er een tegenreactie uit de branche; ‘Moet het warmtewiel nu wel of niet stilgezet worden?’

Eén van de aanbevelingen was dat het warmtewiel uitgezet moest worden en dat we het energieverlies of de extreme kou in het kantoor maar voor lief moesten nemen. Als je het lijvige Engelstalige rapport van REHVA doorleest dan heb je al snel door dat veel van de aanbevelingen niet gestoeld zijn op exacte wetenschap en er veel op aannames gebaseerd is.

 

Vragen vanuit de markt

Al snel kreeg ik als directeur van Ned Air vragen hoe er met de door Ned Air geleverde luchtbehandelingskasten en ventilatie-units omgegaan moest worden. Mijn eerste vraag die ik mezelf stelde was ‘kan een virus in de luchtbehandelingskast komen?’ en als 2e ‘kan er dan via het warmtewiel overdracht van de retour lucht naar de toevoer lucht plaatsvinden?’. Wat betreft het antwoord op de eerste vraag was het mij al snel duidelijk dat er in het geval van het coronavirus nog te weinig van bekend is. Toch acht ik persoonlijk de kans klein dat als de installatie goed ontworpen en geïnstalleerd is dat het virus de luchtbehandelingskast bereikt. Mocht dit toch gebeuren dan moet het virus zich aan de lamellen van het warmtewiel hechten en eenmaal in de toevoerlucht weer loslaten. Deze kans leek mij persoonlijk nog kleiner.

 

Wetenschappelijk onderbouwt

In de aanbeveling van REHVA werd beschreven hoe onbedoelde recirculatie tot stand komt bij toepassing van een warmtewiel waarmee warmte uit retourlucht wordt gehaald om er de koude toevoerlucht mee te verwarmen. Lekkage door het drukverschil tussen toevoer- en retourlucht, en lekkage die veroorzaakt wordt door de draaisnelheid van het warmtewiel, zorgt ervoor dat recirculatie een groot deel het ventilatiedebiet kan omvatten. Daarom luidde de aanbeveling om het warmtewiel, indien aanwezig, tijdelijk uit te schakelen, om zo te voorkomen dat virusdeeltjes vanuit de ‘vuile’ afvoerlucht kunnen lekken naar de toevoerlucht.

Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat bij luchtlekkage in een warmtewiel met name gassen worden doorgelaten, maar vrijwel geen vaste deeltjes. Hierdoor is het risico dat virusdeeltjes meeliften op gelekte lucht heel beperkt en kunnen warmtewielen, mits goed ontworpen, gewoon in werking blijven. Wel moet uiteraard iedere vorm van recirculatie uitgezet worden. Tenslotte wil je gezonde buitenlucht binnen brengen en de vervuilde binnen lucht afvoeren.

 

Logisch beredeneren

Het mag duidelijk zijn dan je met logisch beredeneren en een dosis gezond verstand je een heel eind kan komen. Zo was het ons al snel duidelijk dat geen standaard filter het coronavirus tegen houdt. Dus het advies om de filters niet te vervangen riep bij ons dan ook geen verdere vragen op.

 

Wel of niet bevochtigen?

Het is bekend dat bij een lage relatieve vochtigheid van 50% de levensvatbaarheid van veel RNA-virussen (bijvoorbeeld influenza) beperkt is, maar dit blijkt niet te gelden voor het coronavirus. Het coronavirus is levensvatbaar tot een veel hogere relatieve vochtigheid van 70-80%. Geconcludeerd mag worden dat om al deze redenen het effect van bevochtigen nihil is. Het advies van REHVA is dan ook om bevochtigingsinstallaties uit te zetten! Ook dit advies kan je in twijfel trekken. We weten allemaal dat mensen met astma of krupp gebaat zijn bij een hoge luchtvochtigheid. Waarom zou je dan de bevochtigingsinstallatie uitzetten als het toch geen invloed heeft op het virus, maar wel direct invloed heeft op de behagelijkheid in de ruimte en de gezondheid van de aanwezige mensen.

 

Wel of geen onderhoud

Ook krijg ik dagelijks de vraag hoe je op dit moment met onderhoud moet omgaan. Mijn eerste reactie is dat, aangezien er nog zoveel onduidelijkheden zijn, luchtbehandelingskasten die goed functioneren lekker hun werk laten doen en het onderhoud tijdelijk uitstellen tot er meer bekend is. Daarentegen zijn veel scholen en horeca gelegenheden leeg, dus juist een ideaal moment om onderhoud te plegen. Toevallig weet ik dat het Rijsvastgoedbedrijf bezig is met het opstellen van een onderhoudsprotocol voor de luchtbehandelingskasten op de ziekenhuizen. Uiteraard moeten deze LBK’s  in de huidige periode altijd goed blijven functioneren.

 

Rectificatie

Inmiddels heeft REHVA zijn eigen document gerectificeerd, helaas zijn er maar weinig partijen in Nederland die dit voorbeeld hebben gevolgd met als gevolg veel onduidelijkheid bij diverse marktpartijen.

 

Deze blog heb ik naar beste kunnen, eer en geweten opgesteld. Ik wens jullie veel sterkte en gezondheid toe in deze bizarre periode. Mochten jullie vragen en/of opmerkingen hebben schroom niet om ze te stellen.

 

Wouter Wijma
Algemeen directeur Ned Air BV

Op onze nieuwsbrief abonneren

Limited editions

Gepubliceerd op

Op dit moment worden de eerste woorden geschreven voor de verkiezingsprogramma’s waarmee de politieke partijen de strijd aangaan voor uw stem in 2021. Ik kan mij indenken dat u daar niet mee bezig bent. De politiek staat toch al vaak ver weg van de dagelijkse werkelijkheid van vakmensen in de techniek. Maar de doelstellingen die in Den Haag op tafel liggen (ook straks bij de verkiezingen) raken onze branche en onze uitdagingen. Met de inzet op de energietransitie en een proactief klimaatbeleid, staan we als techniek midden in het politieke debat.
Een belangrijk onderwerp dat essentieel is voor het realiseren van duurzaamheidsdoelstelling is de krapte op de arbeidsmarkt. En dat begint in het onderwijs. Steeds minder leerlingen van groep 8 krijgen een vmbo-advies. Ging voorheen ongeveer 60% van de jongeren naar het vmbo, tegenwoordig gaat 60% naar havo/vwo. Ik ben ervan overtuigd dat álle opleidingen – van praktijkonderwijs tot universiteit – nodig zijn, maar de beeldvorming rond het vmbo houdt ouders, leerkrachten en leerlingen tegen te kiezen voor een opleiding waarin het doen centraal staat. Het betekent dat vmbo’ers in de toekomst niet alleen de special editions, maar ook de limited editions zullen zijn. Een rampzalige ontwikkeling. Daar zijn we nog onvoldoende van doordrongen.
Dus aan de schrijvers van de verkiezingsprogramma’s die nu bezig zijn hun goede voornemens op papier te zetten, doe ik een oproep het techniekonderwijs te blijven promoten, ondersteunen en stimuleren. We hebben doeners nodig voor de verduurzaming van Nederland. Mensen die met hart, handen en hoofd werken en die in de praktijk brengen wat we graag willen: een toekomstbestendige leefomgeving. En bent u niet overtuigd? Bedenk dan goed wie uw ambities in de praktijk waarmaken… Ik nodig u graag uit voor een werkbezoek.

Sven Asijee
Directeur OTIB

Op onze nieuwsbrief abonneren